Đặc điểm của cây đu đủ đực
Cây đu đủ thường cao từ 1 – 3m. Cây mọc thẳng đứng theo một ngọn duy nhất. Nếu ngọn bị gãy thì cây mới mọc thành 2 – 3 ngọn khác ở phần thân bị gãy. Phiến lá đu đủ dài, có từ 5 – 7 thùy hình chân vịt. Cuống lá dài hình ống.
Ở Việt Nam, đủ đủ là loại cây ăn quả phổ biến, được trồng khắp các vùng miền. Tuy nhiên không phải cây đu đủ nào cũng có thể kết quả. Nếu đu đủ cái cho quả thì đu đủ đực chủ yếu chỉ ra hoa chứ không có quả.
Thông thường, trong tự nhiên, bạn sẽ thấy cây đu đủ cái nhiều hơn cây đu đủ đực bởi loại này khá hiếm gặp. Bởi ai cũng nghĩ, cây không cho trái thì trồng làm gì. Tuy nhiên, rất ít người biết được rằng, hoa đu đủ đực lại là vị thuốc quý, một món ăn đặc sản được bán với giá khá đắt đỏ, không phải ai cung mua được.
Về đặc điểm, hoa đu đủ đực là loại hoa gồm 5 cánh nhỏ màu trắng chen nhụy vàng và có mùi thơm vô cùng dễ chịu. Chúng thường mọc thành chùm, rồi chia ra thành các nhánh nhỏ có cuống dài và chứa rất nhiều hoa. Hoa thường nở vào độ tháng 5 – tháng 10 hằng năm và thời điểm tốt nhất để thu hoạch là khi cây đã được 2 – 3 năm tuổi.
So với các bộ phận khác ở cây đu đủ như quả, hoa cái, lá và cành thì hoa đu đủ đực được dùng phổ biến hơn trong việc bổ sung dinh dưỡng, chăm sóc sức khỏe con người. Bởi trong hoa có nhiều thành phần dinh dưỡng hữu ích như: vitamin A, vitamin B1, vitamin C, vitamin E, axit gallic, beta carotene, canxi, chất đạm, carbohydrate, phenol, phosphorus, tannin…
Hoa đu đủ đực có tác dụng gì?
Hoa đu đủ đực trị ho
Công dụng nổi bật đầu tiên của hoa đu đủ đực là giảm ho, long đờm, giảm triệu chứng đau rát cổ họng…. Công dụng này đến từ nhiều hoạt chất hữu ích bên trong hoa như: chất chống oxy hóa, axit gallic, phenol. Sự kết hợp của những chất này sẽ giúp nâng cao khả năng kháng khuẩn, chống viêm để giảm triệu chứng ho, đặc biệt là ho do viêm họng.
Hơn nữa, vì đặc tính an toàn, tốt cho sức khỏe người dùng nên hoa đu đủ đực được dùng để trị ho cho người ở mọi lứa tuổi. Kể cả người cao tuổi, sức đề kháng yếu dẫn trẻ trong độ tuổi thanh thiếu niên. Thậm chí, dân gian đã lưu truyền nhiều bài thuốc về cách sử dụng hoa đu đủ đực để chữa ho thay cho kháng sinh.
Một trong những bài thuốc phổ biến nhất là lấy hoa đu đủ đực chưng cách thủy với mật ong hoặc đường phèn. Sau đó, chắt lấy phần nước cốt, chia làm 3 – 4 lần để dùng nóng trong ngày. Chỉ từ, 1 – 2 ngày sử dụng, bạn sẽ thấy tình trạng ho và các vấn đề ở đường hô hấp được cải thiện rõ rệt.
Bảo vệ đường tiêu hóa
Các nghiên cứu thực tế về hoa đu đủ đực đã cho thấy trong những bông hoa nhỏ nhắn này có chứa lượng lớn vitamin C và vitamin E. Đây là những dưỡng chất có khả năng thúc đẩy quá trình trao đổi chất trong cơ thể. Nó cũng có tác dụng trong việc trung hòa axit dư thừa trong dạ dày. Qua đó, phòng ngừa tình trạng viêm loét dạ dày do dư thừa axit để cơ thể tiêu hóa thức ăn một cách tốt hơn, hấp thụ được nhiều dưỡng chất tốt cho cơ thể hơn.
Ngoài các vitamin tốt cho sức khỏe, hoa đu đủ còn có men papain. Đây là thành phần giúp hỗ trợ tiêu hóa cực tốt. Đồng thời, giúp ngăn ngừa táo bón và các biến chứng nguy hiểm do táo bón gây ra. Nhìn chung, nếu đang gặp các vấn đề về đường tiêu hóa như: viêm dạ dày do thừa axit, khó tiêu, no lâu, táo bón… thì bạn có thể sử dụng hoa đu đủ để cải thiện một cách nhanh chóng và an toàn.
Kiểm soát đường huyết, phòng ngừa bệnh tiểu đường
Hoa đu đủ đực đã được ứng dụng trong việc hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường – chứng bệnh nguy hiểm với chi phí điều trị cao. Cụ thể, theo nghiên cứu y học hiện đại, nước sắc hoa đu đủ đực có thể làm tăng insulin trong cơ thể. Qua đó, làm ổn định đường huyết ở bệnh nhân tiểu đường.
Một số thử nghiệm thực tế cũng chỉ ra rằng, bản thân người bệnh có thể nhận thấy sự thay đổi rõ rệt sau khi sử dụng hoa đu đủ đực. Việc kiên trì sử dụng loại thảo mộc có nguồn gốc từ thiên nhiên này còn giúp bệnh nhân tiểu đường phòng chống những biến chứng nguy hiểm của bệnh, ổn định tình trạng bệnh để có sức khỏe tốt hơn.
Dù chưa mắc bệnh tiểu đường nhưng thuộc nhóm có nguy cơ cao như: người đang bị bệnh cao huyết áp; có cholesterol trong máu cao; phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng trứng đa nang; người bị tiền tiểu đường hoặc có lượng đường trong máu cao hơn bình thường; người có nồng độ triglyceride từ 250 trở lên… bạn cũng có thể dùng hoa đực của cây đu đủ để bảo vệ sức khỏe.
Thậm chí, phụ nữ mắc tiểu đường thai kỳ, sau khi sinh đường huyết đã trở lại bình thường cũng nên sử dụng các sản phẩm từ hoa đu đủ đực để phòng ngừa chứng bệnh nguy hiểm này.
Bảo vệ hệ tim mạch
Nhóm người có nguy cơ đau tim và đột quỵ cao như: người đang bị rối loạn lipid máu (máu nhiễm mỡ); người đang mắc bệnh ở tim mạch; nghiện thuốc lá; người cao tuổi; người từng có tiền sử cao huyết áp và tiểu đường type 2… cũng nên sử dụng hoa đực của cây đu đủ. Vì với hàm lượng beta-carotene cao, hoa đực của cây đu đủ có khả năng bổ máu, thông huyết, giúp điều hòa hệ tim mạch để giữ cho trái tim của bạn luôn trong trạng thái khỏe mạnh.
Khi trái tim hoạt động tốt, bơm máu đi khắp cơ thể một cách đều đặn thì bạn sẽ giảm được nguy cơ đau tim và đột quỵ. Đặc biệt, việc dùng hoa đực của cây đu đủ thường xuyên còn giúp bệnh nhân kiểm soát huyết áp hiệu quả (công dụng rất tốt với người bị cao huyết áp hoặc tiền cao huyết áp). Nó cũng góp phần phòng ngừa các bệnh lý về tim mạch khác….
Phòng chống ung thư
Rất nhiều người từng nghe về công dụng trong việc phòng chống ung thư của hoa đu đủ đực. Nếu bạn cũng từng nghe thông tin này nhưng không biết thực hư ra sao thì câu trả lời là có. Dù không có khả năng hỗ trợ điều trị như một số thảo mộc khác nhưng hoa đu đủ đực có khả năng phòng chống bệnh ung thư vô cùng hiệu quả.
Vì loài hoa này rất giàu chất chống oxy hóa. Đặc biệt là các chất chống oxy hóa mạnh như: beta carotene, phenol, axit gallic… Những chất này có khả năng hạn chế sự phát triển của tế bào ung thư trong cơ thể để phòng ngừa nhiều loại ung thư khác nhau. Ngoài lượng lớn chất chống oxy hóa mạnh, hoa đu đủ đực còn là nguồn cung cấp vitamin A, folate (vitamin B9), vitamin C, vitamin E… phong phú.
Các hợp chất này sẽ giúp ngăn ngừa sự hình thành cholesterol xấu và làm chậm quá trình oxy hóa trong cơ thể. Nó cũng gián tiếp phòng ngừa ung thư và hàng loạt chứng bệnh nguy hiểm khác.
Hỗ trợ giảm cân
Không chỉ được nhóm người cao tuổi, những người chú ý đến việc bảo vệ sức khỏe bằng thảo mộc tự nhiên sử dụng, hoa đực của cây đu đủ cũng là sản phẩm yêu thích của nhiều chị em. Vì nhờ chứa lượng lớn chất xơ, vitamin A, vitamin B và vitamin C, loại hoa này giúp người dùng kiềm chế cơn đói và cảm giác thèm ăn.
Với một cốc trà hoa đu đủ ấm nóng, bạn có thể ăn ít hơn, giảm tổng lượng calo tiêu thụ để giảm cân, duy trì vóc dáng thon gọn. Nếu khéo léo kết hợp trà hoa đu đủ với chế độ ăn uống, tập luyện hợp lý, bạn còn có thể giảm cân nhanh mà vẫn bảo vệ sức khỏe. Tránh các tác động tiêu cực của việc giảm cân quá đà.
Phòng ngừa bệnh sỏi thận
Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng, trong hoa của cây đu đủ đực có hai hoạt chất là lycopene và carotenoid. Hai hoạt chất này có khả năng ngăn ngừa sự hình thành của sỏi thận. Thậm chí, nếu có sỏi thận nhỏ thì việc dùng hoa của cây đu đủ đực đều đặn sẽ giúp bào mòn sỏi, để sỏi được đào thải dễ dàng thông qua đường bài tiết.
Với những người đang xuất hiện tình trạng tiểu buốt, tiểu rắt vì sỏi thận, việc dùng trà từ hoa của cây đu đủ đực sẽ làm giảm triệu chứng.
Hoa đu đủ đực dùng như thế nào?
Cách dùng hoa của cây đu đủ đực rất đa dạng. Bạn có thể chế biến thành các món ăn ngon như: hoa đu đủ xào tỏi, nộm hoa đu đủ, hoa đu đủ hấp đường phèn…. Trường hợp muốn bảo quản để sử dụng trong thời gian dài, muốn sử dụng một cách đơn giản, nhanh chóng thì bạn có thể đem hoa đu đủ tươi phơi khô hoặc trực tiếp mua hoa đu đủ đực sấy khô (trà làm từ hoa đu đủ đực).
Sau khi mua về, bạn có thể lấy 1 – 2 thìa trà, cho vào ấm hãm như cách pha trà xanh thông thường. Việc sử dụng đều đặn hàng ngày sẽ bảo vệ bạn khỏi các cơn đau mãn tính do đau nhức xương khớp hoặc các chứng bệnh khác. Hơn nữa, cách dùng trà pha từ hoa của cây đu đủ đực rất linh hoạt. Bạn có thể dùng trà lúc còn ấm hoặc để nguội rồi mới uống.
Nhìn chung, cách đơn giản nhất để dùng hoa của cây đu đủ đực là pha như trà để uống hàng ngày. Tuy nhiên, loại trà này có thành phần tannin – chất gây vị đắng thường được phát hiện ở thực vật. Do đó, nếu muốn giảm cảm giác đắng của trà, bạn nên kết hợp với các thành phần khác. Đặc biệt là các nguyên liệu có khả năng tạo vị ngọt tốt như mật ong.
Cách phát huy tối đa công dụng của trà hoa đu đủ
Nên pha và sử dụng trà hoa đu đủ ngay sau bữa ăn để phát huy tác dụng tốt nhất.
Trà pha từ hoa đu đủ kỵ với đậu xanh, rau muống, măng chua, cà pháo, bia, rượu…. Do đó, sau khi sử dụng các thực phẩm và đồ uống này, không nên uống trà hoa đu đủ ngay.
Việc lạm dụng trà hoa đu đủ có thể gây các tác dụng phụ không mong muốn như: đau bụng, buồn nôn, tiêu chảy… Vì vậy, nếu có những dấu hiệu này, bạn nên ngừng sử dụng hoặc ít nhất là giảm lượng trà sử dụng.
Vì cây đu đủ sinh trưởng tốt trong điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng của Việt Nam nên các sản phẩm từ hoa đu đủ đực ngày càng được bán rộng rãi trên thị trường. Người dân cũng có thể tự trồng cây đu đủ đực lấy hoa để phát huy công dụng của loài hoa này. Nếu tự trồng cây đu đủ đực thì ngoài việc hái hoa tươi làm nguyên liệu nấu ăn, bạn có thể sơ chế bằng cách:
Bước 1: Để chùm hoa đu đủ đực lớn, đến khi thấy một vài bông bắt đầu bung cánh thì thu hái. Khi hái, bạn nên hái cả cụm hoa, chỉ bỏ bớt phần cuống dài. Sau đó, lọc bỏ những bông hoa đã nở.
Bước 2: Cho hoa đu đủ vào chậu nước sạch để loại bỏ bụi bẩn. Nên rửa nhẹ nhàng, tránh làm hoa đu đủ dập nát. Sau đó, vớt ra rổ thưa cho ráo nước.
Bước 3: Phơi hoặc sấy khô để làm trà dùng dần. Trường hợp dùng hoa đu đủ khô trong các bài thuốc dân gian, bạn có thể sao vàng để tăng dược tính.
Về cách bảo quản, bạn nên phơi hoặc sấy cho khô hẳn. Sau đó, cho vào túi hoặc hộp kín, đặt ở nơi khô ráo, thoáng mát để tránh ẩm mốc, mối mọt. Trước khi sử dụng, bạn cũng nên kiểm tra lại túi hoa đu đủ khô. Vì chỉ một vài sơ sẩy nhỏ trong việc bảo quản, túi hoa đu đủ khô của bạn có thể bị ẩm mốc, giảm dược tính, thậm chí gây hại cho sức khỏe.
Ăn nhiều hoa đu đủ đực có tốt không?
Các nghiên cứu y học hiện đại đều khẳng định hoa đu đủ không gây tác dụng phụ nếu bạn dùng ở liều trung bình vừa phải. Tuy nhiên, không nên ăn quá nhiều vì ngay cả quả đu đủ chín – loại quả được xem là vô cùng lành tính, tốt cho sức khỏe thì việc ăn nhiều cũng có thể gây vàng da. Ngoài ra, người có ý định sử dụng trà hoa đu đủ tại nhà cần chú ý:
Người không nên dùng trà hoa đu đủ
Phụ nữ mang thai, người đang cho con bú và trẻ em dưới 3 tuổi không nên sử dụng loại trà này. Đặc biệt là phụ nữ có thai. Vì có nghiên cứu đã chỉ ra rằng, chiết xuất papain trong đu đủ có thể gây sảy thai trên động vật. Nó có thể phá vỡ cấu trúc protein cần thiết của trứng mới thụ tinh. Thậm chí, papain liều cao trong đu đủ có thể gây độc đến thai nhi.
Người thể hàn, hay bị lạnh bụng, tiêu chảy hoặc đang mắc các chứng bệnh thể hàn cũng không nên dùng trà pha từ hoa đu đủ.
Người có tiền sử dị ứng với phấn hoa nên tránh xa loại trà hoa này….