| Loại củ xưa ăn chống đói, nay xuất khẩu thu về 1,3 tỷ USD Loại củ “đa năng” cực tốt cho tim mạch và huyết áp Loại củ "xù xì" không chỉ là món ăn ngon, còn là thực phẩm tốt cho sức khoẻ |
 |
| Wasabi được mệnh danh là "vàng xanh" của Nhật Bản. |
Vì sao Wasabi trở thành loại củ đắt đỏ bậc nhất?
Wasabi hay còn gọi là củ cải ngựa Nhật Bản, từ lâu đã trở thành biểu tượng của sự tinh túy trong ẩm thực. Với giá bán lên đến 250 USD/kg (hơn 6 triệu đồng), Wasabi giữ vững vị trí “cây trồng đắt nhất hành tinh”, khiến giới sành ăn toàn cầu trầm trồ. Giá trị cao này xuất phát từ quy trình gieo trồng, chăm sóc và thu hoạch kỳ công, tốn nhiều thời gian. Mỗi cây Wasabi mất khoảng 2 năm mới có thể thu hoạch, mỗi củ trung bình chỉ nặng 300 gram.
Hương vị cay nồng đặc trưng của Wasabi tồn tại chưa đến 15 phút sau khi thu hoạch, buộc người thưởng thức phải dùng ngay, khiến việc vận chuyển và bảo quản trở nên khó khăn. Quy trình sản xuất hoàn toàn thủ công, từ gieo trồng đến chăm sóc. Wasabi chỉ phát triển tốt ở những nơi có độ pH đất từ 6–7 và nguồn nước tinh khiết như pha lê. Nông dân phải thiết lập hệ thống lọc nước tự nhiên với các lớp cát mịn và đá nhiều kích cỡ, đồng thời duy trì nhiệt độ nước khoảng 15°C.
Loại củ này rất kỵ ngập úng, cần bóng râm, độ cao phù hợp và dễ bị sâu bệnh tấn công. Chính vì những yêu cầu khắt khe này, không ít trang trại quy mô lớn thất bại; chỉ những nông dân kiên nhẫn và giàu kinh nghiệm mới trồng thành công. Hành trình từ gieo trồng đến thu hoạch kéo dài 2 năm, đòi hỏi sự tỉ mỉ tối đa. Một sai sót nhỏ có thể khiến củ hỏng hoặc mất hương vị. Bên cạnh hương vị độc đáo, Wasabi chứa hàm lượng protein, canxi, magie, phốt pho và kali cao hơn nhiều loại rau thông thường, mang lại giá trị dinh dưỡng vượt trội.
Nghiên cứu còn chỉ ra rằng Wasabi chứa các hợp chất tự nhiên giúp chống ung thư, ngăn ngừa bệnh tim mạch như đột quỵ, tăng huyết áp, đau tim, đồng thời hỗ trợ chống loãng xương, hen suyễn, viêm khớp và dị ứng. Chính vì những yếu tố này, Wasabi nguyên chất trở thành món hàng xa xỉ. Theo thống kê, 95% Wasabi phục vụ tại các nhà hàng Nhật Bản thực chất là hỗn hợp củ cải cay, hạt cải bẹ và phẩm màu, chỉ 5% là Wasabi nguyên chất. Điều này càng làm tăng giá trị và sự độc đáo của “vàng xanh”. Loại củ không chỉ là gia vị mà còn là biểu tượng của sự tỉ mỉ, tinh tế và đẳng cấp trong văn hóa ẩm thực Nhật Bản.
Việt Nam trồng Wasabi thành công và hướng đến xuất khẩu
 |
| Anh Nguyễn Văn Tuyển khởi nghiệp thành công với cây wasabi. |
Trước nhu cầu tiêu thụ Wasabi toàn cầu tăng mạnh, không chỉ để ăn mà còn trong làm đẹp và chữa bệnh, Nhật Bản đang giảm sản lượng do chi phí nhân công cao. Điều này mở ra cơ hội cho các quốc gia thử nghiệm trồng loại củ đắt đỏ này, bao gồm Canada, Mỹ, Trung Quốc, New Zealand và Việt Nam. Tại Việt Nam, Wasabi được đưa về trồng tại các khu rừng bán nhiệt đới ngoại ô Đà Lạt. Khí hậu mát mẻ, nguồn nước sạch và địa hình lý tưởng giúp loại cây “kén tính” này phát triển.
Nông dân Việt Nam áp dụng kỹ thuật từ Nhật Bản, bao gồm xây dựng hệ thống lọc nước tự nhiên, tạo bóng râm, kiểm soát nhiệt độ và độ ẩm, đồng thời phòng ngừa sâu bệnh nghiêm ngặt. Nhờ đó, mô hình trồng thử nghiệm thành công và được nhân rộng, nhiều doanh nghiệp trong nước có thể sản xuất Wasabi nguyên chất xuất khẩu sang Nhật Bản, nơi giá trị của loại củ này luôn cao.
Anh Nguyễn Văn Tuyển là ví dụ điển hình. Anh trồng Wasabi tại nông trại của mình và từng bán loại củ này với giá vài triệu đồng/kg, chứng minh rằng nếu được quản lý và chăm sóc đúng cách, Wasabi có thể mang lại lợi nhuận cao. Thành công này không chỉ tạo nguồn nguyên liệu thay thế nhập khẩu mà còn mở ra cơ hội xây dựng thương hiệu nông sản độc đáo, giá trị cao trên thị trường quốc tế.
Ngoài lợi ích kinh tế trực tiếp, việc trồng Wasabi còn nâng cao kỹ năng canh tác nông nghiệp công nghệ cao, từ gieo trồng, chăm sóc thủ công đến thu hoạch và chế biến. Quá trình này đòi hỏi quản trị chất lượng toàn diện, từ kiểm soát độ pH đất, nhiệt độ nước, phòng chống sâu bệnh đến bảo quản hương vị cay nồng đặc trưng sau thu hoạch. Đây là minh chứng cho khả năng Việt Nam tiếp cận và phát triển các loại cây trồng đặc thù, mang lại giá trị thương hiệu bền vững.
Nhờ những nỗ lực này, Wasabi Việt Nam hứa hẹn trở thành một mặt hàng nông sản quý giá, góp phần quảng bá thương hiệu sản phẩm ra thế giới, đồng thời mở ra hướng kinh doanh mới cho doanh nghiệp Việt. Việc trồng thành công Wasabi không chỉ là niềm tự hào của nông dân mà còn khẳng định năng lực quản trị, công nghệ và sáng tạo trong ngành nông nghiệp cao cấp, mở ra triển vọng dài hạn cho các sản phẩm nông nghiệp đặc thù, giúp Việt Nam ghi dấu ấn trên bản đồ nông sản toàn cầu.
