 |
| Lễ xuất khẩu lô "Gạo Việt xanh phát thải thấp" đầu tiên ở Việt Nam của Công ty Nông nghiệp Công nghệ cao Trung An vào Nhật Bản - Ảnh: VGP/LS |
Doanh nghiệp vào cuộc, nông dân hưởng lợi từ chuỗi gạo carbon thấp
Báo Chính Phủ thông tin, trong tháng 10 và đầu tháng 11/2025, hơn 52.000 tấn gạo Việt Nam được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng nhãn hiệu “Gạo Việt xanh, phát thải thấp”. Tính lũy kế đến nay, tổng lượng gạo đạt chuẩn carbon thấp đã vượt 70.000 tấn, đánh dấu bước tiến quan trọng của ngành gạo Việt trong hành trình giảm phát thải và hướng tới xuất khẩu bền vững.
PGS.TS Bùi Bá Bổng, Chủ tịch Hiệp hội Ngành hàng lúa gạo Việt Nam (VIETRISA), cho biết trong đợt cấp chứng nhận mới nhất, 6 doanh nghiệp gồm VINARICE, Chơn Chính, A An, Trung An, Agrimex-Kikoku (AKJ) và King Green đã được cấp quyền sử dụng nhãn hiệu. Tổng lượng gạo được chứng nhận đạt 52.220 tấn, được sản xuất từ 12.455 ha lúa.
Điểm nổi bật của các lô gạo này là hệ thống truy xuất nguồn gốc chi tiết, bao gồm địa điểm sản xuất, giống lúa, vụ mùa và quy trình kỹ thuật. Toàn bộ hoạt động sản xuất được Dự án TRVC (Chuyển đổi chuỗi giá trị lúa gạo ứng phó biến đổi khí hậu và phát triển bền vững) giám sát chặt chẽ.
Lượng phát thải khí nhà kính từ các mô hình liên kết giữa doanh nghiệp và nông dân đã được tổ chức quốc tế Regrow kiểm định độc lập, cho thấy mức giảm từ 3,14–4,63 tấn CO₂ tương đương/ha. Kết quả này đến từ việc áp dụng đồng bộ kỹ thuật canh tác tiên tiến, quản lý nước tưới, sử dụng phân bón hợp lý và xử lý rơm rạ theo hướng giảm phát thải.
Các giống lúa được cấp chứng nhận đều thuộc nhóm gạo chất lượng cao, như OM18, Đài Thơm 8, ĐS1 (lúa japonica), ST25 cùng các giống lúa Nhật như Hana, Akita và Koshi do Công ty Agrimex-Kitoku sản xuất. Việc xuất hiện nhiều giống đặc sản, giống ngoại nhập cho thấy xu hướng đa dạng hóa nguyên liệu, đáp ứng phân khúc cao cấp trên thị trường quốc tế.
Trước đó, tháng 4/2025, VIETRISA đã cấp chứng nhận cho 7 doanh nghiệp với tổng cộng 19.200 tấn gạo, trong đó Công ty Trung An đã xuất khẩu 500 tấn sang Nhật Bản. Lễ xuất khẩu diễn ra ngày 5/6/2025 tại Cần Thơ, đánh dấu lần đầu tiên Việt Nam đưa lô gạo carbon thấp tới một trong những thị trường khó tính nhất thế giới.
Tính đến nay, cùng với sự hỗ trợ kỹ thuật và giám sát của TRVC, VIETRISA đã cấp nhãn hiệu “Gạo Việt xanh, phát thải thấp” cho hơn 70.000 tấn gạo. Việt Nam vì vậy trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới sản xuất và xuất khẩu gạo carbon thấp với số lượng lớn, khẳng định vị thế mới trong chuỗi giá trị lúa gạo toàn cầu.
Bám sát Đề án một triệu héc-ta lúa chất lượng cao, phát thải thấp
 |
| Thống kê diện tích, sản lượng nhãn hiệu đạt "Gạo Việt xanh, phát thải thấp" tại ĐBSCL |
Các doanh nghiệp được cấp chứng nhận đều tham gia Dự án TRVC, do Đại sứ quán Úc tại Việt Nam và Tổ chức Phát triển Hà Lan (SNV) tài trợ, phối hợp cùng Bộ Nông nghiệp và Môi trường triển khai tại An Giang và Đồng Tháp giai đoạn 2023–2027.
Dự án TRVC đặt mục tiêu tạo dựng 200.000 ha sản xuất lúa theo tiêu chuẩn carbon thấp, với sự tham gia của 200.000 hộ nông dân, đồng thời hướng đến mức giảm phát thải tích lũy từ 200.000 tấn CO₂ tương đương trở lên. Đây là những con số thể hiện quy mô lớn, mang tính hệ thống, không dừng lại ở mô hình thí điểm mà hướng đến tái cấu trúc sản xuất lúa gạo trên diện rộng tại Đồng bằng sông Cửu Long.
Dự án cũng bám sát định hướng Đề án “Phát triển bền vững một triệu héc-ta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030”, được Thủ tướng phê duyệt tại Quyết định 1490/QĐ-TTg (ngày 27/11/2023). Trong đó, phát triển và đưa vào vận hành nhãn hiệu “Gạo Việt xanh, phát thải thấp” là một cấu phần quan trọng, giúp định vị thương hiệu và nhận diện sản phẩm đạt chuẩn carbon thấp trên thị trường.
Việc hơn 70.000 tấn gạo được cấp nhãn hiệu chỉ trong thời gian ngắn phản ánh sự chuyển biến tích cực của doanh nghiệp và nông dân trong thay đổi phương thức canh tác. Mô hình sản xuất lúa carbon thấp không chỉ góp phần giảm phát thải và ứng phó biến đổi khí hậu, mà còn mở ra hướng đi chiến lược, giúp gạo Việt nâng tầm chất lượng, mở rộng thị trường và tăng sức cạnh tranh trong bối cảnh tiêu chuẩn môi trường ngày càng khắt khe.
Sự lan tỏa của chương trình, cộng hưởng cùng định hướng phát triển lúa gạo bền vững của Chính phủ, đang tạo nền tảng vững chắc để Việt Nam tiến xa hơn trong việc xây dựng chuỗi giá trị gạo chất lượng cao, thân thiện môi trường và đáp ứng kỳ vọng của thị trường toàn cầu.
 Xuất khẩu gạo giảm tốc, thị trường trong nước trầm lắng cuối vụ |
 Ngành gạo Việt Nam đối mặt “áp lực kép”: giá lúa giảm sâu, doanh nghiệp thiếu vốn vì chậm hoàn thuế |
