Cơ hội vàng cho sản phẩm thiên nhiên Việt Nam chinh phục thị trường châu Phi

Hạt điều là một trong những mặt hàng nông nghiệp chủ yếu của Việt Nam xuất khẩu sang châu Phi.

Đa dạng hóa thị trường xuất khẩu sản phẩm thiên nhiên

Chuyến thăm cấp Nhà nước của Chủ tịch nước Lương Cường tới Ai Cập và Angola (từ ngày 03 đến 09/8/2025), cùng chuyến thăm chính thức của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn tới Senegal và Morocco, đã mở ra giai đoạn mới trong hợp tác kinh tế – thương mại giữa Việt Nam và châu Phi. Đây không chỉ là các hoạt động ngoại giao thông thường mà còn là cú hích chiến lược, tạo đà cho hàng hóa Việt Nam, đặc biệt là các sản phẩm thiên nhiên, thâm nhập sâu hơn vào thị trường châu Phi nhiều tiềm năng, có nhu cầu nhập khẩu lớn.

Tại Ai Cập, hai bên đã ra Tuyên bố chung nâng cấp quan hệ lên Đối tác Toàn diện, xác định hợp tác thương mại, đầu tư, nông nghiệp là những trụ cột quan trọng. Danh mục lĩnh vực ưu tiên được mở rộng, gồm thủy sản, dệt may, thiết bị điện, phân bón, thực phẩm Halal, hóa chất, dược phẩm, mỹ phẩm, năng lượng tái tạo, xe điện, logistics, du lịch, đầu tư nông nghiệp và khu công nghiệp. Hai bên cam kết nghiên cứu, tiến tới đàm phán hiệp định thương mại song phương khả thi, đồng thời tăng cường hoạt động xúc tiến, tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho trao đổi hàng hóa.

Chủ tịch nước Lương Cường và Phu nhân cùng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam thăm cấp Nhà nước Cộng hòa Angola. Ảnh nhandan.vn

Theo Bộ Công Thương, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang châu Phi năm 2024 đạt khoảng 4 tỷ USD, trong khi nhập khẩu ở mức 5,5 tỷ USD. Riêng Senegal chỉ chiếm khoảng 1% trong tổng kim ngạch xuất khẩu, cho thấy dư địa phát triển vẫn rất lớn. Những sản phẩm nông nghiệp chủ lực như gạo, cà phê, hạt điều, hồ tiêu, thủy sản… hoàn toàn có thể mở rộng thị phần nếu tận dụng tốt cơ hội từ các hiệp định thương mại và hợp tác song phương.

Chủ tịch nước Lương Cường nhấn mạnh, việc nâng kim ngạch thương mại song phương với Angola lên 1 tỷ USD trong thời gian tới là hoàn toàn khả thi nếu hai bên tăng cường xúc tiến thương mại, kết nối doanh nghiệp và mở rộng danh mục hợp tác. Chủ tịch nước cũng bày tỏ mong muốn các nước châu Phi, trong đó có Angola, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp Việt Nam đầu tư và kinh doanh lâu dài.

Trong bối cảnh kinh tế – thương mại thế giới đang diễn biến phức tạp hiện nay, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Hằng khẳng định: “Chuyến thăm là bước đi quan trọng triển khai chủ trương đa dạng hóa thị trường, đối tác, nhất là các đối tác tiềm năng ở châu Phi – châu lục có dân số 1,5 tỷ người và tầng lớp trung lưu đang gia tăng, tài nguyên phong phú, có vai trò ngày càng quan trọng trong bản đồ kinh tế thế giới”.

Ngoại giao nghị viện – kết nối bền vững

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn hội đàm với Chủ tịch Quốc hội Senegal Malick Ndiaye. Ảnh quochoi.vn

Trong chuyến thăm Senegal và Morocco, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã chứng kiến việc ký kết 8 thỏa thuận hợp tác quan trọng, bao gồm Bản ghi nhớ về thương mại gạo với Senegal, các thỏa thuận hợp tác nông nghiệp và ý định thư phát triển quan hệ hữu nghị giữa các địa phương.

Chủ tịch Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, với thế mạnh trong lĩnh vực nông nghiệp, Việt Nam sẵn sàng phối hợp với Senegal xây dựng chiến lược phát triển nông nghiệp toàn diện. Về hợp tác trong thời gian tới, Thủ tướng Senegal đặc biệt quan tâm đến lĩnh vực nông nghiệp, đề xuất hợp tác cụ thể trong gây giống cây trồng, kỹ thuật thủy lợi, tưới tiêu, trồng cây trái vụ, đào tạo kỹ sư nông nghiệp… và khẳng định mong muốn nhập khẩu thêm gạo từ Việt Nam để bảo đảm an ninh lương thực.

Morocco được đánh giá là “cầu nối” để doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận sâu hơn vào thị trường châu Phi, trong khi Việt Nam đóng vai trò “cửa ngõ” cho Morocco kết nối với ASEAN – khu vực hơn 600 triệu dân. Đây là lợi thế đặc biệt để phát triển thương mại đa chiều, nhất là trong lĩnh vực sản phẩm thiên nhiên có giá trị gia tăng cao.

Các chuyến thăm cấp cao lần này cho thấy sự quyết tâm của Việt Nam trong việc triển khai đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa thị trường. Trên nền tảng quan hệ hữu nghị truyền thống và lợi thế bổ sung cho nhau về kinh tế, Việt Nam và các quốc gia châu Phi hoàn toàn có thể thúc đẩy hợp tác thực chất, nhất là trong chuỗi giá trị sản phẩm thiên nhiên – từ trồng trọt, chế biến, tiêu chuẩn hóa chất lượng đến phân phối và xây dựng thương hiệu.

Với sự đồng hành của ngoại giao Nhà nước và ngoại giao nghị viện, cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam đang đứng trước cơ hội vàng để mở rộng thị phần tại châu Phi – một thị trường giàu tiềm năng, đang khát khao những sản phẩm an toàn, chất lượng và bền vững. Những “mầm xanh” hợp tác hôm nay chính là nền tảng để mai sau, sản phẩm thiên nhiên Việt Nam không chỉ hiện diện mà còn khẳng định vị thế tại lục địa đen.

Phát triển sản phẩm thiên nhiên: Cơ hội từ Nghị quyết 68

Định vị thương hiệu sản phẩm thiên nhiên biển Việt Nam: Cơ hội từ UNOC 3