 |
| Khu vực trồng nhiều cây chè Shan tuyết Bằng Phúc được định hướng gắn với phát triển du lịch của địa phương. Ảnh: Ngọc Tú. |
Khẳng định giá trị sinh học độc đáo của báu vật đại ngàn
Trong không khí trang trọng tại xã Đồng Phúc vào sáng ngày 12/12, Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Sinh, Chủ tịch Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam (VACNE) đã đại diện trao Bằng công nhận Cây Di sản Việt Nam cho quần thể 12 cây chè Shan tuyết cổ thụ. Sự kiện này không chỉ đơn thuần là một buổi lễ trao danh hiệu mà còn là sự công nhận mang tính lịch sử đối với những nỗ lực bảo tồn thầm lặng của cộng đồng địa phương. Những cây chè Shan tuyết cổ thụ tại đây từ lâu đã được xem là báu vật thiên nhiên, gắn bó mật thiết với đời sống, văn hóa và sinh kế của đồng bào các dân tộc xã Đồng Phúc từ bao đời nay.
Việc được vinh danh là Cây Di sản Việt Nam chính là minh chứng rõ ràng nhất cho giá trị trường tồn của quần thể thực vật này. Đánh giá sâu về khía cạnh chuyên môn tại buổi lễ, các nhà khoa học đã đưa ra những nhận định vô cùng quan trọng. Ông Nguyễn Ngọc Bình, Phó Viện trưởng Viện Khoa học kỹ thuật Nông - Lâm nghiệp miền núi phía Bắc, Phó Chủ tịch Hiệp hội chè Việt Nam, đồng thời là Tổng Thư ký Hội Khoa học công nghệ chè Việt Nam đã có những phân tích chi tiết về giá trị khoa học và nguồn gen của quần thể này.
Ông Bình cho biết kết quả điều tra thực địa kỹ lưỡng cho thấy quần thể chè Shan tuyết cổ thụ tại Bằng Phúc là nguồn gen bản địa đặc biệt quý hiếm. Những cây chè này đã tồn tại bền bỉ qua hàng trăm năm, sinh trưởng hoàn toàn tự nhiên trong điều kiện khí hậu khắc nghiệt và thổ nhưỡng đặc trưng của vùng núi cao Đông Bắc mà không cần sự can thiệp của hóa chất hay phân bón công nghiệp.
Cũng theo ông Nguyễn Ngọc Bình, xét trên phương diện khoa học ứng dụng, đây là nguồn vật liệu di truyền vô cùng giá trị cho công tác bảo tồn và chọn tạo giống chè chất lượng cao trong tương lai. Điều này càng trở nên cấp thiết và ý nghĩa hơn bao giờ hết trong bối cảnh biến đổi khí hậu đang diễn ra phức tạp và yêu cầu phát triển nông nghiệp bền vững hiện nay đang đặt ra nhiều thách thức lớn. Không chỉ dừng lại ở giá trị kinh tế hay nguồn gen, giá trị sinh thái của quần thể này cũng được đề cao.
Ông Bình nhấn mạnh rằng quần thể chè Shan cổ thụ không chỉ đơn thuần là cây trồng nông nghiệp để thu hái, mà còn là một bộ phận quan trọng không thể tách rời của hệ sinh thái rừng bản địa. Sự hiện diện của những gốc chè cổ thụ với bộ rễ cắm sâu vào lòng đất góp phần quan trọng trong việc giữ nước, chống xói mòn, ổn định kết cấu đất đai và bảo vệ đa dạng sinh học cho cả một vùng rộng lớn. Do đó, việc bảo tồn quần thể chè Shan cổ thụ cũng chính là bảo vệ môi trường sống, bảo tồn môi trường sinh thái của địa phương cho các thế hệ mai sau. Danh hiệu Cây Di sản Việt Nam được trao tặng hôm nay chính là sự khẳng định đanh thép về giá trị sinh học độc đáo của giống chè Shan tuyết, là niềm tự hào to lớn của quê hương Đồng Phúc, tỉnh Thái Nguyên.
Đánh thức tiềm năng kinh tế và du lịch từ thương hiệu di sản
 |
| Ban tổ chức đi gắn biển và tham quan quần thể 12 cây chè Shan tuyết được gắn biển di sản đợt này. Ảnh: Vũ Hoàng Giang |
Tiếp nối niềm vui chung của toàn thể nhân dân xã Đồng Phúc, sự kiện đón nhận danh hiệu Cây Di sản Việt Nam đã mở ra một hướng đi mới mang tính chiến lược cho địa phương. Phát biểu khai mạc tại buổi lễ, ông Triệu Quang Hùng, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Đồng Phúc đã bày tỏ niềm xúc động sâu sắc. Ông cho biết việc 12 cây chè Shan tuyết cổ thụ của xã Đồng Phúc được Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam công nhận là Cây Di sản Việt Nam không chỉ là niềm tự hào riêng của những hộ dân trực tiếp trồng chè ở địa phương mà còn là vinh dự lớn lao đối với Đảng bộ, chính quyền và toàn thể nhân dân xã Đồng Phúc. Đây là cú hích tinh thần mạnh mẽ, khơi dậy khát vọng vươn lên làm giàu từ chính tài nguyên bản địa.
Ông Triệu Quang Hùng nhấn mạnh rằng danh hiệu này không chỉ là sự ghi nhận quá khứ mà còn là chìa khóa mở ra tương lai. Ông khẳng định sự kiện này là sự khẳng định về giá trị sinh học độc đáo của giống chè Shan tuyết cũng như giá trị văn hóa - lịch sử gắn liền với cộng đồng các dân tộc nơi đây. Quan trọng hơn, danh hiệu Cây Di sản cho thấy tiềm năng to lớn trong việc phát triển du lịch sinh thái, du lịch trải nghiệm và du lịch nông nghiệp của địa phương. Đây là cơ sở vững chắc để phát triển kinh tế thành hàng hóa từ vùng chè cổ, gắn liền với việc xây dựng bản sắc, phát triển các sản phẩm OCOP và nâng tầm thương hiệu chè Shan tuyết Bằng Phúc trên bản đồ nông sản Việt Nam.
Tại buổi lễ, để cụ thể hóa các mục tiêu phát triển kinh tế này, Ban tổ chức cũng đã tiến hành tổ chức lễ ký kết Biên bản ghi nhớ hợp tác trong đầu tư, liên kết sản xuất và bao tiêu sản phẩm chè Shan tuyết giữa Ủy ban Nhân dân xã Đồng Phúc cùng với các đơn vị đồng hành. Đây là bước đi thực tế nhằm đảm bảo đầu ra ổn định và nâng cao giá trị gia tăng cho sản phẩm. Cũng theo ông Hùng, để thực hiện tốt mục tiêu biến di sản thành tài sản, địa phương rất mong tiếp tục nhận được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Tỉnh ủy, Ủy ban Nhân dân tỉnh Thái Nguyên. Đồng thời, xã cũng mong muốn có sự đồng hành chặt chẽ của các sở, ngành trong công tác bảo tồn, tuyên truyền và xây dựng thương hiệu bài bản.
Đặc biệt, ông Hùng bày tỏ mong muốn nhận được sự hỗ trợ chuyên môn sâu từ Viện Khoa học Kỹ thuật Nông lâm nghiệp miền núi phía Bắc và các nhà khoa học trong việc nghiên cứu, chuyển giao kỹ thuật canh tác, chế biến tiên tiến. Sự gắn bó của các doanh nghiệp, hợp tác xã trong chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm từ cây chè Shan tuyết di sản nói riêng và cây chè Shan tuyết Bằng Phúc nói chung đóng vai trò then chốt. Và trên hết, ông kêu gọi sự chung tay, đoàn kết của toàn thể nhân dân Đồng Phúc trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị cây chè cổ thụ, cây chè di sản, coi đây là trách nhiệm và quyền lợi của mỗi người dân. Nhân dịp này, Ban tổ chức đã thực hiện nghi thức gắn biển cây di sản do đại diện Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam (VACNE) – đơn vị xét công nhận Cây Di sản Việt Nam trao tặng cho quần thể 12 cây chè shan tuyết, đánh dấu sự khởi đầu cho một giai đoạn phát triển mới đầy hứa hẹn.
