Xu hướng mua sắm Tết: Rời bỏ thói quen tích trữ, ưu tiên chi tiêu thực chất

Nhịp mua sắm chậm lại tại các siêu thị dịp cận Tết.

Những ngày cuối năm, tại các trung tâm thương mại, siêu thị và chợ truyền thống, không khí mua sắm vẫn hiện diện nhưng nhịp độ đã chậm lại. Thay cho hình ảnh xe đẩy đầy ắp hàng hóa là cảnh người mua dừng lâu trước quầy kệ, so sánh giá, cân nhắc nhu cầu và tính toán ngân sách. Sự thận trọng ấy phản ánh rõ nét một mùa Tết đang được “định hình lại” trong tư duy tiêu dùng của người Việt.

Chị Trần Minh Anh, ngụ phường Rạch Giá so sánh giá giữa 2 nhãn hàng nước giặt trước khi quyết định mua chia sẻ: “Trước đây, tôi thường mua theo combo hoặc thấy khuyến mãi là lấy ngay, nhưng bây giờ tôi chỉ mua những mặt hàng cần thiết. Thắt chặt chi tiêu không có nghĩa là không mua nữa mà là mua có chọn lọc, không tích trữ, chỉ mua những thứ thực sự cần thiết”. Thói quen mua sắm của chị Minh Anh đang chuyển từ nhiều và nhanh sang ít nhưng chắc nhằm quản lý tài chính gia đình hiệu quả hơn.

Cùng quan điểm “không ăn Tết lớn”, chị Ngọc Anh (phường Phú Mỹ, TP HCM) đã thay đổi cách mua sắm từ sớm. Thay vì dồn chi tiêu vào sát Tết, chị tranh thủ các đợt giảm giá lớn như Black Friday hay ngày 12/12 để mua quần áo và đồ dùng gia đình. Theo chị, nếu thưởng cuối năm khả quan, gia đình sẽ mua sắm thêm; còn không, khoản đã chuẩn bị coi như đủ dùng. Phần lớn tiền thưởng, nếu có, sẽ được ưu tiên trả nợ mua nhà – một lựa chọn cho thấy tiêu dùng hiện nay gắn chặt với mục tiêu tài chính dài hạn.

Tết Nguyên đán 2026 kéo dài 9 ngày, từ 14 đến 22/2, được kỳ vọng là cú hích lớn cho thị trường bán lẻ. Tuy nhiên, trái với kỳ vọng về một mùa mua sắm bùng nổ, không khí thị trường đến thời điểm này vẫn khá trầm lắng. Theo bà Vũ Kim Hạnh, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam chất lượng cao, túi tiền của người tiêu dùng đang bị “siết chặt”, khiến sức mua khó tăng mạnh dù Tết đã cận kề.

Nhận định này cũng trùng khớp với các khảo sát thị trường. Bà Nguyễn Phương Nga, Giám đốc Khối Kinh doanh Worldpanel by Numerator Việt Nam, cho biết người dân đang chần chừ và cẩn trọng hơn trong các quyết định chi tiêu. Dữ liệu khảo sát cho thấy niềm tin tiêu dùng từng đạt mức cao vào đầu tháng 9, khi 83% người được hỏi lạc quan về triển vọng kinh tế. Tuy nhiên, tâm lý này nhanh chóng đảo chiều sau hàng loạt biến động như bão lũ, thay đổi chính sách thuế, các vụ việc liên quan đến hàng giả, hàng kém chất lượng và áp lực giá cả leo thang. “Nhiều người đi chợ thấy giá rau còn đắt hơn cả thịt nên buộc phải tính toán kỹ lưỡng”, bà Nga nêu.

Bà Nguyễn Phương Nga,tại hội thảo về xu hướng mua sắm Tết 2026 do Hiệp hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam Chất lượng cao tổ chức ngày 23/12.. Ảnh BTC

Gia đình chị Thúy Vi (phường Nhiêu Lộc, TP HCM) là một ví dụ. Do công việc không thuận lợi, Tết năm nay, chị và chồng xác định cắt giảm chi tiêu, chỉ ưu tiên những nhu cầu thiết yếu. Những chuyến thăm họ hàng xa được hạn chế, quà cáp cũng gói gọn hơn. Nếu như các năm trước, chị dành khoảng 6 triệu đồng để mua đặc sản vùng miền và thêm vài triệu cho giỏ quà Tết, thì năm nay ngân sách này dự kiến giảm một nửa. Với chị Vi, Tết không vì thế mà kém đi ý nghĩa, mà là dịp để gia đình chủ động cân đối tài chính, tránh áp lực sau kỳ nghỉ dài ngày.

Số liệu từ Cục Thống kê (Bộ Tài chính) cho thấy CPI tháng 11 tăng 3,58% so với cùng kỳ, trong đó nhiều nhóm hàng thiết yếu như thực phẩm, may mặc, đồ gia dụng, y tế, giáo dục đều tăng giá. Bình quân 11 tháng, CPI tăng 3,29%, trong khi lạm phát cơ bản đạt 3,21%. Ngân hàng UOB trong báo cáo công bố gần đây cũng nhận định lạm phát tại Việt Nam “chưa có dấu hiệu hạ nhiệt đáng kể”, tạo thêm áp lực lên chi tiêu hộ gia đình.

Trong bối cảnh đó, hành vi mua sắm đang dịch chuyển rõ rệt. Khảo sát của Numerator cho thấy chỉ 30% người tiêu dùng tranh thủ mua các mặt hàng giảm giá, trong khi 21% chọn sản phẩm rẻ hơn với số lượng ít. Không ít người từ bỏ thói quen “mua cho có Tết”, thay vào đó là mua vì nhu cầu sử dụng thực sự. Điều này thể hiện ở việc 42% người được hỏi sẵn sàng nấu những món ăn mới, đơn giản hơn thay cho mâm cỗ truyền thống cầu kỳ; 52% chi nhiều hơn cho bản thân và gia đình; 49% dành ngân sách cho chăm sóc sắc đẹp.

Sự thay đổi này mở ra cơ hội cho những ngành hàng đáp ứng nhu cầu tiện lợi và nâng cao chất lượng sống. Theo các chuyên gia, sản phẩm làm đẹp, chăm sóc sức khỏe, cũng như thực phẩm sơ chế, chế biến sẵn sẽ tiếp tục được người tiêu dùng quan tâm, khi xu hướng đón Tết “dễ dàng – thoải mái – giảm áp lực” ngày càng rõ nét.

Dù vậy, Tết vẫn là giai đoạn đặc biệt với thị trường bán lẻ. Ông Trần Minh Văn, Giám đốc bán hàng kênh siêu thị của FrieslandCampina Vietnam, cho rằng mức chi tiêu dịp Tết có thể cao gấp đôi ngày thường. Tuy nhiên, giảm giá sâu không còn là “chìa khóa vạn năng”. Người tiêu dùng hiện nay tìm kiếm cảm giác “mua hời” thông qua giá trị cảm nhận, niềm tin vào chất lượng sản phẩm và trải nghiệm mua sắm tích cực.

Theo ông Văn, các doanh nghiệp cần sáng tạo hơn trong các chương trình khuyến mại, tập trung vào quà tặng kèm thiết thực, trưng bày bắt mắt và đảm bảo nguồn cung ổn định. Kênh mua sắm Tết cũng đang dịch chuyển mạnh sang siêu thị, chiếm khoảng 48%, trong khi kênh truyền thống còn 35% và thương mại điện tử vươn lên 17%.

Khi người tiêu dùng ngày càng tỉnh táo và có kế hoạch, mùa mua sắm cuối năm không còn là cuộc chạy đua về số lượng. Thay vào đó, Tết đang dần trở về với giá trị cốt lõi: đủ đầy vừa phải, an tâm tài chính và tận hưởng thời gian bên gia đình. Trong sự thay đổi ấy, tiêu dùng thận trọng không phải là dấu hiệu của sự thu hẹp, mà là biểu hiện của một tư duy trưởng thành hơn trên thị trường.

Mùa sale online cuối năm: Đừng để “săn hời” thành “tiền mất”

Thương mại điện tử Việt Nam quý IV dự kiến đạt gần 4 tỷ USD

Sẵn sàng nguồn cung hàng hóa thiết yếu dịp cuối năm