| Cây mận - Loại cây ăn quả có nhiều tác dụng chữa bệnh Vân Hồ tập trung chăm sóc cây ăn quả Mường La đưa cây ăn quả lên vùng đất dốc |
 |
| Sơ ri không chỉ là cây ăn quả mang lại hiệu quả kinh tế cao mà còn mang ý nghĩa phong thuỷ. |
Khám phá vẻ đẹp cổ thụ của sơ ri bonsai
Sơ ri, một loài cây có nguồn gốc từ Tây Ấn và miền Bắc Nam Mỹ (hoặc Mexico, sau đó lan rộng sang một số khu vực khác như Tây Ấn và Nam Mỹ), đã trở thành một loại cây trồng phổ biến ở khu vực miền Tây Nam Bộ Việt Nam. Loại cây này nhanh chóng thích nghi với khí hậu nhiệt đới, trở thành cây trồng quen thuộc và hình thành nhiều vùng chuyên canh quy mô lớn ở miền Tây. Đây là cây thân gỗ sống lâu năm, thuộc nhóm cây thân gỗ dạng bụi, có tuổi thọ cao.
Trong điều kiện sân vườn, cây thường cao khoảng 3 mét (hoặc khoảng 3m), với tán lá dày và xum xuê, tán xòe rộng tạo bóng mát. Cây có thể phát triển đến khoảng 6m nếu được trồng ở những khu đất rộng. Về mặt hình thái, lá sơ ri có màu xanh dịu, hình trứng hoặc mác, mép lá nguyên và bề mặt nhẵn mịn, hơi bóng. Hoa sơ ri mang vẻ đẹp nhẹ nhàng với sắc hồng đặc trưng, cánh mỏng manh, tựa như hoa tường vi/tường vy. Hoa nhỏ xinh, đường kính chỉ từ 1 - 1,5cm, mọc thành chùm 2 - 5 bông.
Khi hoa rụng, mặt đất được phủ một lớp thảm hồng mềm mại, tạo nên khung cảnh bắt mắt. Nhưng điểm nhấn thực sự của cây sơ ri là quả. Những quả tròn mọc khắp thân, có khi thành chùm 2 – 3 quả, bám dày trên cành. Màu sắc thay đổi theo độ chín: từ xanh tươi, chuyển vàng, rồi đỏ mọng khi đến kỳ thu hoạch. Mỗi quả có ba múi, thịt mọng nước, ngọt dịu và chứa lượng vitamin C thuộc nhóm cao nhất trong các loại trái cây. Khi được chăm sóc đúng cách, cây không chỉ sai quả mà còn làm không gian thêm trong lành, tươi tắn.
Đặc biệt, sơ ri không chỉ là cây ăn quả mang lại hiệu quả kinh tế cao mà còn mang ý nghĩa phong thuỷ. Cây được cho là đem đến sung túc, may mắn và thịnh vượng cho gia chủ. Với khả năng ra hoa và kết trái quanh năm, sơ ri tượng trưng cho sự sinh tài, sinh lộc dồi dào. Trồng cây trước nhà còn tạo cảm giác hài hòa, an lành và thu hút năng lượng tích cực. Chính vì vậy, sơ ri ngày càng được ưa chuộng để trang trí sân vườn, với một số cây cảnh được tạo hình độc đáo và có giá trị cao.
Các dòng bonsai được uốn từ cây ăn quả luôn gây thích thú và được các nghệ nhân săn đón. Gần đây, người chơi cây ở thành phố ngày càng ưa chuộng những loại bonsai độc lạ để trang trí trong nhà hoặc khuôn viên sân vườn, giúp không gian thêm sinh động. Tuy nhiên, anh Lê Văn Dũng, một người chơi cây cảnh nổi tiếng ở Thái Nguyên, chia sẻ rằng sơ ri chủ yếu là cây ăn quả, ít được dùng làm cây cảnh. Đây là loài cây chậm lớn, rất hiếm khi được uốn tạo bonsai. Anh Dũng sở hữu bộ sưu tập ấn tượng gồm hàng trăm cây quý hiếm, trong đó có sơ ri Mỹ và sơ ri Đài Loan. Anh nhấn mạnh, để cây sơ ri đạt kích thước cổ thụ phải mất hàng chục, thậm chí hơn 100 năm, vì vậy ít người Việt Nam có cơ hội chiêm ngưỡng những cây cổ thụ với gốc lớn, lớp vỏ xám xù xì và những u cục đặc trưng.
Giá trị nghệ thuật và cách chăm cây
 |
| Cây sơ ri khi được "lên chậu" và tạo dáng bonsai trở nên đẹp mắt lạ thường, với những chùm quả đỏ mọng, nhanh chóng thu hút sự chú ý của giới chơi cây. |
Thực tế cho thấy, những cây sơ ri mà anh Dũng sở hữu có tuổi đời rất cao và giá trị nghệ thuật lớn, ước tính lên đến hàng trăm triệu đồng. Điển hình, cây sơ ri Mỹ của anh từng vinh dự giành giải vàng tại Triển lãm bonsai châu Á - Thái Bình Dương năm 2017, trở thành “ngôi sao” trong giới chơi kiểng. Trên thị trường cây cảnh, sơ ri bonsai xuất hiện trong vài năm trở lại đây và nhanh chóng thu hút sự chú ý của giới chơi cây. Đặc biệt là những cây sơ ri cổ thụ trong chậu có giá tiền tỷ. Đáng chú ý nhất, anh Dũng tiết lộ có một cây si rô cổ thụ đạt Kỷ lục Guinness Việt Nam năm 2020 được rao bán với giá 7 tỷ đồng. Chủ nhân của cây này là người phụ nữ ở Cần Thơ.
Một tác phẩm tiêu biểu khác là cây sơ ri bonsai độc đáo, có tuổi đời rất cao của ông Nguyễn Văn Cần ở Vĩnh Long, thu hút sự chú ý lớn vào năm 2019. Ông Cần mua cây này từ một người hàng xóm, sau đó dành thời gian chăm sóc và uốn nắn để biến nó thành một tác phẩm nghệ thuật cảnh quan. Khi được trưng bày tại một triển lãm cây cảnh ở TP.HCM, tác phẩm sơ ri cổ thụ hơn 100 năm tuổi này sở hữu dáng thế trực - hoành ấn tượng, với ba nhánh chính uốn lượn mềm mại từ gốc lên đến tận ngọn, trở thành tâm điểm thu hút ánh nhìn của du khách. Cây được tạo thế uốn lượn mềm mại, thân già xám bạc với những đường vân xoắn độc đáo như lưu giữ dấu ấn của thời gian trên từng thớ gỗ.
Chủ nhân của cây là người đàn ông ở Vĩnh Long. Ông cho biết cây sơ ri phát triển khỏe mạnh và cho quả đều đặn mỗi năm. Cây được trồng hài hòa trong một chậu cảnh lớn kết hợp non bộ, tổng trọng lượng lên đến hơn 2,2 tấn, thể hiện sự kỳ công và tâm huyết của người chăm. Các tán lá và từng nhánh cây được tạo hình dáng nghiêng nghệ thuật, tạo nên bố cục vững vàng mà vẫn thanh thoát. Những đường u cục, khúc khuỷu chạy dọc thân tạo vẻ đẹp cổ kính, khiến nhiều người chơi kiểng phải trầm trồ thán phục. Ông Cần đã rao bán cây sơ ri đặc biệt này với mức giá lên tới 500 triệu đồng, cho thấy giá trị nghệ thuật và độ hiếm có của nó. Tác phẩm bonsai sơ ri cổ thụ được rao bán với giá 500 triệu đồng ngay tại triển lãm.
Bên cạnh những "siêu phẩm" đắt đỏ, thị trường cây cảnh còn sôi động với nhiều lựa chọn sơ ri cảnh giá phải chăng. Chẳng khó để tìm mua trên chợ mạng hay các diễn đàn cây cảnh những chậu sơ ri mini xinh xắn, vừa vặn để trưng bày trong nhà hoặc văn phòng, với mức giá dao động từ 300.000 đến vài triệu đồng mỗi chậu. Ngoài ra, trên chợ mạng và các diễn đàn cây cảnh còn có sơ ri bonsai mini, sơ ri bonsai kích thước lớn, đã cho ra hoa và quả trông rất đẹp mắt.
Những cây này có giá từ vài trăm đến vài triệu đồng tuỳ với dáng thế và kích thước. Đặc biệt vào mỗi dịp Tết, những người bán cây cảnh sơ ri mini thường "hốt bạc" nhờ tung ra thị trường các chậu cây bắt mắt, đúng gu và đáp ứng nhu cầu trang trí của mọi người. Để phát huy tối đa vẻ đẹp của sơ ri bonsai, việc chăm sóc là then chốt: phải đảm bảo cây nhận đủ ánh sáng mặt trời từ 6-8 tiếng/ngày, tưới nước đều đặn nhưng tránh ngập úng, và bón phân hữu cơ định kỳ 1-2 tháng/lần. Việc cắt tỉa thường xuyên các cành già, sâu bệnh để tạo tán và thúc đẩy cây ra nhiều nhánh khỏe mạnh cũng rất quan trọng.
