 |
| Giá cà phê tăng cao, người thu hái cà phê cũng hưởng lợi bởi công hái cà phê cũng tăng theo. |
Cà phê Sơn La đạt chất lượng và giá cao
Niên vụ 2025-2026, cà phê Sơn La vào vụ với tổng diện tích hơn 30.000 ha, sản lượng trung bình đạt 40.000 – 50.000 tấn/năm, dẫn đầu cả nước về diện tích và sản lượng cà phê chè Arabica. Tỉnh chiếm 50% diện tích và 43,5% sản lượng toàn quốc, với các xã trọng điểm như Mường Chanh, Chiềng Mai, Chiềng Mung, Muổi Nọi, Thuận Châu, Sốp Cộp, cùng phường Chiềng Cơi và Chiềng An.
Nhờ điều kiện thời tiết thuận lợi, cà phê chín đều, quả đỏ mọng, hạt mẩy, nâng cao chất lượng xuất khẩu. Hiện giá cà phê quả tươi đạt 30.000 đồng/kg, cà phê nhân xuất khẩu dao động 200.000 – 240.000 đồng/kg, mức cao nhất trong vòng 10 năm. Giá cà phê đặc sản ở mức 250.000 – 320.000 đồng/kg, trong khi cà phê nhân xuất khẩu thu mua khoảng 185.000 – 190.000 đồng/kg. Giá tăng nhờ thị trường thế giới khan hàng và việc Hoa Kỳ áp thuế 50% đối với cà phê Brazil, khiến giá cà phê toàn cầu biến động mạnh, tác động trực tiếp đến Việt Nam.
Ông Vương Văn Hải, Chủ tịch Hội Cà phê tỉnh Sơn La, nhận định: “Sơn La là một trong những tỉnh có diện tích cà phê chè lớn nhất cả nước, vì vậy tỉnh hướng dẫn người nông dân canh tác và trồng cà phê đúng kỹ thuật, đảm bảo theo hướng hữu cơ, nông nghiệp xanh và tuần hoàn. Mục tiêu là giúp nông dân có thu nhập cao nhất, sản xuất ra cà phê chất lượng tốt nhất đáp ứng nhu cầu thị trường.”
Cà phê Sơn La là một trong 20 sản phẩm OCOP 5 sao đầu tiên của Việt Nam, xuất khẩu sang EU, Bắc Mỹ, Trung Đông và ASEAN, khẳng định thương hiệu trên thị trường quốc tế. Tuy nhiên, việc thu hái vẫn còn là thách thức. Ở một số địa phương, tỷ lệ quả xanh chiếm 20-25%, dẫn đến hao hụt trên 10%, ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng cà phê. UBND tỉnh chỉ đạo thu hái theo TCVN 9278:2012, yêu cầu quả chín đạt 95% trở lên, đồng thời các cơ sở chế biến phải tuân thủ nghiêm ngặt quy định về chất lượng và bảo vệ môi trường.
Nông dân áp dụng quy trình sản xuất bền vững như 4C, UTZ, RA để hình thành vùng cà phê chất lượng cao. Chị Cả Thị Nghiên (bản Ten Hịa, xã Mường Chanh) cho biết nhờ thu hái đúng kỹ thuật, cà phê chín đạt 95%, mỗi bao nặng hơn và giá bán cao hơn 1.000 – 1.500 đồng/kg. Chị Tòng Thị Hoa (bản Hùn, xã Chiềng Cơi) thu hoạch 2 ha, năng suất 20 tấn quả tươi, giá bán 30.000 đồng/kg, dự kiến thu về hơn 500 triệu đồng. Ông Tòng Văn Yên, Phó Bí thư chi bộ, Trưởng bản Hùn, cho hay năng suất năm nay đạt 9-10 tấn quả tươi/ha, nhiều hộ phải thuê thêm nhân công. Ông Nguyễn Văn Tiện, Trưởng bản Hoàng Văn Thụ, chia sẻ cả bản có 68 ha, với 7 hộ thu mua và sơ chế cà phê, nhiều hộ thu nhập hàng trăm triệu đến vài tỷ đồng mỗi năm.
Giải pháp nâng cao chất lượng sản phẩm
 |
| Người nông dân Sơn La phấn khởi thu hái cà phê. |
Để nâng cao chất lượng và giá trị cà phê, tỉnh Sơn La triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, kết hợp giữa chính quyền, doanh nghiệp và nông dân. Các doanh nghiệp liên kết sản xuất bền vững đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng kỹ thuật, thu mua và chế biến. Ông Nguyễn Vĩnh Đức, Phó Giám đốc Chi nhánh Sơn La (Tập đoàn Minh Tiến – MTG), cho biết công ty liên kết với 4.000 hộ dân, triển khai chứng nhận 4C và RA, thu mua 8.000 – 10.000 tấn quả tươi và 15.000 – 20.000 tấn cà phê nhân khô, ưu tiên thu mua cà phê có tỷ lệ quả chín từ 95% trở lên; cà phê có tỷ lệ quả xanh >10% sẽ bị hạ giá. Công ty mong muốn địa phương tăng cường tuyên truyền để nông dân thu hái đúng tiêu chuẩn, bảo vệ thương hiệu cà phê Sơn La trên thị trường xuất khẩu.
HTX Bích Thao Sơn La nâng công suất sơ chế từ 20 – 40 tấn lên 60 – 80 tấn cà phê nhân/ngày đêm, dự kiến xuất bán 2.000 – 4.000 tấn cà phê nhân, trong đó cà phê đặc sản khoảng 120 tấn, giá 250.000 – 320.000 đồng/kg. Hoạt động này tạo việc làm ổn định cho 50 – 60 lao động thời vụ, với thu nhập trên 15 triệu đồng/người/tháng. Các doanh nghiệp áp dụng nghiêm ngặt quy trình thu hái, sơ chế và bảo quản, đảm bảo cà phê đạt chứng nhận quốc tế và trong nước như RA, 4C, VietGAP, đồng thời hạn chế thu mua quả xanh, non kém chất lượng, nâng cao uy tín sản phẩm.
Sở Nông nghiệp và Môi trường phối hợp các địa phương hướng dẫn kỹ thuật thu hái, sơ chế và bảo quản cà phê, đồng thời giám sát doanh nghiệp và hộ dân tuân thủ quy định, ngăn chặn gian lận thương mại, bảo vệ quyền lợi nông dân và doanh nghiệp. UBND xã, phường công khai danh sách tổ chức, cá nhân vi phạm tiêu chuẩn thu mua quả xanh, nâng cao nhận thức cộng đồng. Các hướng dẫn kỹ thuật bao gồm phân loại quả chín, thời điểm thu hái, cách sơ chế và bảo quản, đảm bảo tỷ lệ quả chín đạt 95% trở lên, góp phần hình thành vùng cà phê chất lượng cao.
Ngoài ra, tỉnh còn khuyến khích phát triển vùng cà phê ứng dụng công nghệ cao với diện tích hơn 1.000 ha, tham gia của 1.560 hộ gia đình, cùng khoảng 1.120 ha cà phê đặc sản sản xuất gần 1.000 tấn cà phê nhân/năm. Việc này nâng cao chất lượng sản phẩm, giúp nông dân cải thiện thu nhập, ổn định kinh tế và nâng cao đời sống. Chị Cả Thị Nghiên và chị Tòng Thị Hoa đều chia sẻ việc áp dụng kỹ thuật thu hái đúng tiêu chuẩn giúp cà phê đạt tỷ lệ chín cao, tăng trọng lượng mỗi bao, giá bán cao hơn, góp phần nâng tổng thu nhập của gia đình lên hàng trăm triệu đồng mỗi năm.
Nhờ sự phối hợp đồng bộ giữa chính quyền, doanh nghiệp và nông dân, cà phê Sơn La không chỉ nâng cao giá trị xuất khẩu mà còn tạo việc làm bền vững, ổn định nguồn thu, củng cố thương hiệu trên thị trường trong nước và quốc tế. Đây là cơ sở để Sơn La phát triển cà phê theo hướng bền vững, chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu ngày càng khắt khe của thị trường và mang lại lợi ích kinh tế lâu dài cho nông dân và cộng đồng.
