| Bún cá cay Hải Phòng - Món ngon khó cưỡng Bún cá sứa Nha Trang - món ăn đậm vị biển Bún cá rô đồng Hải Dương - hương vị dân dã níu chân thực khách |
![]() |
| Đọt mây, lá nhíp là một trong những nguyên liệu đặc biệt của món ăn. |
Sự kết hợp lạ miệng thách thức khẩu vị
Món bún cá lăng đọt mây rau nhíp lần đầu tiên được giới thiệu tại Ngày hội Sợi gạo Việt - Món ngon từ bún diễn ra ở Công viên 23/9, TP.HCM, thu hút sự chú ý đặc biệt từ thực khách. Đây là sáng tạo của một nhà hàng đến từ tỉnh Đồng Nai vào năm 2019, nhưng nguyên liệu chính lại là các đặc sản của tỉnh Bình Phước (cũ), gồm cá lăng, đọt mây và lá nhíp. Sự kết hợp giữa nguyên liệu cao cấp và dân dã này tạo nên một món ăn mà theo đánh giá của người thưởng thức là “lạ miệng và rất ngon”.
Đọt mây, nguyên liệu rừng núi, từ lâu đã được người đồng bào ở các tỉnh Bình Phước, Lâm Đồng, Đắk Lắk (cũ) sử dụng trong nhiều món ăn hàng ngày. Loại thực phẩm này được nhà hàng thu mua từ người đồng bào Xtiêng khai thác trong rừng. Dù có vị đắng đặc trưng, đọt mây lại giàu dưỡng chất, có tác dụng bồi bổ sức khỏe, giải rượu, và hỗ trợ tiêu hóa. Cá lăng, loại cá da trơn nước ngọt, thuộc tốp đầu các loại cá chất lượng cao, giàu dinh dưỡng; cá lăng tính bình, vị ngọt, giúp thải độc, lợi tiểu, bổ xương và cung cấp vitamin A tốt cho mắt, làm đẹp da. Loài cá này có thể chế biến thành nhiều món như: gỏi, cháo, canh chua, lẩu, bánh canh, kho, nướng, chả…
Lá nhíp (hay còn gọi là bép) cũng là loại rau rừng đặc trưng của Bình Phước (cũ), có vị bùi, thơm, giàu dưỡng chất, thường dùng trong các món canh và lẩu. Mặc dù hương vị của món ăn được đánh giá cao, nhưng với nhiều người dân TP.HCM, đây vẫn là món lạ. Bà Thủy (82 tuổi, phường Bến Thành, TP.HCM) chia sẻ: “Tôi chưa từng ăn các món chế biến từ đọt mây. Khi thấy món này, tôi rất tò mò nên quyết định cùng bạn thử. Ban đầu tôi nghĩ đọt mây sẽ đắng, khó ăn.”
Trong khi đó, Hoàng Thanh (25 tuổi, quê Gia Lai cũ) đã quen với đọt mây và lá nhíp nhưng cũng chưa từng thử kết hợp với cá lăng. Sự tò mò và e dè này cho thấy món ăn hoàn toàn mới lạ với số đông thực khách, đồng thời đòi hỏi bí quyết chế biến khéo léo để giảm vị đắng đặc trưng. Sự kết hợp giữa cá lăng – món ngon cao cấp và đọt mây – món ngon dân dã được ví là “cặp đôi hoàn hảo” của ẩm thực Bình Phước.
Ngày hội Sợi gạo Việt lần thứ 1 năm 2025 cũng tổ chức hoạt động xác lập kỷ lục 100 món ngon làm từ sợi gạo và bún, gồm: phở chua Lào Cai, phở vịt Cao Bằng, phở bò Nam Định, phở khô Gia Lai, phở atisô Đà Lạt, bánh đa cua Hải Phòng, bún bề bề Hạ Long, canh cá Quỳnh Côi… Tuy nhiên, chính sự độc đáo của bún cá lăng đọt mây rau nhíp đã khiến món này nổi bật.
Bí quyết chế biến tạo nên hương vị bùi béo
![]() |
| Các nguyên liệu được bỏ vào tô hợp vệ sinh để thực khách trải nghiệm. Ảnh: Hà Nguyễn |
Để chinh phục những thực khách e ngại vị đắng của đọt mây, người đầu bếp đã áp dụng những bí quyết chế biến và sơ chế rất tỉ mỉ. Cá lăng được sơ chế sạch, loại bỏ mùi tanh, phi lê thành từng miếng vừa ăn để tăng hương vị và dinh dưỡng. Đối với đọt mây, sau khi thu mua, người đầu bếp bóc vỏ, chỉ lấy phần nõn non/lõi non. Đọt mây sau khi bóc vỏ có màu trắng ngà, được cắt thành từng khúc hoặc xắt mỏng, sau đó ngâm qua nhiều nước cho hết nhựa đỏ. Để khắc phục triệt để vị chát của đọt mây, người chế biến cho thêm vào nước ngâm cuối một chút muối ăn.
Sau khi sơ chế, đọt mây được nấu theo bí quyết riêng để giảm vị đắng đặc trưng hoặc được xào sơ để dậy mùi. Lá nhíp non và bắp cải được xắt nhuyễn, cùng một ít rau thơm được dùng làm rau ăn kèm. Nồi nước dùng chính là linh hồn của món ăn. Nước dùng được hầm từ xương cá lăng (xương và đầu cá lăng) và xương ống lợn/heo. Ngoài ra, đầu bếp còn dùng thêm một số loại rau củ như: cà rốt, khoai tây, củ dền, củ cải trắng… Hỗn hợp này được nấu trong khoảng 6 giờ đồng hồ, cho ra nồi nước dùng trong có vị ngọt thanh. Theo bài 2, sau khi nấu, đầu bếp còn thêm chút gừng khi lọc bã để tăng thêm hương vị.
Quá trình hoàn thiện món ăn bao gồm xào cà chua với chút dầu điều, cho đọt mây đã sơ chế vào tùy sở thích (đắng ít hay nhiều), sau đó đổ thêm nước dùng, đun sôi và để phi lê cá lăng vào, nêm nếm vừa ăn. Hành, ngò, tỏi xắt nhuyễn và phi thơm cũng được chuẩn bị sẵn. Trụng bún ra tô, chan nước dùng vào, để cá lên trên và thêm hành ngò, tỏi phi, tiêu. Món ăn được ăn kèm rau bắp cải xắt nhuyễn, lá nhíp rừng, chấm với nước mắm và ớt xiêm xanh.
Thành phẩm cuối cùng có vị béo, ngọt thanh của thịt cá lăng, đắng dịu nhưng bùi của đọt mây. Khi ăn kèm với rau nhíp, món ăn có thêm vị bùi, béo, hương thơm đặc trưng tạo nên hương vị độc đáo, lạ miệng. Nước dùng thơm ngọt nhẹ, nóng hổi, có vị mát, không ngấy. Bà Thủy (82 tuổi) đã hoàn toàn ngạc nhiên và cảm thấy thích món ăn này, bà mô tả: "Đọt mây đắng dịu, nước dùng ngọt thanh, rất thơm. Cá lăng thịt giòn, ngọt. Tôi cũng thích vị lá nhíp. Đây cũng là lần đầu tôi ăn loại lá rừng này. Nói chung, đây là món ăn lạ miệng và rất ngon."
Hoàng Thanh (25 tuổi) cũng bất ngờ: "Món ăn có vị đắng dịu, ngọt thanh, có vị mát, không ngấy. Sự kết hợp của lá nhíp, đọt mây cùng nước dùng có vị ngọt, thơm khiến món ăn có hương vị rất lạ miệng, độc đáo. Thưởng thức món bún này cần ăn chậm rãi, để cảm nhận rõ từng nguyên liệu thấm vào lưỡi, tan xuống cổ và lan tỏa trong não, tạo nên một bức tranh vị giác hài hòa, tinh tế và độc đáo."











