| Nông sản Việt trước "cửa" vào Mỹ: Ngành nào đang "sáng" nhất? Xuất khẩu nông sản Việt Nam 2025: Thành tựu nổi bật và triển vọng lạc quan Mỹ miễn thuế đối ứng: Nông sản Việt Nam hưởng lợi thế ra sao? |
 |
| Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa ký sắc lệnh miễn thuế đối ứng với hàng loạt thực phẩm như cà phê, trà, trái cây nhiệt đới và nước ép trái cây, hạt cacao, gia vị, chuối, cam, cà chua và thịt bò. |
Cơ hội xuất khẩu nông sản Việt sang Mỹ
Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa ký sắc lệnh hành pháp miễn thuế đối ứng với nhiều mặt hàng nông sản, có hiệu lực từ ngày 13/11, bao gồm cà phê, trà; trái cây nhiệt đới và nước ép; hạt ca cao; gia vị; chuối, cam quýt, cà chua và thịt bò. Quyết định này được đưa ra sau khi Mỹ đánh giá khả năng sản xuất trong nước, nhu cầu nội địa và điều kiện quốc tế, đồng thời dựa trên tiến triển trong các đàm phán thương mại song phương với Việt Nam. Với Việt Nam – quốc gia xuất khẩu lớn các mặt hàng này – đây là cơ hội quan trọng để lấy lại thị phần tại thị trường Mỹ.
Các doanh nghiệp có thể tận dụng ưu đãi thuế để tăng trưởng xuất khẩu, đặc biệt khi sản phẩm đáp ứng các tiêu chuẩn nhập khẩu, chất lượng và chứng nhận. Tuy nhiên, việc miễn thuế đối ứng không đồng nghĩa với miễn tất cả các loại thuế nhập khẩu; doanh nghiệp vẫn phải tuân thủ thuế nhập khẩu thông thường, thủ tục hải quan và các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm. Phát biểu tại hội thảo, ông Nguyễn Nam Hải, Chủ tịch Hiệp hội Cà phê – Ca cao Việt Nam (VICOFA), nhấn mạnh: ưu đãi thuế có thể giúp doanh nghiệp tăng tỷ trọng xuất khẩu cà phê chế biến sâu, nhưng thị trường Mỹ rất khắt khe về ghi nhãn, tồn dư hóa chất và kiểm nghiệm, đòi hỏi doanh nghiệp nâng cao năng lực tuân thủ tiêu chuẩn.
Các chuyên gia cũng lưu ý rủi ro phi thuế quan vẫn tồn tại, như tiêu chuẩn vệ sinh dịch tễ và kiểm dịch động thực vật (SPS), kiểm nghiệm dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, truy xuất nguồn gốc và chứng nhận xuất xứ. Do đó, doanh nghiệp cần liên tục cập nhật thông tin và phối hợp chặt chẽ với nhà nhập khẩu để đảm bảo các sản phẩm đáp ứng yêu cầu.
Với ngành rau quả, ông Nguyễn Đình Tùng, Chủ tịch HĐQT Vina T&T Group, Phó Chủ tịch Hiệp hội Rau quả Việt Nam (Vinafruit), đánh giá đây là tín hiệu cực kỳ tích cực, giúp trái cây nhiệt đới Việt Nam tăng tốc xuất khẩu. Sau thời gian xâm nhập, các sản phẩm như dừa tươi, thanh long, sầu riêng, xoài, bưởi đã có chỗ đứng tại siêu thị Mỹ, phục vụ cả cộng đồng người bản địa.
Theo ông Nguyễn Văn Mười, Phó Tổng Thư ký Vinafruit, xuất khẩu rau quả 9 tháng đầu năm 2025 đạt 407 triệu USD, tăng 60% so với cùng kỳ năm 2024 dù gặp vướng thuế đối ứng. Mỹ là thị trường thứ hai của rau quả Việt Nam, sau Trung Quốc. Ông kỳ vọng hết năm 2025, xuất khẩu rau quả sang Mỹ có thể đạt 600 triệu USD, hướng tới mục tiêu 1 tỷ USD trong tương lai.
Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam (VPSA) cũng đánh giá việc Mỹ miễn thuế là tín hiệu tích cực, mở ra cơ hội giảm rào cản xuất khẩu cho hồ tiêu và gia vị Việt Nam nếu doanh nghiệp tuân thủ tiêu chuẩn nhập khẩu, chứng nhận và chất lượng. Tuy nhiên, xuất khẩu hồ tiêu tính đến tháng 10-2025 đạt 205.229 tấn, giảm 6,4% so với cùng kỳ; Mỹ vẫn là thị trường dẫn đầu với 45.800 tấn, giảm 28,5%.
Doanh nghiệp nâng tiêu chuẩn để cạnh tranh
 |
| Thu hoạch hồ tiêu ở Tây Nguyên. |
Mặc dù ưu đãi thuế mở ra cơ hội, tiêu chuẩn mới vẫn là yếu tố quyết định khả năng đứng vững trên thị trường Mỹ. Lãnh đạo Vina T&T nhấn mạnh việc miễn thuế chỉ là “chất xúc tác mạnh” để tăng trưởng, còn năng lực tuân thủ tiêu chuẩn mới giúp doanh nghiệp duy trì và mở rộng thị phần. Điều này đặt ra yêu cầu cấp bách về quản trị chất lượng, kiểm soát đầu vào, và xây dựng chuỗi cung ứng minh bạch, từ nông trại đến bàn ăn của người tiêu dùng Mỹ.
Phát biểu tại hội thảo, ông Hoàng Danh Hữu, Giám đốc Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Nông trại Ede (thương hiệu Miss Ede, Đắk Lắk), cho biết sau thời gian đóng băng do thuế đối ứng, các đơn hàng cà phê mới sang Mỹ đã được nối lại. Doanh nghiệp kỳ vọng xuất khẩu 3 container cà phê rang xay đến cuối năm 2025. Ông nhấn mạnh rằng thuế 0% sẽ giúp khâu bán hàng thuận lợi hơn cho cà phê thành phẩm, khác với cà phê nguyên liệu, nơi khách mua là các nhà chế biến.
Đối với ngành cà phê, việc Mỹ miễn thuế ngay lập tức khiến giá mặt hàng giảm: giá Robusta tuần qua là 4.223 USD/tấn, giảm 6,8%; giá Arabica giảm 2%, còn 8.810 USD/tấn. Ông Nguyễn Nam Hải (VICOFA) giải thích đây là phản ứng tức thời mang tính tâm lý, khi nhà đầu tư dự báo giá sẽ giảm và bán tháo để mua vào giá thấp hơn. Tuy nhiên, doanh nghiệp vẫn phải chờ biểu thuế chính thức, vì thuế đối với cà phê nhập khẩu vào Mỹ có thể áp dụng khác nhau cho từng nước, ảnh hưởng trực tiếp tới kế hoạch sản xuất và xuất khẩu.
Ngày 26/10, Việt Nam và Mỹ công bố Tuyên bố chung về Khuôn khổ Hiệp định Thương mại đối ứng, công bằng và cân bằng. Theo đó, Việt Nam sẽ dành quyền tiếp cận thị trường ưu đãi cho gần như toàn bộ hàng xuất khẩu nông nghiệp và công nghiệp của Mỹ. Các sản phẩm đủ điều kiện được rà soát theo Phụ lục III của Sắc lệnh Hành pháp số 14356 ngày 5/9/2025, áp thuế 0% cho những sản phẩm không thể sản xuất hiệu quả tại Mỹ, bao gồm nông sản, máy bay và linh kiện, cùng một số sản phẩm dùng trong dược phẩm.
Để tận dụng tối đa cơ hội, doanh nghiệp Việt cần nâng cao năng lực quản trị, kiểm soát chất lượng và truy xuất nguồn gốc. Việc đầu tư vào tiêu chuẩn và chứng nhận quốc tế sẽ giúp sản phẩm nông sản Việt duy trì lợi thế cạnh tranh bền vững, tăng trưởng xuất khẩu ổn định và mở rộng thị phần tại thị trường Mỹ, nơi tiêu chuẩn khắt khe và nhu cầu ngày càng cao.Bên cạnh đó, doanh nghiệp cần chủ động nghiên cứu thị trường, kết nối với nhà nhập khẩu và đối tác phân phối để tối ưu hóa chuỗi cung ứng.
Phát triển thương hiệu mạnh, quảng bá sản phẩm có chứng nhận xuất xứ, nhãn “sạch” hay “phát thải thấp” sẽ giúp nông sản Việt khẳng định uy tín, tăng sức cạnh tranh so với các nguồn cung khác. Với cơ hội miễn thuế cùng chiến lược chuẩn bị kỹ lưỡng, nông sản Việt đang ở vị thế thuận lợi để vươn mình, khẳng định giá trị thương hiệu và nâng cao năng lực quản trị doanh nghiệp, đồng thời góp phần phát triển bền vững ngành nông nghiệp xuất khẩu.
