Mỹ miễn thuế đối ứng: Nông sản Việt Nam hưởng lợi thế ra sao?

Ngày 14/11, Tổng thống Mỹ Donald Trump ký sắc lệnh miễn thuế đối ứng áp dụng cho nhiều loại thực phẩm thiết yếu gồm cà phê, trà, trái cây nhiệt đới và nước ép trái cây, hạt cacao.

Bước ngoặt trong chính sách thuế nhập khẩu của Mỹ

Ngày 14/11, Tổng thống Mỹ Donald Trump ký sắc lệnh miễn thuế đối ứng áp dụng cho nhiều loại thực phẩm thiết yếu gồm cà phê, trà, trái cây nhiệt đới và nước ép trái cây, hạt cacao, gia vị, chuối, cam, cà chua, thịt bò và một số loại phân bón. Đây là điều chỉnh mới nhất nhằm thu hẹp phạm vi áp thuế đối ứng mà Mỹ đã triển khai từ tháng 4, đồng thời loại trừ các nhóm hàng không thể sản xuất hoặc không đủ nguồn cung tại Mỹ.

Nhiều sản phẩm trong danh sách miễn thuế vốn đã ghi nhận mức tăng giá mạnh trong năm nay. Theo Chỉ số Giá tiêu dùng (CPI) tháng 9, giá thịt bò xay tăng gần 14%, còn thịt bò miếng tăng 17% so với cùng kỳ năm trước – mức tăng mạnh nhất trong hơn ba năm. Giá chuối tăng 7%, cà chua tăng 1%, trong khi nhóm thực phẩm tiêu thụ tại gia đình tăng tổng cộng 2,7%.

Sắc lệnh miễn trừ ngày 14/11 có hiệu lực từ 13/11, nối tiếp điều chỉnh ngày 5/9 – thời điểm Mỹ miễn thuế đối ứng cho 45 nhóm hàng như vàng, nickel và hóa chất. Những sản phẩm này được đánh giá là không thể trồng, khai thác hoặc sản xuất tự nhiên tại Mỹ, hoặc không đủ nguồn cung nội địa.

Đáng chú ý, quyết định được công bố chỉ một ngày sau khi Mỹ đạt khung thỏa thuận thương mại với Argentina, Ecuador, Guatemala và El Salvador, và ngay trước thỏa thuận tiếp theo với Thụy Sĩ. Các quan chức Mỹ cho biết sẽ tiếp tục đàm phán thêm nhiều thỏa thuận khác trong năm nay, mở đường cho việc giảm thuế với nhiều nhóm hàng.

Tuy Tổng thống Trump lâu nay khẳng định việc tăng mạnh thuế nhập khẩu không làm lạm phát leo thang, nhưng các nhà kinh tế cho rằng chi phí sinh hoạt tăng cao một phần xuất phát từ thuế nhập khẩu. Giá cả có thể tiếp tục tăng trong năm tới khi doanh nghiệp chuyển chi phí sang người tiêu dùng.

Rau quả hưởng lợi, cà phê trở lại trạng thái cân bằng

Việc Mỹ miễn thuế đối ứng mang lại ảnh hưởng khác nhau giữa các ngành hàng. Với rau quả, tác động được đánh giá là tích cực và mở ra cơ hội mở rộng thị phần. Tuy vậy, với cà phê, sắc lệnh lần này không tạo ra sự thay đổi quá đột biến.

Ông Nguyễn Nam Hải, Chủ tịch Hiệp hội Cà phê – Ca cao Việt Nam (VICOFA), nhận định: trước đây, căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Brazil từng làm dấy lên kỳ vọng rằng dòng chảy cà phê vào Mỹ sẽ dịch chuyển theo hướng có lợi cho Việt Nam. Tuy nhiên, khi Mỹ miễn thuế đối ứng, thị trường lại quay về trạng thái bình thường.

Những ngày gần đây, giá cà phê trên các sàn giao dịch quốc tế giảm do nhà đầu cơ xả hàng trước thông tin Mỹ điều chỉnh thuế. “Đây chỉ là phản ứng tức thời, trong khi xu hướng dài hạn vẫn tích cực nhờ cung đang thấp hơn cầu”, ông Nam Hải nhấn mạnh.

Ngược lại, với ngành rau quả, sắc lệnh của Mỹ được xem là cú hích lớn. Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam (VINAFRUIT), cho biết Mỹ đang là thị trường tăng trưởng mạnh nhất trong top 5 thị trường xuất khẩu chủ lực của Việt Nam.

Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam.

Năm 2024, kim ngạch xuất khẩu rau quả Việt Nam sang Mỹ mới đạt 360 triệu USD. Tuy nhiên, chỉ trong 9 tháng đầu năm 2025, con số đã chạm mốc 407 triệu USD, tăng tới 60%. Việc được miễn thuế đối ứng càng củng cố đà tăng trưởng, tạo điều kiện cho nhiều mặt hàng rau quả Việt Nam thâm nhập sâu hơn vào thị trường Mỹ.

“Nếu doanh nghiệp tranh thủ mở rộng thị trường, trong vài năm tới, Mỹ hoàn toàn có thể trở thành thị trường tỷ USD của ngành rau quả Việt Nam”, ông Nguyên kỳ vọng.

Cơ hội mở rộng thị phần và nâng cao giá trị nông sản Việt

Sắc lệnh miễn thuế đối ứng của Mỹ không chỉ tác động trực tiếp đến sức cạnh tranh của nông sản Việt Nam mà còn góp phần định hình lại dòng chảy thương mại toàn cầu. Với những nhóm hàng Mỹ không sản xuất được hoặc có nhu cầu nhập khẩu ổn định, doanh nghiệp Việt Nam đứng trước cơ hội lớn để tăng thị phần.

Trong đó, nhóm rau quả Việt Nam được hưởng lợi rõ nhất nhờ nhu cầu lớn, mức tăng trưởng mạnh và khả năng đáp ứng tiêu chuẩn cao của thị trường Mỹ. Các chuyên gia nhận định đây là thời điểm thuận lợi để doanh nghiệp đẩy mạnh đầu tư công nghệ sau thu hoạch, gia tăng chế biến sâu và xây dựng thương hiệu nông sản nhằm củng cố vị thế tại thị trường giá trị cao.

Trong khi đó, ngành cà phê – dù không có đột phá từ chính sách miễn thuế – vẫn giữ triển vọng tích cực nhờ nhu cầu thế giới tăng và nguồn cung thắt chặt. Diễn biến giá cà phê những ngày qua được đánh giá chỉ là điều chỉnh ngắn hạn.

Với bối cảnh thương mại toàn cầu biến động mạnh, việc Mỹ nới lỏng thuế đối ứng với các mặt hàng không có lợi thế sản xuất thể hiện xu hướng hợp tác cao hơn, tạo điều kiện cho nhiều nước – trong đó có Việt Nam – mở rộng xuất khẩu. Đây là cơ hội để doanh nghiệp Việt tăng tốc, củng cố thương hiệu và nâng cao giá trị nông sản tại một trong những thị trường khó tính nhất thế giới.

Trung Quốc mở rộng nhập khẩu nông sản Việt Nam, thúc đẩy hợp tác đầu tư chiến lược

Nông sản Việt bứt phá nhờ tiềm năng thị trường Halal

Việt Nam xuất khẩu sang Hoa Kỳ tăng 44%, cán mốc 106 tỉ USD