 |
Ở Việt Nam, cây dâm bụt mọc hoang ở nhiều nơi, ngày càng trở nên quen thuộc với trẻ em vùng nông thôn. Người ta thường trồng cây dâm bụt để làm hàng rào. Với màu sắc tươi sáng, hàng rào cây dâm bụt khiến cả khoảng sân, con đường sáng hơn.
Hoa dâm bụt còn được gọi là bông bụt. Loại cây này thuộc họ cẩm quỳ, có nguồn gốc từ vùng nhiệt đới Châu Á. Cây dâm bụt cao khoảng từ 1 – 2m, có lá đơn và mọc cách, phiến lá có khía răng cưa. Hoa dâm bụt to có màu đỏ hồng, trắng hồng hoặc vàng, hoa của cây dâm bụt thường mọc ở đầu cành hoặc nách lá.
 |
Ngoài công dụng làm cảnh, lá cây dâm bụt còn gắn liền với món ăn dân dã của người dân quê, đó là món canh rau dâm bụt. Nếu bạn nào lần đầu được nếm thử món canh này, chắc chắn sẽ không thể nào quên. Chúng ta vẫn thường nghĩ rau dâm bụt thì làm sao có thể ăn được, thế nhưng sự thật thì khác hẳn. Không những ăn được mà dâm bụt còn là loại rau đã gắn bó với người dân Ninh Bình qua bao thế hệ.
Khi ghé thăm cô đô Hoa Lư (Ninh Bình) nhất định phải thưởng thức món canh cua đồng rau dâm bụt. Để nấu được một bát canh cua rau dâm bụt thật ngon, chúng ta phải mua được những con cua đồng tươi rói.
Cua mang về rửa sạch, bóc mai, bỏ yếm. Dùng tăm hoặc cán của một chiếc thìa nhỏ xíu lấy gạch cua trong mai cua để riêng vào một chiếc bát con. Tiếp tục rửa cua cho thật sạch, để ráo nước rồi mới giã nhỏ (cho thêm chút muối), rồi lại cho nước vào lọc để nấu canh.
 |
Cùng với đó, rau dâm bụt dùng để nấu canh phải là loại lá không quá non, cũng không được quá già, kích thước vừa phải. Bạn có thể hái cả ngọn nhưng không nên dùng quá nhiều vì sẽ tạo nhiều nhớt. Điều Đặc biệt, rau dâm bụt nấu canh phải là rau dâm bụt đỏ hay cây dâm bụt ta thì mùi vị mới chuẩn.
Rau dâm bụt mang về rửa sạch rồi thái nhỏ. Ngoài ra, bạn cũng có thể thêm vào nồi canh một ít mướp thái miếng vừa ăn. Mướp sẽ giúp canh có thêm mùi thơm và vị ngọt thanh.
 |
Những du khách có dịp thưởng thức món ăn này ở Ninh Bình đều nhận xét rằng canh cua rau dâm bụt ngon hơn họ tưởng tượng rất nhiều. Món ăn nghe có vẻ lạ lùng này khi mới ăn sẽ thấy hơi giống canh cua mồng tơi rau đay, nhưng hậu vị lại ngọt, thơm và mát hơn. Lá rau dâm bụt không có vị hơn nhăn nhẳn đắng như rau đay mà tan ngay đầu lưỡi vô cùng hấp dẫn.
Thứ hợp với canh cua hơn cả chính là cà muối, và canh cua rau dâm bụt cũng không phải ngoại lệ. Người Ninh Bình thường ăn canh cua rau dâm bụt cùng với vài quả cà muối giòn tan, ăn vô cùng đưa cơm.
Ngoài món canh cua trứ danh, rau dâm bụt còn có thể luộc lên ăn cũng rất lạ miệng. Rau dâm bụt luộc chấm với nước mắm tỏi ớt rất ngon và mát. Mỗi khi thời tiết oi nóng, chỉ cần đĩa rau dâm bụt luộc thôi là có thể ăn hết vài bát cơm.
 |
Hiện nay cuộc sống ngày cành hiện đại, những hàng rào bằng cây dâm bụt dần biến mất, nhường chỗ cho những hàng rào bằng gạch đỏ, bê tông cốt thép chắc chắn. Bởi vậy, muốn mua rau dâm bụt cũng vô cùng khó.
Hiện nay cuộc sống ngày cành hiện đại, những hàng rào bằng cây dâm bụt dần biến mất, nhường chỗ cho những hàng rào bằng gạch đỏ, bê tông cốt thép chắc chắn. Vì vậy mà hiếm còn thấy những hàng rào dâm bụt xanh rậm rì ở mỗi con đường, ngõ nhỏ… Bởi vậy, muốn mua được rau dâm bụt cũng vô cùng khó khăn.
Về phố thị, nếu muốn thưởng thức rau dâm bụt thì phải đặt hàng trước. Một vị khách ở Hà Nội cho biết, thi thoảng nhớ món canh cua rau dâm bụt của quê nhà phải nhờ chủ một cửa hàng rau sạch trên phố Hàng Bút tìm dùm.
Mỗi lần mua khoảng 1kg, anh được để lại với giá 100.000 đồng. Tuy không phải là một cái giá “phải chăng” nhưng rau được hái từ Ninh Bình có cảm giác không nơi nào có được, nên giá cả có đắt một chút vẫn rất đáng.
 |
Không chỉ là đặc sản chế biến nhiều món ăn ngon lành, rau dâm bụt còn được người dân thường dùng lá dâm bụt để làm thuốc, thay thế dầu gội đầu và làm thuốc. Lá cây dâm bụt giàu chất chống oxy hóa, có tác dụng trong việc giải độc cơ thể, rất tốt cho sức khỏe.
Theo y học cổ truyền, dâm bụt có vị ngọt, tính bình, không độc, có tác dụng thanh nhiệt giải độc, lợi tiểu, an thần, thường dùng chữa kiết lỵ, mụn nhọt, rong kinh, kinh nguyệt không đều, bạch đới, khó ngủ, hồi hộp...
