Dừa Việt từ đỉnh cao triệu đô đến lao dốc chóng mặt: Nguyên nhân là gì?

Các chuyên gia nhận định Việt Nam hiện là quốc gia trồng dừa lớn thứ 7 thế giới.

Giá dừa lao dốc, nông dân lao đao

Sau một thời gian dài duy trì ở mức cao, giá dừa tại Việt Nam đang chứng kiến mức giảm mạnh, tạo áp lực lớn cho nông dân, đặc biệt tại Đồng Tháp – nơi cây dừa được xem là cây trồng chủ lực. Bà Trần Thị Thu Hồng, nông dân trồng hơn 1 ha dừa ở xã Bình Ninh, chia sẻ: giá dừa khô nguyên liệu hiện chỉ còn 100.000–110.000 đồng/chục (12 trái), giảm 60.000–70.000 đồng/chục so với tháng trước. Những trái dừa chất lượng thấp hơn chỉ được thu mua 90.000–100.000 đồng/chục.

Trước đây, khi giá dừa khô đứng ở mức cao trong thời gian dài, nhà vườn phấn khởi vì lợi nhuận tốt. Nhưng hiện nay, giá giảm ngay đầu vụ khiến chi phí phân bón và chăm sóc trở thành gánh nặng. Nguyên nhân chính là do nguồn cung tăng mạnh khi cây dừa bước vào mùa thu hoạch, kết thúc thời kỳ “treo trái”. Đồng thời, xuất khẩu gặp khó khăn, với lượng hàng tồn kho cao và đơn hàng sang Trung Quốc cũng như các nước Trung Đông chậm hơn cùng kỳ năm ngoái. Mặc dù giá dừa khô hiện vẫn cao gần gấp đôi so với cùng kỳ năm ngoái (khi chỉ khoảng 60.000 đồng/chục), xu hướng giảm liên tục trong nhiều tuần gần đây cho thấy thị trường đang điều chỉnh sau thời gian tăng nóng.

Tại xã Bình Ninh, diện tích trồng dừa là 2.626 ha. Ông Trần Hoàng Nhật Nam, Bí thư Đảng ủy kiêm Chủ tịch UBND xã, nhấn mạnh rằng dừa là cây trồng chủ lực và địa phương khuyến khích nông dân áp dụng khoa học kỹ thuật thâm canh, chuyển sang dừa hữu cơ để nâng cao chất lượng và giá trị sản phẩm. Nhờ áp dụng kỹ thuật mới, năng suất dừa tăng từ 22 tấn/ha/năm lên 24 tấn/ha/năm, với một số diện tích sản xuất theo tiêu chuẩn GlobalGAP và VietGAP, liên kết với tổ hợp tác, hợp tác xã, doanh nghiệp và cơ sở sơ chế sản phẩm từ dừa.

Trên toàn tỉnh, Đồng Tháp có hơn 21.654 ha dừa, năng suất 13,5 tấn/ha, sản lượng 244.115 tấn/năm, với lợi nhuận trung bình khoảng 91,2 triệu đồng/ha/năm. Ngành nông nghiệp tỉnh đang đẩy mạnh liên kết chuỗi giá trị giữa sản xuất và tiêu thụ, xây dựng hợp tác xã, tổ hợp tác, tăng cường kết nối cung – cầu và xúc tiến thương mại để ổn định thu nhập cho nông dân. Dừa khô đóng vai trò quan trọng trong cơ cấu cây trồng, là nguồn nguyên liệu cho chế biến dầu dừa, nước cốt dừa và các sản phẩm xuất khẩu.

Không chỉ tại Đồng Tháp, giá dừa tươi cả nước cũng lao dốc mạnh. Trước tháng 8/2025, dừa tươi được bán 180.000 đồng/chục, nay chỉ còn 40.000–50.000 đồng/chục, tương đương mức thấp điểm các năm trước. Mức giảm giá này ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng duy trì lợi nhuận của người trồng dừa, buộc họ phải cân nhắc kỹ chi phí phân bón, nhân công và mở rộng diện tích trồng. Các nhà phân tích nhấn mạnh rằng việc thị trường điều chỉnh là cần thiết, giúp cân bằng cung – cầu sau thời gian tăng giá nóng, nhưng đồng thời tạo áp lực lớn cho nông dân và doanh nghiệp.

Giải pháp nâng cao chất lượng và xuất khẩu

Mặc dù giá dừa khô hiện vẫn cao gần gấp đôi so với cùng kỳ năm ngoái (khi chỉ khoảng 60.000 đồng/chục), xu hướng giảm liên tục trong nhiều tuần gần đây cho thấy thị trường đang điều chỉnh sau thời gian tăng nóng.

Nguyên nhân sâu xa dẫn đến tình trạng giá dừa giảm mạnh không chỉ là do nguồn cung tăng mà còn liên quan đến chất lượng sản phẩm chưa đồng đều và cách thức xuất khẩu. Theo Hiệp hội Dừa Việt Nam, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu sang Trung Quốc đã gặp tình trạng container chứa dừa đủ loại kích cỡ, hương vị, dẫn đến hàng bị trả lại, buộc phải bán rẻ trong nước. Ông Cao Bá Đăng Khoa, Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội, nhận định tình trạng này xuất phát từ việc tăng trưởng xuất khẩu quá nhanh, thu mua ồ ạt nhưng không tuyển chọn kỹ, khiến nhiều lô hàng không đạt yêu cầu.

Ngoài ra, Cục Trồng trọt và Bảo vệ Thực vật (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đánh giá một số vùng vẫn áp dụng tưới tiêu và kỹ thuật canh tác lạc hậu, ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng, khiến sản phẩm không đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu. Điều này khiến doanh nghiệp phải bán sản phẩm trong nước với giá thấp hơn, góp phần giảm thu nhập của nông dân. Để giải quyết vấn đề, ngành dừa cần tái cấu trúc theo hướng sinh thái – tuần hoàn – ít phát thải, áp dụng canh tác bền vững và quản lý dịch hại tổng hợp. Việc hình thành vùng nguyên liệu tập trung, sản xuất theo tiêu chuẩn an toàn và liên kết chặt chẽ giữa sản xuất – tiêu thụ sẽ nâng cao chất lượng sản phẩm, ổn định giá bán và tăng sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Dữ liệu xuất khẩu cho thấy tiềm năng tăng trưởng mạnh mẽ: trong 9 tháng đầu năm 2025, dừa tươi đạt kim ngạch 138 triệu USD (tăng 17%), sản phẩm chế biến từ dừa gần 260 triệu USD (tăng 55%). Thị trường xuất khẩu lớn nhất là Mỹ, chiếm 26% tổng kim ngạch, tiếp theo là Trung Quốc và các thị trường Tây Ban Nha, Puerto Rico, Úc, Campuchia với mức tăng 2–3 lần. Các chuyên gia nhận định Việt Nam hiện là quốc gia trồng dừa lớn thứ 7 thế giới. Nếu chuẩn hóa vùng trồng và minh bạch chất lượng sản phẩm, ngành dừa hoàn toàn có thể lấy lại đà tăng trưởng, mở rộng xuất khẩu và nâng cao giá trị thương hiệu trên thị trường toàn cầu.

Việc học hỏi kinh nghiệm từ Thái Lan, nơi giá dừa tại tỉnh Songkhla giảm xuống 1.300–2.100 đồng/quả vì chất lượng không đồng đều và khó tiếp cận thị trường, cũng là bài học quan trọng cho Việt Nam. Như vậy, áp dụng các giải pháp đồng bộ về kỹ thuật canh tác, tiêu chuẩn hóa, liên kết chuỗi giá trị và quản lý thị trường xuất khẩu sẽ giúp ngành dừa Việt Nam ổn định giá cả trong nước, duy trì tốc độ tăng trưởng xuất khẩu và hướng tới mục tiêu trở thành mặt hàng tỷ đô trong thời gian tới.

Giá nông sản hôm nay 9/11: Cà phê tăng mạnh, hồ tiêu đi ngang

Nhân rộng mô hình lúa hữu cơ: Lợi nhuận tăng 30%, hướng tới sản xuất bền vững

Mở đường tiêu thụ nông sản, sản phẩm làng nghề vươn ra thế giới

Xuất khẩu rau quả Việt bùng nổ, hướng tới mốc 10 tỷ USD

Lan tỏa mô hình nông nghiệp công nghệ cao, tuần hoàn

Nông sản Việt trước "cửa" vào Mỹ: Ngành nào đang "sáng" nhất?