![]() |
Cá còm có nhiều ở vùng sông Lam |
Cá còm là một đặc sản ở sông Lam, sông Giăng ở xứ Nghệ. Loại cá này có kích thước bé, chỉ bằng ngón tay. Chúng sinh sản và phát triển quanh năm nên mùa nào cá còm cũng dồi dào.
Mặc dù, loại cá này mùa nào cũng có nhưng mùa cạn là dễ khai thác nhất. Chúng ưa sống ở vùng nước cạn, chảy xiết. Để bắt được những chú cá còm sông tươi ngon phải dùng một loại lưới bén cỡ nhỏ mà người ta vẫn thường gọi là lưới còm, chỉ chuyên dùng để đánh bắt loại cá này.
Do thời gian gần đây hàng loạt thủy điện mọc lên khiến sông Lam bị chặn dòng, tích nước, dẫn đến việc loại cá này phải di chuyển vào các khe, suối để sinh sống.
![]() |
Cá còm tươi sống sau khi được đánh bắt từ các khe, suối về rửa sạch để ráo nước. |
Bởi vậy, cá còm từ món nhà nghèo, giờ đây loại cá này "đổi đời" thành đặc sản được người dân thành phố yêu thích. Trên chợ mạng hay sàn thương mại điện tử, cá còm tươi được làm sạch, đóng túi zip và bán với giá từ 150.000-200.000 đồng/kg.
Người bán giới thiệu cá còm thịt thơm, xương mềm, cá sau khi được đưa về còn tươi được chế biến thành nhiều món ăn thơm ngon như: Cá còm nấu canh chua, cá còm rán, cá còm kho tộ, cá còm kho nghệ...
![]() |
Ướp xong gia vị, cá còm được đưa lên bếp để đun cho đến khi cạn nước. Cá phải đun đến tận 3 lần nước. |
Theo người dân xứ Nghệ, món ăn ngon nhất được chế biến từ cá còm là món cá còm kho nghệ và cá còm kho tộ. Sau khi đánh bắt về, cá còm được làm sạch, rửa khô rồi chờ ráo nước.
Sau đó, cá được rán qua rồi cho vào nồi và ướp cùng các loại gia vị như: Nghệ tươi giã nhỏ, hành tăm, nước mắm, mật mía, hạt tiêu và một số gia vị khác. Sau khi cá được ướp khoảng 10 đến 15 phút thì cho thêm nước vào rồi cho lên bếp đun nhỏ lửa cho tới khi cạn hết nước.
Để cá còm thơm ngon, xương mềm người đầu bếp cần nấu ba lần nước, cho đến khi xương cá mềm, nhưng thịt cá không rữa là có thế thưởng thức.
![]() |
Cá còm sau nhiêu công đoạn chế biến rất thơm ngon, bổ dưỡng. |
Đặc biệt, món cá còm kho nghệ và cá còm kho tộ chỉ thực sự thơm ngon khi nấu trong nồi đất. Nồi đất được đặt và vận chuyền từ làng nồi đất Trù Sơn (huyện Đô Lương) để về nấu thì mới có thể thơm ngon. Trong quá trình kho cá không được dùng đũa để đảo cá, vì nếu đảo cá sẽ bị nát.
Hiện ở Nghệ An, món đặc sản cá còm kho nồi đất được bán nhiều nhất tại huyện Anh Sơn, nhiều cơ sở ở huyện miền núi này mỗi ngày bán ra thị trường hàng trăm nồi cá còm.
![]() |
Khi kho chín, cá còm có màu vàng rất bắt mắt |
Bán niêu cá còm kho tộ trên chợ mạng, chị Hoàng Dương (Thanh Xuân, Hà Nội) cho biết chị quê ở Nghệ An nên biết mối lấy cá còm kho tộ ngon.
"Lúc đầu rao bán ở chợ chung cư có ít người đặt, nhưng sau đó mọi người ăn thử thấy ngon nên đặt hàng tới tấp. Ngoài bán ở chợ chung cư, tôi còn bán ở trang cá nhân và bán sỉ cho một số cửa hàng đặc sản. Trung bình mỗi tuần tôi được 20-30 niêu cá còm kho với giá 180.000 đồng/niêu.
Thời điểm cá còm khan hiếm, nguồn hàng không có nhiều, khách phải đặt trước vài ngày mới có hàng. Nguồn cá còm ngày càng khan hiếm nên phải gom của các ngư dân ở vùng sông nước như Thanh Chương, Anh Sơn, Con Cuông, Tương Dương, thậm chí chúng tôi còn phải vào tận Hà Tĩnh để thu mua sau đó làm sạch rồi kho thành từng niêu, bán đi khắp các tỉnh thành", chị Dương chia sẻ.