Giải pháp nào giúp du lịch Việt Nam đón 25 triệu khách quốc tế? Triển lãm OCOP Gia Lai 2025: Không gian hội tụ sản phẩm đặc trưng và bản sắc vùng miền Lá cây Việt – “vàng xanh” từ nông sản phụ |
Năm 2022, trong khuôn khổ Hành trình tìm kiếm quảng bá các giá trị ẩm thực, đặc sản Việt Nam, Tổ chức Kỷ lục Việt Nam đã chính thức công bố món "Trám om kho cá" của Phú Thọ lọt Top 100 món ăn Đặc sản Việt Nam. Đây là sự ghi nhận xứng đáng cho một món ăn mang đậm dấu ấn văn hóa và tình cảm của người dân vùng trung du.
Quả trám - "Linh hồn" của món ăn đất Tổ
![]() |
Cứ vào độ cuối tháng 5, đầu tháng 6 Âm lịch, người dân Phú Thọ lại tất bật thu hoạch trám, một sản vật đặc trưng của vùng cao phía Bắc. |
Cứ vào độ cuối tháng 5, đầu tháng 6 Âm lịch, người dân Phú Thọ lại tất bật thu hoạch trám, một sản vật đặc trưng của vùng cao phía Bắc. Trám có hai loại chính là trám đen và trám chua, mỗi loại mang một hương vị và công dụng riêng.
Trám đen: Quả to bằng ngón tay cái, hình thoi, khi chín có vỏ đen nhánh. Ruột trám màu vàng, sau khi om trong nước ấm sẽ chuyển sang màu tím đẹp mắt. Trám đen thường được chấm cùng muối vừng hoặc muối lạc, ăn có vị béo ngậy, bùi thơm đặc trưng.
Trám chua: Quả nhỏ hơn, hai đầu hơi tròn, khi chín ngả màu vàng xám. Đây chính là nguyên liệu làm nên món trám om kho cá trứ danh. Với vị chua thanh đặc biệt, những quả trám to, cùi dày, mỡ màng được lựa chọn kỹ lưỡng để mang đi chế biến. Ngày nay, trám chua còn được dùng làm ô mai, trở thành một mặt hàng xuất khẩu được ưa chuộng.
Công thức làm nên nồi cá kho chuẩn vị Phú Thọ
Để có một nồi trám om kho cá ngon đúng điệu, người Phú Thọ dường như đặt trọn cả tâm tình vào từng công đoạn. Tuy nguyên liệu đơn giản nhưng mỗi bước đều cần sự tỉ mỉ và kinh nghiệm.
Nguyên liệu:
Cá: Cá quả hoặc cá trắm tươi ngon (nặng khoảng 2,5 - 3kg), làm sạch, cắt khúc.
Trám: Những quả trám chua to, cùi dày.
Gia vị: Tương ngon, gừng, nghệ, nước mắm, nước hàng, muối, tiêu, và có thể thêm chút thịt ba chỉ để tăng độ béo ngậy.
Các bước thực hiện:
![]() |
Thưởng thức trám om kho cá với cơm trắng nóng hổi trong tiết trời se lạnh mới cảm nhận hết được sự tinh túy của nó. |
Sơ chế trám (Công đoạn quyết định): Trám được ngâm nước khoảng 1-2 giờ, sau đó chà xát kỹ để sạch nhựa và giảm bớt vị chát. Bước "om trám" là quan trọng nhất: đun nước chỉ đến khi sủi lăn tăn rồi cho trám vào, đảo đều và tắt bếp. Nước nóng quá sẽ làm trám bị cứng, ngược lại nước chưa đủ nóng sẽ khiến trám bị nhão, mất ngon. Sau khi trám nguội, vớt ra tách bỏ hạt, chỉ giữ lại phần cùi.
Ướp cá: Cá sau khi làm sạch được ướp với muối, tiêu, nước mắm, gừng, nghệ giã nhỏ và nước hàng trong khoảng 20 phút để thấm đều gia vị.
Kho cá: Xếp xen kẽ một lớp cá, một lớp trám vào nồi, sao cho lớp trên cùng là cá. Pha loãng tương ngon với nước rồi đổ vào nồi cho xâm xấp mặt cá. Ban đầu đun lửa to cho sôi, sau đó hạ nhỏ lửa, kho liu riu cho đến khi nước cạn dần, nghe tiếng lẹt xẹt dưới đáy nồi là được.
Hương vị khó quên và "bí quyết" không thể sao chép
Thành phẩm là một nồi cá kho có màu nâu cánh gián hấp dẫn, thịt cá chín mềm, thấm đẫm gia vị mà không hề còn vị tanh. Vị chua thanh của trám ngấm vào làm thớ thịt cá mềm rục, trong khi vị ngọt đạm của cá và tương lại thẩm thấu vào miếng trám, làm mất đi vị chát gắt, chỉ còn lại vị chua ngọt dịu dàng và béo bùi khó tả.
Thưởng thức trám om kho cá với cơm trắng nóng hổi trong tiết trời se lạnh mới cảm nhận hết được sự tinh túy của nó. Vị chua, vị ngọt, một chút chát nhẹ rồi đến béo bùi, tất cả hòa quyện tạo nên một trải nghiệm ẩm thực khó quên, "đưa cơm" đến lạ kỳ.
Cũng từng ấy nguyên liệu, cùng một cách chế biến, nhưng món trám om kho cá do chính tay người Phú Thọ nấu lại mang một hương vị rất riêng. Người ta nói rằng, bí quyết đặc biệt nhất chính là kinh nghiệm chọn trám "chỉ cần nhìn qua là biết" và hơn hết là thứ "ân tình" mà các bà, các mẹ gửi gắm vào món ăn. Đó không chỉ là một món ăn, mà còn là hương vị của quê hương, của những bữa cơm gia đình ấm áp, đậm đà tình quê.
![]() |
![]() |
![]() |