Tác dụng của hoàng kỳ

Hoàng kỳ có tên khoa học là Astragalus membranaceus Bge thuộc họ đậu (Fabaceae).

Hoàng kỳ là cây thuốc dạng cây thảo sống lâu năm, thân mọc thẳng đứng phân nhiều cành, cao khoảng 50-80cm, phân nhiều cành. Có rễ cái mọc sâu với đường kính 1-3cm,, dai rất khó bẻ, vỏ ngoài màu nâu đỏ hay màu vàng nâu.

Lá kép lông chim lẻ, mọc so le, gồm 15-25 lá chét hình trứng dài, trên trục lá có lông trắng, lá kèm mọc rời, lá kèm phía dưới hình trứng tròn, lá kèm phía trên hình mác. Lá chét có từ 8-13, dài từ 6-20m, rộng 3-8mm, lá đầu tròn hoặc nhọn.

Hoa tự dài hơn lá, cuống hoa tự dài 4-12cm, lá bắc hình mũi mác ngắn hơn lá dài. Đài hoa hình chuông xẻ răng cưa ngắn. Tràng hoa màu vàng nhạt, nhị đực 10, xếp thành 2 bó.

Quả loại đậu hình bán nguyệt bẹt, dài 2,5cm, rộng 9mm, có lông dính dát quả, đầu quả dài ra thành hình gai nhọn.

Hoàng Kỳ là cây thuốc được tìm thấy ở Trung Quốc, mọc hoang dại ở những vùng đất cát, thoát nước tốt. Hiện tại Việt Nam hoàng kỳ đã được nuôi trồng thành công tại Đà Lạt và Sapa tuy sản lượng còn thấp.

Rễ thu hoạch vào mùa thu sau 3 năm, sau 6-7 năm thì càng tốt. Đào rễ rửa sạch đất cát cắt bỏ đầu và rễ con, phơi hay sấy khô.

Thành phần hoá học

Trong hoàng kỳ có chất nhầy, tinh bột, glucose, saccarose, astragalan, polysaccharide, các loại saponin, các acid amin, protid, cholin, betatain, axít folic, vitamin P, selenium, sắt, canxi, phốt pho, magnesium và amylase.

Lợi ích khi sử dụng hoàng kỳ

Tăng cường miễn dịch

Hoàng kỳ và Polysaccharide của nó có khả năng thúc đẩy sự hình thành kháng thể và nâng cao tính miễn dịch của thể dịch. Hoàng kỳ không những làm tăng cường chức năng miễn dịch mà lại còn có tác dụng điều tiết 2 chiều, có thể coi Hoàng kỳ như 1 vị thuốc điều tiết miễn dịch (Trung dược học).

Tăng lực co bóp của của tim bình thường

Đối với trạng thái suy tim do mệt mỏi hoặc do nhiễm độc, tác dụng cường tim của thuốc càng rõ. Dịch tiêm Hoàng kỳ có tác dụng 100% làm cho mạch co bóp và làm nhanh nhịp tim cô lập của thỏ (Trung dược học).

Kháng khuẩn

Trong ống nghiệm thuốc có tác dụng kháng khuẩn đối với trực khuẩn lỵ Shigella, liên cầu khuẩn dung huyết, phế cầu, tụ cầu vàng (Trung Quốc Tạp Chí 1947, 67: 648-656,).

Giảm lipid máu

Hoàng kỳ cũng có công dụng đối với tế bào gan, hỗ trợ điều trị tình trạng rối loạn chuyển hóa lipid, ngăn ngừa các biến chứng gây ra bởi bệnh thận.

Giảm protein niệu

Protein niệu không chỉ được coi là dấu hiệu quan trọng tổn thương thận, mà cũng là một yếu tố làm cho bệnh lý thận nặng lên. Hoàng kỳ có tác dụng làm giảm mức độ protein niệu có thể có lợi ích trong việc làm chậm sự tiến triển của bệnh thận mạn.

Bảo vệ thận khỏi tổn thương

Một số nghiên cứu khoa học đã cho thấy hoàng kỳ có khả năng duy trì độ ổn định của eGFR, làm chậm quá trình người mắc thận mạn giai đoạn 4 tiến triển phải thay thế thận.

Chống viêm và điều hòa miễn dịch tại thận

Hoàng kỳ ức chế các cytokine gây viêm và có tác dụng chống oxy hóa ở các tế bào biểu mô một cách mạnh mẽ.

Kiểm soát huyết áp

Khi sử dụng hoàng kỳ ở liều thấp, người bệnh có thể tăng huyết áp nhẹ. Nếu dùng với liều cao hơn 30g/ngày thì huyết áp sẽ được giữ ổn định.

Tác dụng lợi tiểu

Hoàng kỳ cải thiện cân bằng nước và natri, làm tăng lượng nước tiểu.

Phục hồi tổn thương tái tưới máu do thiếu máu cục bộ

Hoàng kỳ và đương quy hỗn hợp mỗi loại 30g, dùng một lần trong ngày, duy trì 3 tháng có tác dụng bảo vệ thận chống lại tổn thương thiếu máu cục bộ và tăng phục hồi chức năng và mô học sau khi thận tổn thương do thiếu máu cục bộ.

Tác động lên quá trình xơ hóa thận

Hoàng kỳ và đương quy tác động trên biểu hiện TGF-1, một chất điều chỉnh quan trọng ảnh hưởng đến sự tiến triển của xơ thận.

Đẹp da

Với khả năng chống oxy hóa mạnh, hoàng kỳ có tác dụng ngăn ngừa lão hóa, làm đẹp da và giảm nếp nhăn.

Giảm cân

Hoàng kỳ là vị thuốc được ưu tiên dùng trong các bài thuốc giảm cân.

Một số bài thuốc sử dụng hoàng kỳ

Tiểu lẫn máu, tiểu ra máu

Tán nhỏ hoàng kỳ, hoàng liên và trộn với nước, nặn thành từng viên nhỏ bằng cỡ hạt đậu xanh. Dùng 30 viên/1 lần.

Bí tiểu

Sắc 6g hoàng kỳ với 2 chén nước đến khi còn 1 chén, uống khi nóng. Trẻ nhỏ dùng một nửa liều lượng.

Cao huyết áp, tiểu đạm

Hỗn hợp hoàng kỳ và đương quy sắc nước hoặc tán bột. Dùng 30 – 40g/ngày/lần trong vòng 3 tháng.

Trị tiểu ít

Nghiền nhỏ hoàng kỳ và nhân sâm, sao qua vài lát củ cải với một chút mật ong. Tán nhỏ, uống với nước muối dưa chua.

Suy nhược toàn thân, hồi hộp, tim đập nhanh, ăn uống kém, sốt, đổ mồ hôi

Hoàng kỳ sao mật 6 phần và cam thảo 1 phần, một nửa để sao, một nửa dùng sống. Tán nhỏ toàn bộ hỗn hợp thành bột, uống 3 lần trong ngày, mỗi lần 4 – 8g.

Phù thũng

Sắc nước hoàng kỳ 6 – 12g, dùng 1 lần trong ngày.

Trị rong kinh ở phụ nữ, vết thương lâu lành, đau thắt lưng, ăn uống kém, ho khan, ho lao

Hoàng kỳ, đảng sâm, thục địa mỗi loại 150g, bạch truật, quế nhục, bạch thược, đương quy mỗi loại 100g, cam thảo , xuyên khung, phục linh mỗi loại 80g.

Ra nhiều mồ hôi, suy nhược cơ thể

Hoàng kỳ 6g, đại táo 6g, thược dược 5g, sinh khương 4g, cam thảo 2g, quế chi 2g và đem sắc với 600ml nước đến khi còn 200ml. Chia 3 lần uống hàng ngày, có thể thêm mạch nha cho dễ uống.

Phong thấp, mạch phù, cơ thể nặng, sợ gió, ra mồ hôi

Hoàng kỳ 40g, bạch truật 30g, cam thảo 20g, phòng kỷ 40g đem tán bột. Mỗi lần dùng 20g, thêm gừng 4 lát, táo 1 trái, sắc uống.

Trị vàng da do nghiện rượu, vùng dưới tim đau, chân sưng

Hoàng kỳ 80g, mộc lan 40g tất cả tán bột, uống mỗi lần 8g với rượu, ngày 3 lần.

Trị móng tay lở sưng tấy ở hai bên ngón tay ngón chân, lòi thịt đỏ,

Hoàng kỳ 80g, lan nhự 120g đem ngâm với giấm 1 đêm, thêm 5 chén nhỏ mỡ heo, sắc với lửa nhỏ còn 3 chén, bỏ bã, bịt ở trên chỗ lở loét, ngày 3 lần thay.

Lưu ý khi sử dụng Hoàng kỳ

Khi sử dụng hoàng kỳ cần có sự chỉ định của bác sĩ,

Hiện chưa có các bằng chứng xác định cho việc dùng hoàng kỳ ở phụ nữ đang mang thai và cho con bú. Có thể xảy ra những nguy cơ tiềm ẩn cho thai nhi và trẻ bú mẹ.

Không dùng hoàng kỳ cho người mắc rối loạn tiêu hóa bị đầy bụng thuộc dương chứng, thực chứng.

Nên uống hoàng kỳ vào buổi sáng. Trong trường hợp sau khi uống cảm thấy bất kỳ dấu hiệu nào bất thường thì nên ngưng uống.

Chỉ nên sử dụng tối đa khoảng 15g hoàng kỳ mỗi ngày để tránh lạnh dụng. Nếu sử dụng quá liều có thể dẫn đến hậu quả là bệnh càng nặng hơn, mẫn cảm, kích động chân tay hay một số triệu chứng khác.

Thận trọng không nên dùng hoàng kỳ cho những người bệnh mắc tăng huyết áp, bệnh tim, khó thở.

Không nên dùng hoàng kỳ khi người bệnh đang bị bệnh nhiễm trùng, sốt, viêm.

Tác dụng, dược lý của cây tần giao

Tác dụng không ngờ của cây chùm bao

Tác dụng thần kỳ của cỏ roi ngựa