 |
| Cây nàng nàng có tên khoa học là Callicarpa candicans Hochr. và còn có tên khác là trứng ếch, bọt ếch, tử châu, thuộc họ Cỏ roi ngựa (Verbenaceae) |
Thông tin chung về cây nàng nàng
Cây nàng nàng có tên khoa học là Callicarpa candicans Hochr, và còn có tên khác là trứng ếch, bọt ếch, tử châu, thuộc họ Cỏ roi ngựa (Verbenaceae).
Nàng nàng là cây thân gỗ nhỏ, có nhiều nhánh, cành vuông, vỏ phủ lông màu xám hoặc màu trắng. Lá cây hình mũi mác, mọc đối xứng, mép lá xẻ răng cưa, đầu lá nhọn. Lá cây có chiều dài khoảng 7 - 20cm, chiều rộng khoảng 2,5 - 11cm. Cây nàng nàng thường ra hoa và quả vào khoảng tháng 5 - 9 hằng năm. Hoa mọc từ các kẽ lá, màu hồng, nhỏ li ti. Quả nàng nàng có hình cầu, đường kính khoảng 2 - 3mm mỗi quả, vỏ ngoài nhẵn, có sắc tía.
Ở Việt Nam, cây mọc ở khắp các tỉnh Sơn La, Tuyên Quang, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Phú Thọ, Bắc Giang, Hà Nội (Ba Vì), Ninh Bình, Nghệ An, Thừa Thiên Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Khánh Hoà, Kon Tum, Gia Lai, Đăk Lăk, Bình Dương, Đồng Nai.
Công dụng của cây nàng nàng
Trong Y học cổ truyền, các bộ phận của cây nàng nàng gồm rễ, thân, lá đều được dùng làm dược liệu. Loại dược thảo này có thể thu hoạch vào bất kỳ thời điểm nào trong năm. Khi thu hái về, bạn đem phân loại từng bộ phận, rửa sạch và phơi khô. Riêng rễ và thân cây thì cần thái mỏng trước khi phơi sấy.
Lá và thân cây có chứa nhiều tinh dầu. Thành phần chính của thân cây là cumarin. Cây có vị đắng, tính bình, có các tác dụng: Hành huyết, tán ứ, giải độc, tiêu đờm, giảm sưng đau, mạnh gân xương, kiện kinh khí, thông đại tiện, lợi tiểu và làm giãn nở trường vị.
Cây giúp bồi bổ sức khỏe, trị kém ăn sau sinh, nóng gan, vàng da, bế kinh, tắc kinh nguyệt, mụn nhọt hoặc lở loét ngoài da,... Theo khuyến nghị của các thầy thuốc đông y, mỗi ngày người bệnh có thể sử dụng 6 - 12g nàng nàng tùy theo mục đích điều trị bệnh. Các cách sử dụng vị thuốc này gồm: Ngâm rượu, sắc thuốc hoặc tán bột uống.
Một số bài thuốc từ cây nàng nàng
Chữa kinh nguyệt không đều: Sử dụng 20g lá nàng nàng khô, đem sắc với 400ml nước trong 15 phút. Sau đó, chia thuốc sắc uống 2 lần/ngày;
Trị mụn nhọt, vết loét ngoài da: Chuẩn bị một lượng lá nàng nàng vừa đủ, đem sao cháy thành than rồi tán bột. Khi dùng, rắc bột lên khu vực bị mụn nhọt, lở loét khoảng 2 - 3 lần/ngày. Có thể nấu lá cây nàng nàng với nước để rửa vị trí bị mụn nhọt, lở loét.
Kiện tinh, làm mạnh gân xương: Phơi khô thân và lá cây nàng nàng. Sau đó, bạn tán thành bột mịn, uống theo liều lượng được khuyến nghị bởi thầy thuốc đông y (khoảng 6 - 12g). Để nâng cao hiệu quả trị liệu, người bệnh có thể phối hợp nàng nàng với các loại thảo dược khác như dây đau xương, vỏ cây ngũ gia bì và vỏ gòn.
Giải nhiệt, kích thích tiêu hóa và bồi bổ sức khỏe phụ nữ sau sinh: Phơi khô thân và lá cây nàng nàng, mỗi ngày sắc khoảng 10 - 12g lấy nước đặc, uống hằng ngày cho tới khi sức khỏe được cải thiện.
Lưu ý
Do mặt dưới lá cũng bạc y như lá bạc thau nên có nơi cũng gọi cây này là cây bạc thau và cũng dùng nó trị khí hư, huyết trắng.
