 |
Kỷ lục xuất khẩu và những yếu tố hỗ trợ giá
Theo Hiệp hội Cà phê và Ca cao Việt Nam (VICOFA), niên vụ 2024-2025 đánh dấu bước tiến lớn khi kim ngạch xuất khẩu lần đầu tiên vượt mốc 8 tỉ USD, cụ thể đạt trên 8,4 tỉ USD; tăng 55,5% về giá trị so với niên vụ trước, trong khi sản lượng chỉ tăng 1,8% với hơn 1,5 triệu tấn. Giá xuất khẩu trung bình đạt 5.610 USD/tấn, tăng tới 52,7% so với niên vụ 2023-2024. Đây là mức tăng hiếm có và được đánh giá là kỷ lục khó lặp lại trong ngắn hạn.
Châu Âu tiếp tục là thị trường chủ lực của cà phê Việt Nam, chiếm 47,2% sản lượng tương đương trên 710.000 tấn và 46,7% kim ngạch với hơn 4 tỉ USD. Đức, Ý, Tây Ban Nha, Nhật Bản và Mỹ là những quốc gia nhập khẩu hàng đầu, trong đó Đức chiếm 13% thị phần, tiếp theo là Ý 8,3% và Tây Ban Nha 7,3%.
Dữ liệu giữa tháng 10-2025 cho thấy đà tăng trưởng tiếp tục kéo dài: xuất khẩu đạt 1,27 triệu tấn và 7,21 tỉ USD, tăng 12,5% về lượng và hơn 62% về giá trị so với cùng kỳ năm trước. Điều này phản ánh xu hướng thị trường toàn cầu đang tiếp tục ưu ái nguồn cung của Việt Nam, trong bối cảnh giá cà phê thế giới tăng mạnh và cầu tiêu thụ ổn định.
Nhờ chu kỳ giá tăng kéo dài hơn 2,5 năm, nhiều nhà vườn đã đầu tư mạnh cho cây trồng và mở rộng diện tích. Giá thu mua cà phê nhân đầu vụ mới hiện dao động 116.000-118.000 đồng/kg, mức cao so với nhiều năm. Theo các doanh nghiệp, mức giá 70.000-100.000 đồng/kg đã đem lại lợi nhuận tốt cho nông dân vì chi phí sản xuất chỉ khoảng 35.000-40.000 đồng/kg.
Bên cạnh yếu tố thị trường, ngành cà phê được hưởng lợi từ sự hoàn thiện hệ thống truy xuất nguồn gốc. Việt Nam đã xây dựng cơ sở dữ liệu cho 137.000 ha và đang mở rộng lên 462.000 ha, chiếm 80% diện tích cà phê Tây Nguyên. Nhờ vậy, Việt Nam được EU xếp vào nhóm rủi ro thấp trong triển khai quy định EUDR, chỉ kiểm tra 1% lô hàng nhập khẩu. Đây là bước tiến quan trọng giúp cà phê Việt Nam tiếp tục giữ lợi thế cạnh tranh trên sân chơi quốc tế.
Dự báo giá cà phê: Xu hướng tích cực kèm thách thức
Chia sẻ với báo giới, Chủ tịch VICOFA Nguyễn Nam Hải nhận định giá cà phê trong niên vụ mới khó giữ được mức cao như hiện tại do sản lượng dự báo tăng. Sau hơn hai năm giá tăng mạnh, nhà vườn tăng cường chăm sóc và trồng mới, dự báo sản lượng niên vụ 2025-2026 tăng 5-10%. Nếu thời tiết thuận lợi, sản lượng Brazil cũng có thể phục hồi và tăng mạnh. Dù vậy, ông Hải cho biết trong thời gian tới, giá cà phê nhân vẫn có thể duy trì quanh mức trên dưới 100.000 đồng/kg, tức vẫn là vùng giá tích cực đối với nông dân và doanh nghiệp.
Ông Đỗ Hà Nam, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Intimex Group, đánh giá nguồn cung từ Brazil và Việt Nam hiện vẫn được kiểm soát chặt, với tâm lý giữ hàng hoặc bán từng phần nhằm duy trì mặt bằng giá. Điều này góp phần giữ giá cà phê ở mức cao và dự kiến vẫn tiếp diễn trong tương lai gần. Tuy nhiên, khi Brazil bước vào mùa thu hoạch lớn trong năm 2026, áp lực giảm giá có thể xuất hiện rõ hơn. Ngoài vụ mùa, khả năng điều tiết lượng hàng tồn của Brazil cũng là biến số quan trọng định hình giá trong thời gian tới.
Một doanh nghiệp xuất khẩu lớn tại TP.HCM khuyến cáo các đơn vị kinh doanh cần đặc biệt thận trọng nếu có kế hoạch gom hàng đầu cơ trong giai đoạn Việt Nam bước vào thu hoạch cuối năm. Thị trường cà phê Việt Nam chịu ảnh hưởng trực tiếp từ giá giao dịch trên các sàn quốc tế và biến động có thể đến từ các yếu tố vượt ngoài quy luật cung cầu, bao gồm biến đổi khí hậu, xung đột thương mại, biến động tiền tệ và hoạt động đầu cơ tài chính toàn cầu.
Các chuyên gia chung nhận định: từ nay đến đầu 2026, mặt bằng giá vẫn ổn định và duy trì mức tích cực. Tuy nhiên, sau đó thị trường có thể không còn ổn định khi nguồn cung phục hồi mạnh, đặc biệt từ Brazil. Doanh nghiệp và nông dân cần cẩn trọng trong việc nắm giữ hàng hóa, hạn chế rủi ro khi thị trường đảo chiều.
Về phía sản xuất, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết diện tích cà phê cả nước năm 2024-2025 đạt 731.900 ha, trong đó 678.500 ha cho thu hoạch. Diện tích tái canh đạt 20.000 ha, tương đương 96,4% kế hoạch. Điều này cho thấy sự chủ động nâng cao năng suất dài hạn của ngành, nhưng đồng thời cũng đặt ra thách thức khi sản lượng tăng có thể tạo áp lực lên giá nếu cầu không tăng tương ứng.
Triển vọng và khuyến nghị
Triển vọng ngành cà phê Việt Nam nhìn chung vẫn sáng trong trung hạn. Cầu tiêu thụ toàn cầu ổn định, trong khi các xu hướng như cà phê đặc sản, sản xuất bền vững và tiêu chuẩn xanh từ thị trường EU đang mở ra cơ hội cho nông dân và doanh nghiệp nâng cao giá trị sản phẩm. Lợi thế từ cơ chế kiểm tra rủi ro thấp theo EUDR là yếu tố quan trọng củng cố vị thế xuất khẩu của Việt Nam tại thị trường châu Âu.
Tuy nhiên, giai đoạn 2026 trở đi có thể đối diện nhiều rủi ro hơn khi nguồn cung từ các nước sản xuất chính hồi phục và thị trường tài chính toàn cầu khó đoán. Vì vậy, giới chuyên môn khuyến nghị doanh nghiệp cần quản trị rủi ro giá, không nên dồn lực đầu cơ, tăng cường hợp đồng bán trước, nâng cao năng lực dự báo thị trường và đầu tư công nghệ chế biến sâu.
Với nông dân, việc tiếp tục duy trì mô hình canh tác bền vững, kiểm soát chi phí sản xuất và tham gia hệ thống truy xuất nguồn gốc giúp củng cố vị thế lâu dài. Trong bối cảnh giá biến động, việc duy trì mức lợi nhuận ổn định quan trọng hơn theo đuổi mức giá cao nhất nhưng rủi ro.
Với những nền tảng tích cực và cơ hội mới đang hình thành, ngành cà phê Việt Nam vẫn giữ vị thế vững vàng trên bản đồ thế giới. Song để tiếp tục duy trì đà tăng trưởng bền vững, thận trọng, chủ động và đầu tư dài hạn sẽ là chìa khóa cho chặng đường sắp tới.
