Loại cây gia vị trong gian bếp với công dụng tuyệt vời cho sức khỏe

Đặc điểm của cây hương thảo

Hương thảo từ lâu đã được biết đến như một loại cây gia vị . Chúng có nhiều tên gọi khác nhau tùy từng địa phương như cây dương chổi, cây mê điệt... Cây hương thảo thuộc họ Húng bạc hà (họ Lamiaceae).

Cây mọc thành bụi với thân phân nhánh, cao khoảng 1 đến 2 mét.

Lá cây hình dải, dẹp, có màu xanh sẫm. Mép là hơi gập xuống, khá nhẵn ở mặt trên và có lông trắng ở mặt dưới

Hoa có màu tím nhạt, chiều dài khoảng 1cm và xếp thành 2 đến 10 hoa ở mỗi vòng lá.

Cây có thể trồng bằng hạt hoặc ươm mầm từ lá cây hương thảo. Cây hương thảo có thể thu hoạch theo hai cách là cắt ngọn sấy khô lấy lá đối với quy mô lớn hoặc cắt tỉa ngọn, lá ở quy mô nhỏ.

Hương thảo thường được sử dụng để làm gia vị cho các món ăn và phù hợp với hầu hết các món thịt gia cầm, thịt bò, cừu hay cả món hầm và súp. Cây cũng được sử dụng trong y học cổ truyền.

Bác sĩ Nguyễn Thùy Ngân, Viện Nghiên cứu phát triển y dược cổ truyền Việt Nam, cho biết cây hương thảo có nguồn gốc từ khu vực Địa Trung Hải, đã được sử dụng trong nấu ăn và y học tự nhiên trong hàng ngàn năm. Ngày nay nó phát triển khắp châu Á, châu Mỹ và châu Âu.

Hương thảo cũng được xem là “tinh hoa" của ẩm thực Địa Trung Hải truyền thống.

Thành phần hóa học

Trong lá hương thảo chứa nhiều thành phần như: terpen, borneol, tannin, cineol, a-pinen, camphor. Thân hương thảo chứa: axit rosmarinic, axit saponosid, citric, glycolic, glyceric, roma sidel, romarinoside, choline,...

Phần lá và ngọn cây hương thảo có thể chữa bệnh, thu hái vào mùa hè rồi rửa sạch và phơi khô sau đó bảo quản vào túi kín ở điều kiện nhiệt độ thoáng, mát, môi trường không ẩm mốc.

Theo y học cổ truyền

Cây hương thảo có tính ấm, vị cay xen đắng, thơm nồng, không có độc, xếp vào kinh tỳ, kinh can. Chủ trị lợi tiểu, thông kinh, phá ứ huyết, thông ruột, lợi mật, giảm viêm. Hương thảo được dùng để chữa mụn nhọt, kinh nguyệt không đều, mất ngủ, đau nửa đầu, nhiễm trùng da,...

Tác dụng của cây hương thảo

Tốt cho hệ tiêu hóa

Hương thảo giúp tăng cường hoạt động của hệ tiêu hóa bằng cách thúc đẩy sự cân bằng của các lợi khuẩn đường ruột. Điều này có thể giúp ngăn chặn tình trạng táo bón và đồng thời có khả năng chống viêm.

Chống viêm

Với tác dụng chống oxy hóa và kháng viêm nhờ vào các hợp chất polyphenol như axit rosmarinic và axit carnosic. Đồng thời, hương thảo còn mang lại đặc tính kháng khuẩn, giúp tránh các tình trạng nhiễm trùng và hỗ trợ chữa lành vết thương.

Ngăn ngừa thoái hóa điểm vàng

Nhờ vào axit carnosic, một thành phần chính của cây hương thảo, có thể đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sức khỏe mắt, giúp điều trị các bệnh ảnh hưởng đến các vấn đề về mắt do tuổi tác như đục thủy tinh thể, thoái hóa điểm vàng.

Cải thiện trí nhớ

Chiết xuất từ lá cây hương thảo có tác dụng trong việc điều trị và ngăn ngừa bệnh suy giảm trí nhớ như bệnh Alzheimer. Ngoài ra, nó còn giúp cải thiện chức năng nhận thức ở người cao tuổi, đặc biệt là liên quan đến khả năng tập trung và ghi nhớ.

Phòng chống ung thư

Cây hương thảo có chứa chất chống oxy hóa mạnh mẽ là axit carnosic. Theo nghiên cứu cho thấy, chất này có thể làm chậm sự phát triển của các tế bào ung thư trong cơ thể và làm giảm nguy cơ phát triển khối u.

Điều trị rối loạn lipid máu

Hương thảo làm ức chế sự tăng cân, giúp duy trì cân nặng và giảm sự tích tụ của những chất béo trong cơ thể. Do đó, chiết xuất từ cây hương thảo được xem là thành phần thiên nhiên giúp kiểm soát rối loạn lipid máu.

Bài thuốc sử dụng cây hương thảo

Điều trị mụn nhọt

Giã nát 50g lá hương thảo tươi rồi đắp vào vùng mụn từ 10-15 phút. Một ngày nên đắp 2 lần sáng tối. Tác dụng của bài thuốc này là giúp giảm sưng viêm đau nhức do mụn nhọt gây ra.

Nước súc miệng

Sắc nước lá hương thảo với nước làm nước súc miệng có tác dụng chữa viêm loét miệng. Sử dụng nước sắc từ lá cây hương thảo súc miệng từ 1-2 lần trong ngày giúp vết loét nhanh chóng lành lại.

Ho, viêm họng, khan tiếng

Chuẩn bị khoảng 6 – 12g lá cây hương thảo kết hợp với 1 ít muối. Rửa sạch và cắt nhỏ sau đó nhai trực tiếp với muối cho ra nước rồi nuốt chậm, thực hiện nhai 2 lần mỗi ngày nhai sẽ có kết quả rõ rệt.

Giảm đau bụng kinh, điều trị rối loạn kinh nguyệt

Sử dụng 20g hương thảo, 20g ngải cứu, 20g ích mẫu, 20g củ gấu, 20g cỏ nhọ nồi sấy khô tán nhỏ rồi trộn với mật ong và vo thành viên. Mỗi ngày uống 1 viên trước khi đi ngủ, uống trước chu kỳ kinh nguyệt 15-20 ngày.

Giảm căng thẳng, hỗ trợ tiêu hóa

Ngâm 200g lá cây hương thảo khô với 1 lít rượu 40 độ trong chai thủy tinh. Khi sử dụng lấy 2ml rượu pha với nước ấm và uống 2 lần một ngày. Nên ngâm ít nhất vài tuần để rượu ngấm.

Hãm thuốc điều trị một số bệnh khác

Dùng 2-3g lá hương thảo tươi hãm trong 1 cốc nước sôi, để nguội rồi uống. Một ngày nên uống từ 4-5 lần. Nếu sử dụng lá tươi thì khoảng 30g hãm với 500ml nước và cũng chia ra uống 4-5 lần trong ngày.

Uống bài thuốc này có thể giúp điều trị một số bệnh như nhức đầu, tăng huyết áp, lợi tiểu, ngăn ngừa rụng tóc, điều trị viêm giác mạc, rửa vết thương nhiễm trùng…

Lưu ý khi dùng cây hương thảo

Mặc dù hương thảo mang lại nhiều lợi ích đối với sức khỏe. Tuy nhiên, việc sử dụng liều lượng quá cao hoặc sai cách có thể gây ra những tác dụng phụ nghiêm trọng bao gồm:

Khi tiêu thụ với số lượng lớn, đặc biệt là dưới dạng tinh dầu hoặc chiết xuất, nó có thể gây ra một số tác dụng phụ, chẳng hạn như khó chịu ở dạ dày, nôn mửa, co thắt hoặc thay đổi huyết áp, mặc dù những phản ứng này rất hiếm.

Bên cạnh đó, lá cây hương thảo có thể tương tác với một số loại thuốc như thuốc chống đông máu, thuốc ức chế men chuyển trong điều trị huyết áp cao, thuốc lợi tiểu... Vì vậy, khi sử dụng lá hương thảo để nấu ăn hay điều trị bệnh lý, bạn nên kiểm tra xem bản thân hay người thân có đang sử dụng những loại thuốc này hay không.

Thai phụ hoặc mẹ đang cho con bú nên hạn chế sử dụng lá hương thảo bởi hiện nay chưa có nghiên cứu chỉ ra độ an toàn của loại cây này đối với thai phụ hay công dụng của chúng khi cho con bú. Lá hương thảo có thể gây viêm da kích ứng nên hãy để cây tránh ra tầm với của trẻ em và thận trọng khi sử dụng.

Nếu bị dị ứng với các loại thảo mộc khác thuộc họ bạc hà, hãy tránh dùng hương thảo và cẩn thận khi thoa các sản phẩm có chứa tinh dầu hương thảo.

Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng hương thảo

Cà tím - Thực phẩm vàng cho tim mạch và trí não

Dây cóc kèn - Vị thuốc quý trong Y học cổ truyền

Hải tảo - Cây thuốc mọc hoang dưới biển