Sài hồ nam – Cây thuốc Việt tiềm năng trong hỗ trợ kháng viêm tự nhiên

Từ bài thuốc dân gian đến hướng nghiên cứu khoa học

Sài hồ nam (Pluchea pteropoda), một loài cây hàng năm thuộc họ Cúc (Asteraceae), có nguồn gốc ở các vùng ven biển có độ mặn tại miền Bắc Việt Nam, nơi nó sinh trưởng trong tự nhiên. Từ xa xưa, loại cây này đã được sử dụng trong y học dân gian Việt Nam như một liệu pháp thay thế để điều trị sốt cao, khó tiêu, và các vết thương đau nhức, sưng tấy. Trong các bài thuốc dân gian, phần trên mặt đất của cây được dùng với liều lượng hàng ngày từ 10 đến 20 gram.

Sài hồ nam (Pluchea pteropoda) - một loài cây hàng năm thuộc họ Cúc (Asteraceae)

Tuy nhiên, trong khi các loài khác cùng chi như P.indica (cúc tần) đã được nghiên cứu rộng rãi và cho thấy tác dụng chống viêm, chống oxy hóa, chữa lành vết thương và chống đái tháo đường, thì nghiên cứu về P. pteropoda còn hạn chế. Do đó, nhóm nghiên cứu thuộc Trường Đại học Y Dược Hải Phòng đã tiến hành nghiên cứu này để khám phá tiềm năng chống viêm và đánh giá độc tính cấp tính của chiết xuất ethanol từ phần trên mặt đất của sài hồ nam (EtPP) trên mô hình động vật.

Nghiên cứu khoa học khẳng định tính an toàn cao

Trong nghiên cứu, nhóm tác giả đã tiến hành đánh giá độc tính cấp tính và khả năng kháng viêm của chiết xuất ethanol từ phần thân và lá sài hồ nam (EtPP).

Sài hồ nam có độ an toàn rất cao khi sử dụng đường uống

Kết quả cho thấy, khi sử dụng liều 5.000 mg/kg thể trọng trên chuột thí nghiệm, không ghi nhận bất kỳ dấu hiệu ngộ độc, rối loạn hay tử vong nào trong suốt 15 ngày quan sát. Điều này chứng minh chiết xuất EtPP có độ an toàn rất cao khi sử dụng đường uống.

Hiệu quả kháng viêm rõ rệt trên mô hình chuẩn

Để đánh giá tác dụng kháng viêm, nghiên cứu đã sử dụng mô hình gây phù nề bàn chân chuột cống bằng carrageenan – một mô hình chuẩn mực để sàng lọc hoạt tính chống cấp tính.

- Các liều thử nghiệm của sài hồ nam (EtPP) là 77.5mg/kg và 155.0mg/kg thể trọng.

- Hiệu quả ức chế rõ rệt: Chiết xuất sài hồ nam (EtPP) cho thấy hiệu quả ức chế phù nề đáng kể so với nhóm đối chứng.

- Mức ức chế cao nhất được ghi nhận sau 3 giờ tiêm carrageenan, đạt 35.2% ở liều 77.5mg/kg và 37.4% ở liều 155.0mg/kg.

- Mức ức chế này gần với hiệu quả kháng viêm được ghi nhận của P.indica ở liều 150mg/kg, vốn đạt 36% sau 3 giờ.

Kết quả này ủng hộ cho việc sử dụng sài hồ nam trong y học dân gian và cho thấy cơ chế kháng viêm của sài hồ nam (EtPP) có thể liên quan đến việc điều chỉnh các chất trung gian gây viêm trong cả ba giai đoạn của phản ứng viêm cấp tính.

Mở rộng tiềm năng ứng dụng dược liệu Việt Nam

Việc sài hồ nam cho thấy hiệu quả tương tự như P.indica (loài có đặc điểm hình thái và di truyền tương đồng) củng cố thêm tiềm năng ứng dụng của loại cây này. P. indica đã được nghiên cứu về tác dụng kháng viêm, chống oxy hóa, hỗ trợ chữa lành vết thương và chống đái tháo đường.

Với hiệu quả đã được chứng minh và mức độ an toàn cao, chiết xuất từ sài hồ nam có tiềm năng trở thành nguồn nguyên liệu dược liệu nội địa cho các chế phẩm chống viêm tự nhiên hoặc thực phẩm bảo vệ sức khỏe, củng cố vị thế của dược liệu Việt Nam.

Tuy nhiên, các nhà khoa học cũng nhấn mạnh cần có thêm các nghiên cứu sâu hơn ở cấp độ phân tử để xác định rõ thành phần hoạt chất chính và cơ chế tác dụng sinh học. Đây là bước quan trọng để có thể phát triển sài hồ nam thành các sản phẩm thuốc hoặc thực phẩm chức năng có giá trị cao hơn trong tương lai.

Từ một loài cây dân dã ven biển, sài hồ nam đang dần khẳng định vị thế của mình trong nền y học hiện đại. Với độ an toàn cao, tác dụng kháng viêm rõ rệt và tiềm năng ứng dụng lớn, loại cây này xứng đáng được xem là niềm tự hào mới của dược liệu Việt Nam – minh chứng cho giá trị của tri thức dân gian khi được soi sáng bằng nghiên cứu khoa học.

Cây thuốc giải rượu của người dân tộc Dao cũng là vị thuốc các lương y Cao Bằng, Bắc Cạn tin dùng

Cây thuốc trị bách bệnh nhà nào cũng nên sở hữu

Ngô đồng - Từ cây cảnh đến cây thuốc