Khoản đông hoa - Vị thuốc quý cho phổi khỏe

Dược liệu có dạng búp nhỏ (0,5–2,5 cm), màu vàng sẫm, mùi thơm nhẹ, vị cay đắng đặc trưng.

Đặc điểm của khoản đông hoa

Khoản đông hoa (còn gọi là đồ hề, đông hoa nhị, khoả đống...) thuộc họ Cúc, tên khoa học Flos Farfarae. Hoa thường nở rộ vào tháng 12 và được thu hái khi nụ sắp nở, sau đó phơi khô làm thuốc. Dược liệu có dạng búp nhỏ (0,5–2,5 cm), màu vàng sẫm, mùi thơm nhẹ, vị cay đắng đặc trưng. Cây thường mọc ở vùng đất cát ven sông, khe núi ẩm. Ở Việt Nam khá hiếm, chủ yếu nhập từ Trung Quốc – nơi Khoản đông hoa phân bố nhiều tại Hà Nam, Hà Bắc, Tứ Xuyên, Cam Túc, Nội Mông... Hoa sau khi thu hái được làm sạch, phơi âm can để giữ dược tính, có thể dùng sống, ngâm rượu hoặc tẩm mật. Loại tẩm mật được chế biến cầu kỳ, giúp tăng hiệu quả giảm ho, long đờm và kháng viêm. Thành phần của khoản đông hoa gồm tussilagone, quercetin, rutin, tannin, caffeic acid…, mang lại tác dụng chống viêm, giảm ho, bảo vệ thần kinh và hỗ trợ hô hấp. Tuy nhiên, do có thể gây độc nếu dùng liều cao hoặc kéo dài, dược liệu này cần được sử dụng đúng cách và có hướng dẫn của chuyên gia.

Tinh hoa dược tính - công dụng thần dược trên từng cánh hoa

Theo y học hiện đại

Tác dụng kháng viêm, điều hòa miễn dịch và chống oxy hóa: Hoạt chất Tussilago ức chế các cytokine gây viêm (TNF-α, IL-1β, IL-6), giúp điều hòa hệ miễn dịch và giảm phản ứng viêm quá mức. Flavonoid đóng vai trò chống oxy hóa mạnh, trung hòa gốc tự do. Bảo vệ tế bào khỏi tổn thương, đặc biệt ở gan, thận và hệ thần kinh

Tác dụng bảo vệ hệ thần kinh: Giảm viêm mô não và ngăn hoại tử tế bào thần kinh - Hỗ trợ cải thiện trí nhớ và tăng cường khả năng nhận thức

Tác dụng với hệ hô hấp: Giảm ho, tăng tiết đờm và làm dịu niêm mạc đường hô hấp. Hỗ trợ phục hồi sau các bệnh về phổi

Theo y học cổ truyền

Tính vị: Cay, ôn, quy kinh phế

Công năng: Chỉ khái (dừng ho), hóa đàm, làm ẩm phế

Tác dụng: Nhuận phế, giáng khí - giảm khó thở, ho khan, khô rát họng - Đặc biệt hiệu quả với hen suyễn và viêm phế quản mãn tính

Ưu điểm khi tẩm mật: Tăng cường tác dụng giải độc, kháng viêm và thanh nhiệt

Với tác dụng giải độc, kháng viêm và thanh nhiệt, dược liệu này được sử dụng rộng rãi tại Ấn Độ, Trung Quốc, Hoa Kỳ và châu Âu trong điều trị nhiều bệnh lý như ho, viêm họng, viêm dạ dày, nhiễm trùng da, bỏng hay tổn thương mắt. Không chỉ tác động lên một cơ quan, vị thuốc còn ảnh hưởng toàn diện đến hệ hô hấp, thần kinh, gan thận và da. Được y học cổ truyền và hiện đại cùng công nhận, nó trở thành biểu tượng kết hợp giữa kinh nghiệm cổ xưa và khoa học hiện đại, linh hoạt trong chế biến và ứng dụng chữa bệnh.

Một số bài thuốc từ thần dược khoản đông hoa

Khoản đông hoa từ lâu đã được sử dụng trong cả y học cổ truyền lẫn các bài thuốc dân gian để điều trị nhiều bệnh lý về đường hô hấp. Với tác dụng chỉ khái, hóa đàm, nhuận phế, dược liệu này thường được dùng để chữa ho khan, ho lâu ngày bằng cách sao qua, tán bột, trộn với mật ong và uống 2–3 lần mỗi ngày. Trong trường hợp hen suyễn do nhiệt, khoản đông hoa được phối hợp cùng tỳ bà diệp, hạnh nhân, sơn chi tử sắc uống hằng ngày, giúp giảm cơn ho và cải thiện hô hấp. Với viêm phế quản mãn tính, người xưa còn có cách dùng độc đáo là cuộn hoa như điếu thuốc, đốt lên và hít khói nhẹ mỗi ngày một lần để thông phế, giảm ho. Ngoài ra, với người ho có đờm hoặc ho ra máu nhẹ, bài thuốc kết hợp khoản đông hoa và bách hợp, tán mịn luyện mật làm hoàn, uống 3 lần mỗi ngày, mỗi lần 12g cũng mang lại hiệu quả rõ rệt.

Dược liệu này thường được dùng để chữa ho khan, ho lâu ngày bằng cách sao qua, tán bột, trộn với mật ong và uống 2–3 lần mỗi ngày

Trong các bài phương cổ, khoản đông hoa còn xuất hiện trong nhiều công thức nổi tiếng. Bài khoản đông hoa cao (truyền tín thích dụng phương) gồm nhân sâm, bạch truật, khoản đông hoa, cam thảo, xuyên khương, chung nhũ phấn, có tác dụng bổ phế, trị phế hư, giảm ho kéo dài. Bài bách hoa cao (tế sinh phương) lại kết hợp khoản đông hoa và bách hợp, dùng cho người ho suyễn lâu ngày, đàm lẫn máu, mỗi ngày một viên nhỏ bằng quả nhãn, nhai kỹ và uống cùng nước gừng. Còn trong bài khoản hoa thang (sang dương khoa kinh nghiệm toàn thư), sự phối hợp giữa khoản đông hoa, cát cánh, cam thảo và ý dĩ nhân được dùng để trị phế ung, ho, tức ngực, run lạnh và khát nước, giúp thông phế, giảm viêm, hỗ trợ phục hồi thể trạng.

Từ một loài hoa bình dị mọc giữa khe núi, khoản đông hoa đã vượt thời gian để trở thành biểu tượng của sức khỏe và sự cân bằng tự nhiên. Không chỉ là vị thuốc trị bệnh, đó còn là lời nhắc nhở về giá trị của thiên nhiên trong hành trình chăm sóc lá phổi khỏe mạnh – hơi thở bền vững của mỗi con người hiện đại.

Giảm viêm họng, khỏe xương khớp nhờ khế chua ngâm đường phèn

Cây Lưỡi hổ - Dược liệu quý trị viêm họng, khàn tiếng