Thảo quyết minh – Dược liệu quý giúp an thần, hạ huyết áp và cải thiện giấc ngủ

Bài thuốc dân gian 27/10/2025 15:28 Theo dõi TH&SP trên

Thảo quyết minh là một trong những vị thuốc quen thuộc trong y học cổ truyền được biết đến với nhiều công dụng như hạ huyết áp, an thần, kháng khuẩn và kháng nấm. Tuy nhiên, để sử dụng dược liệu này đạt hiệu quả cao và an toàn người dùng cần hiểu rõ các đặc điểm, cách chế biến cũng như liều lượng phù hợp.

Thảo quyết minh – Dược liệu quý giúp an thần, hạ huyết áp và cải thiện giấc ngủ

Thảo quyết minh là một loại cây thảo, cây bụi nhỏ, có chiều cao trung bình từ 30 - 90 cm và thường mọc hoang ở nhiều vùng nhiệt đới

Thảo quyết minh là gì?

Thảo quyết minh là một loại cây thảo, cây bụi nhỏ, có chiều cao trung bình từ 30 đến 90 cm và thường mọc hoang ở nhiều vùng nhiệt đới. Cây có thân nhẵn, ít phân nhánh, lá mọc so le và dạng kép lông chim, gồm từ hai đến bốn cặp lá chét xanh mướt.

Vào khoảng tháng 5 đến tháng 6, cây nở rộ những chùm hoa vàng tươi rực rỡ, mỗi chùm thường có từ một đến ba bông nhỏ mọc ở kẽ lá, tạo nên vẻ đẹp giản dị mà nổi bật.

Đến mùa quả chín, từ tháng 9 đến tháng 11, cây kết quả hình đậu, màu nâu vàng bóng, dài chừng 12 – 14 cm. Bên trong mỗi quả chứa khoảng 25 hạt hình trụ hơi xiên, hai đầu thắt lại. Đây chính là bộ phận được sử dụng làm dược liệu quý trong y học cổ truyền.

Sau khi thu hái, quả được phơi khô, tách lấy hạt rồi sao trên lửa nhỏ. Tùy vào cách sao mà dược tính của hạt sẽ khác nhau: hạt sao vàng giúp thanh nhiệt, sáng mắt, còn hạt sao cháy lại có tác dụng an thần, hạ huyết áp hiệu quả.

Đặc điểm của hạt thảo quyết minh

Hạt thảo quyết minh còn được gọi là muồng ngủ, muồng lạc, đậu ma, có tên khoa học Cassia tora L., thuộc họ Đậu (Fabaceae).

Theo nghiên cứu, hạt thảo quyết minh chứa nhiều hoạt chất sinh học quan trọng như anthranoid (chrysophanol, physcion, obtusin…), cùng với chất nhầy, protid, chất béo và sắc tố. Những hoạt chất này chính là yếu tố tạo nên công dụng dược lý phong phú của vị thuốc này.

Theo y học

Thảo quyết minh có vị đắng, ngọt, hơi mặn, tính mát, quy vào hai kinh Can và Thận.

Hạt thảo quyết minh còn được gọi là muồng ngủ, muồng lạc, đậu ma, có tên khoa học Cassia tora L

Dược liệu này được dùng để an thần, hạ huyết áp, nhuận tràng, lợi tiểu, thanh nhiệt, sáng mắt và giảm phong nhiệt.

Tùy theo cách sao chế mà công dụng có sự khác biệt:

- Sao cháy: Tác dụng hạ huyết áp và an thần mạnh nhất.

- Sao vàng: Tác dụng hạ huyết áp, hỗ trợ tiêu hóa ở mức vừa phải.

- Dạng sống: Tác dụng nhuận tràng, tẩy xổ mạnh nhưng an thần yếu.

Nhờ đó, thảo quyết minh thường được dùng trong các bài thuốc chữa tăng huyết áp, đau đầu mất ngủ, táo bón, bệnh ngoài da do nấm, hay các bệnh về mắt như viêm võng mạc, quáng gà, viêm kết mạc cấp tính.

Các nghiên cứu dược lý hiện đại chứng minh nhiều tác dụng đáng chú ý của thảo quyết minh

An thần: Thí nghiệm trên thỏ cho thấy thảo quyết minh làm tăng sóng chậm trên điện não đồ, giúp giảm hưng phấn thần kinh, hỗ trợ cải thiện giấc ngủ.

Nhuận tràng: Các hoạt chất anthranoid kích thích nhu động ruột, giúp phân mềm và dễ đào thải, rất hữu ích cho người bị táo bón.

Kháng khuẩn, kháng nấm: Cao cồn từ hạt có khả năng ức chế vi khuẩn bạch hầu, tụ cầu khuẩn, trực khuẩn và vi khuẩn thương hàn, cao nước ức chế một số loại nấm da.

Hạ lipid máu: Giúp giảm cholesterol, triglyceride, ngăn ngừa hình thành mảng xơ vữa động mạch, hỗ trợ điều hòa huyết áp và tim mạch.

Liều lượng sử dụng

Liều lượng trung bình: 5 - 10 g/ngày, dùng dưới dạng thuốc sắc, thuốc viên, thuốc bột hoặc phối hợp cùng các vị thuốc khác.

Liều cụ thể cần được điều chỉnh tùy theo thể trạng, độ tuổi và tình trạng bệnh, nên có hướng dẫn của bác sĩ hoặc thầy thuốc y học cổ truyền.

Lưu ý

Không dùng cho người tỳ vị hư hàn, tiêu chảy, đại tiện lỏng.

Dược liệu an toàn cho phụ nữ mang thai, có thể dùng điều trị mất ngủ nhẹ.

Có thể tương tác với thuốc tây, cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi kết hợp điều trị.

Một số bài thuốc dân gian từ thảo quyết minh

Dược liệu tự nhiên quý giá vừa giúp an thần, cải thiện giấc ngủ, hạ huyết áp, vừa hỗ trợ tiêu hóa và chăm sóc làn da từ bên trong

Chữa nấm da, hắc lào: Dùng 20g thảo quyết minh ngâm với 5 ml giấm và 40 – 50 ml rượu trong 10 ngày, sau đó dùng dung dịch này bôi ngoài da.

Chữa đau mắt đỏ, viêm kết mạc: Sắc uống hỗn hợp gồm 9g thảo quyết minh, 9g dã cúc hoa, 6g mạn kinh tử, 6g mộc tặc.

Hạ huyết áp, giảm đau đầu: Dùng thảo quyết minh sao vàng, giã dập, ngâm với nước sôi để nguội, uống thay nước hằng ngày.

Chữa mất ngủ, hồi hộp, cao huyết áp: Sắc hỗn hợp 20g thảo quyết minh, 15g mạch môn và 6g tâm sen sao, uống trong ngày.

Thảo quyết minh là một dược liệu tự nhiên quý giá vừa giúp an thần, cải thiện giấc ngủ, hạ huyết áp, vừa hỗ trợ tiêu hóa và chăm sóc làn da từ bên trong. Với những công dụng đa dạng ấy, thảo quyết minh xứng đáng được xem là món quà từ thiên nhiên dành cho sức khỏe con người. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả tốt nhất và đảm bảo an toàn, người dùng cần sử dụng đúng cách, đúng liều lượng và nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc thầy thuốc y học cổ truyền trước khi áp dụng trong điều trị.

Lê Mai Phương

Tags:

Tin khác

Hồi đầu thảo - Dược liệu quý ẩn mình giữa miền núi phía Bắc

Hồi đầu thảo là loài cây thân thảo được lưu truyền trong nhiều bài thuốc dân gian của đồng bào vùng cao Việt Nam. Từ lâu, người dân đã sử dụng loài cây này để hỗ trợ tiêu hóa, trị đau bụng, cảm sốt và điều hòa khí huyết. Ngày nay, nhiều nghiên cứu hiện đại đã dần hé lộ giá trị dược tính đáng quý của loài cây nhỏ bé này, mở ra tiềm năng ứng dụng trong y học tự nhiên.

Sài hồ nam – Cây thuốc Việt tiềm năng trong hỗ trợ kháng viêm tự nhiên

Sài hồ nam (Pluchea pteropoda) – một loài cây dân dã mọc dại ở các vùng ven biển miền Bắc Việt Nam, từ lâu đã được sử dụng trong y học dân gian để hỗ trợ hạ sốt, giảm sưng đau và hỗ trợ tiêu hóa. Tuy nhiên, chỉ đến gần đây, nghiên cứu khoa học hiện đại mới khẳng định giá trị dược liệu của loài cây này. Chiết xuất từ sài hồ nam đã được chứng minh có độ an toàn cao và thể hiện tác dụng kháng viêm rõ rệt, mở ra hướng phát triển mới cho nguồn dược liệu bản địa Việt Nam.

Thồm lồm - Sức sống bền bỉ và giá trị chữa lành từ thiên nhiên

Giữa những triền đồi, bờ ruộng hay con suối nơi miền quê Việt Nam, cây thồm lồm vẫn âm thầm mọc xanh, tưởng chừng chỉ là loài cỏ dại vô danh. Thế nhưng, ít ai biết rằng, ẩn sau vẻ ngoài giản dị ấy là một vị thuốc quý được lưu truyền qua nhiều thế hệ, có khả năng giải độc, tiêu viêm, chữa các bệnh ngoài da, tiêu hóa và hô hấp một cách hiệu quả.

Cây sòi - Nguồn dược liệu giúp thông phế, lợi tiểu

Cây sòi là vị thuốc quý trong y học cổ truyền với tác dụng sát trùng, tiêu thũng, thông tiện. Cây được dùng để hỗ trợ điều trị viêm gan, phù thũng và táo bón, đồng thời có tiềm năng ứng dụng trong nghiên cứu dược liệu hiện đại.

Cây mú từn – Thảo dược quý hỗ trợ giảm đau nhức xương khớp

Ẩn mình giữa núi rừng Tây Bắc, cây mú từn từ lâu đã được đồng bào dân tộc xem là “thần dược” của thiên nhiên. Với nhiều công dụng quý như hỗ trợ giảm đau nhức xương khớp, tăng cường sinh lực và bồi bổ cơ thể, loại thảo dược này ngày càng được giới chuyên môn và người tiêu dùng quan tâm, tìm hiểu.

Khoản đông hoa - Vị thuốc quý cho phổi khỏe

Giữa nhịp sống hiện đại nhiều khói bụi, khoản đông hoa – loài hoa dược liệu nhỏ bé của y học cổ truyền – vẫn giữ vị thế “lá chắn tự nhiên” cho lá phổi. Với hương thơm dịu nhẹ và dược tính quý, vị thuốc này mang đến hơi thở an lành, gợi nhớ tinh túy của thiên nhiên trong từng nhịp sống.

Nàng nàng: Vị thuốc Đông y giúp hành huyết, trục ứ

Cây nàng nàng hay còn gọi là cây trứng ếch là loại cây khá phổ biến ở nước ta, có tác dụng hành huyết, trục ứ, phá khí thông trệ, trừ đờm tích, cầm máu vết thương, trừ mụn nhọt.

Mẫu lệ - Vị thuốc đến từ biển

Ai cũng biết, hàu là một loại hải sản giàu dinh dưỡng và thường được mệnh danh là "thần dược" cho sức khỏe nhờ hàm lượng dinh dưỡng cao, đặc biệt đối với nam giới. Không chỉ có tác dụng làm món ăn, hàu còn là một vị thuốc quý, đó là phần vỏ được sử dụng làm thuốc với tên gọi là mẫu lệ.

Thỏ ty tử - Hạt nhỏ nhưng mang lại giá trị lớn

Thỏ ty tử, hay còn gọi là hạt của cây Dây tơ hồng (Cuscuta sinensis), từ lâu đã là một trong những vị thuốc quý hàng đầu trong Y học cổ truyền, được biết đến với công dụng "Bổ can thận, ích tinh tủy". Ngày nay, các nghiên cứu khoa học hiện đại đang dần hé lộ cơ chế hoạt động, khẳng định vai trò quan trọng của dược liệu này trong việc tăng cường sinh lý, mạnh gân cốt và phòng ngừa nhiều bệnh lý khác.

Cây cà dăm – Vị thuốc dân gian quý trong vườn nhà

Từ lâu, cây cà dăm đã trở thành cái tên quen thuộc trong các bài thuốc dân gian của người Việt. Loài cây mọc hoang nơi bờ rào, góc vườn được dân gian tin dùng như vị thuốc quý giúp giải độc gan, giảm đau, kháng viêm và hỗ trợ tăng cường sức đề kháng. Hành trình từ loài cây dại trở thành vị thuốc được khoa học công nhận chính là minh chứng cho giá trị bền bỉ của tri thức dân gian Việt Nam.

Bồ kết: Từ gội đầu đến vị thuốc quý trong y học cổ truyền

Bồ kết không chỉ giúp tóc đen mượt, sạch gàu mà cả quả, hạt và gai đều là vị thuốc quý trong y học cổ truyền, hỗ trợ điều trị nhiều bệnh.

Quả lê – “thần dược” dưỡng phổi, làm mát cơ thể trong mùa thu hanh khô

Mùa thu với tiết trời se lạnh, khô hanh thường gây khô họng, ho khan, khát nước và da nứt nẻ. Trong y học cổ truyền, quả lê được xem là loại trái cây dưỡng sinh hàng đầu của mùa thu, có tác dụng thanh nhiệt, nhuận phế, giảm ho và giữ cho cơ thể luôn trong trạng thái cân bằng.

Cây tai chuột – dược liệu quý từ thiên nhiên

Cây tai chuột, loài dây leo mọc phụ sinh với hình dáng lá đặc trưng, không chỉ được trồng làm cảnh mà còn được dân gian sử dụng như một vị thuốc .

Trúc nhự – Vị thuốc quý từ thân tre trong kho tàng y học cổ truyền

Trúc nhự lại là một vị thuốc Nam có lịch sử sử dụng lâu đời, từng được ghi chép trong cả y học cổ truyền Việt Nam lẫn Trung Hoa.

Cây đuôi chồn và những bài thuốc chữa bệnh

Trong y học cổ truyền, cây đuôi chồn có tính bình, vị đắng, quy vào kinh Phế và Thận. Cây có tác dụng lợi niệu tiêu thũng, tiêu viêm giải độc, và chỉ huyết sinh cơ.

Cây mâm xôi - Vị thuốc quý từ thiên nhiên

Cây mâm xôi, hay còn gọi là phúc bồn tử, không chỉ tạo ra loại quả mọng ngon miệng mà còn là một vị thuốc quý từ thiên nhiên với nhiều lợi ích cho sức khỏe.

Những lợi ích tuyệt vời của hành tăm

Hành tăm, hay còn gọi là hành trắng, củ nén, là một loại gia vị quen thuộc trong ẩm thực Việt Nam, đặc biệt là các món ăn miền Trung.

Loại lá người Việt thường bày thắp hương có nhiều tác dụng với sức khỏe

Trầu không (dân gian vùng đồng bằng Bắc bộ hay gọi với tên là giầu không) được nhiều gia đình dùng làm lễ vật thắp hương hoặc đám hỏi, ngoài ra còn là cây thuốc, nổi tiếng với các đặc tính kháng khuẩn.

Khám phá công dụng chữa bệnh của quả nhàu

Cây nhàu không chỉ là một loại cây quen thuộc trong tự nhiên mà còn là một kho tàng dược liệu quý giá. Hãy cùng khám phá những công dụng chữa bệnh kỳ diệu của quả nhàu.

Công dụng của cây cơm cháy

Cây cơm cháy từ lâu đã được biết đến với những công dụng tuyệt vời trong y học dân gian. Các bộ phận của cây đều được dùng để điều trị nhiều bệnh khác nhau.

Vị thuốc nhục đậu khấu

Theo y học cổ truyền, nhục đậu khấu có vị cay, đắng, hơi chát, mùi thơm, tính ấm, có độc, vào 3 kinh tì, vị và đại tràng, có tác dụng ôn tì, thu sáp, chỉ nôn, chỉ tả, lỵ, tiêu thực.

Loại cây gia vị trong gian bếp với công dụng tuyệt vời cho sức khỏe

Bạn có biết rằng loại gia vị hương thảo dùng trong gian bếp của mình lại ẩn chứa nhiều công dụng tuyệt vời cho sức khỏe không?

Loài cây dại người Việt đều nhổ bỏ giúp khoẻ gan, tốt cho khớp

Dù là loại rau có nhiều công dụng với sức khỏe, nhưng ai nhìn thấy cũng ghét, tìm cách để triệt tận gốc. Ít ai biết được, thài lài trắng là vị thuốc quý tốt cho lá gan và xương khớp.

Những loại rau được dùng làm thuốc

Bên cạnh việc làm phong phú cho mâm cơm, những loại rau dưới đây còn được biết đến với nhiều công dụng chữa bệnh hữu hiệu.

Cây dương xỉ - "thần dược" bảo vệ da

Cây dương xỉ là cây thuốc quý được dùng chữa chứng thận hư, tiêu chảy, bong gân, tụ máu sai khớp, phong thấp, cầm máu và các bệnh ngoài da.

Me đất, cây dại quen thuộc nhưng lại là "thần dược"

Cây me đất là một loài cây mọc dại quen thuộc với nhiều người, nhưng ít ai lại biết được loại cây dại ấy lại còn có thể là một vị thuốc thường sử dụng để điều trị một số chứng bệnh rất hiệu quả.

Hải tảo - Cây thuốc mọc hoang dưới biển

Ngay dưới làn nước biển xanh mát, đang ẩn chứa một loại thực vật vô cùng quý giá với sức khỏe, đó chính là hải tảo.

Tên cây bách bệnh nhưng thực hư chữa bệnh như thế nào?

Cây bách bệnh sở dĩ được gọi như vậy là do loài cây này được sử dụng để chữa rất nhiều bệnh lý khác nhau trong dân gian. Với đặc tính nổi bật như tính mát, thanh nhiệt… Cây bách bệnh đã được dân gian sử dụng để điều trị nhiều bệnh khác nhau như chữa bệnh tiêu hoá, bệnh xương khớp, da liễu,…

Dây cóc kèn - Vị thuốc quý trong Y học cổ truyền

Dây cóc kèn từ lâu đã được biết đến với nhiều công dụng trong y học dân gian. Tuy nhiên, ít ai biết rằng, loại cây này còn có một công dụng khác vô cùng hữu ích, đó là diệt côn trùng.

Bài thuốc chữa bệnh viêm xoang từ cây xương cá

Cây xương cá không còn xa lạ với nhiều người. Tuy nhiên, việc sử dụng loài cây này như một loại thảo dược để hỗ trợ điều trị viêm xoang thì không phải ai cũng biết.

Xem thêm