| Cà tím - Thực phẩm vàng cho tim mạch và trí não Dây cóc kèn - Vị thuốc quý trong Y học cổ truyền Hải tảo - Cây thuốc mọc hoang dưới biển |
Đặc điểm của cây dương xỉ
Cây dương xỉ có tên khoa học là polypodium lencotonos, tên gọi khác là rau dớn, thái quyết, ngọc dương xỉ hoặc quyết lá xoăn thường mọc ở những nơi ẩm thấp.
 |
Dương xỉ phần lớn là thân rễ mọc bò ngầm dưới lòng đất hoặc bò lan trên mặt đất. Đường kính 8 -15mm (hiếm khi 30mm).
Cây có cấu trúc lá đặc trưng, tổ chức thành cụm lá kép, có chiều dài khoảng 30-130cm và chiều rộng từ 10-50cm, hình dáng giống chiếc lược với đầu thon nhọn. Cây dương xỉ có màu xanh lục và mép lá thường không gợn sóng.
Dương xỉ không chỉ được sử dụng làm cây cảnh mà còn nguồn dược liệu quý. Phần lá và thân rễ của loại cây này đều được sử dụng để trị bệnh.
Cây thích nghi tốt trong điều kiện nuôi trồng bình thường và là loại cây cảnh cũng như dược liệu. Một số giống trồng trong vườn với màu lá khác nhau từ xanh xám, xanh bạc đến xanh lam. Mép lá nhăn hoặc gợn sóng.
Dương xỉ có nguồn gốc từ vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới của Châu Mỹ. Chúng thường sống trong các tán của rừng mưa nhiệt đới hoặc dưới những cây cọ lùn của rừng cận nhiệt đới.
Cây dương xỉ thuộc nhóm thực vật không có hoa và hạt, được trồng khá phổ biến ở Châu Á.
Bộ phận sử dụng được của Dương xỉ gồm lá và thân rễ.
Bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát.
Thành phần hóa học
Các nghiên cứu cho thấy Dương xỉ Polypodium leucotomos chứa các hợp chất phenolic giàu tính oxy hóa như: Axit chlorogenic, axit coumaric, axit vanillic, axit caffeic, axit ferulic có tác dụng bảo vệ tổn thương da do viêm và do việc hình thành các gốc tự do.
 |
Theo y học cổ truyền
Theo đông y, dương xỉ vị ngọt đắng, tính hàn tác dụng thanh nhiệt, nhuận tràng, hóa đàm, lợi kinh lạc gân cốt. Loại rau này đặc biệt chứa nhiều protein, chất béo, carbon hydrat, khoáng chất...
Cây dương xỉ còn được sử dụng chữa các căn bệnh như lang ben, bạch biến, chữa mỏi gối, đau lưng, di tinh, bạch đới, tiểu són do thận hư.
Theo y học hiện đại
Tác dụng bảo vệ da
Dương xỉ giúp ngăn ngừa tác hại của ánh nắng mặt trời và phản ứng viêm da do tia UV. Nghiên cứu cho thấy cứ trên 10 người trưởng thành khỏe mạnh dùng 7,5mg/kg Polypodium leucotomos ít bị tổn thương da và cháy nắng hơn người không dùng.
Chống oxy hóa
Cây Dương xỉ chứa chất chống oxy hóa giúp bảo vệ tế bào da khỏi gốc tự do do tia cực tím gây ra. Chiết xuất của cây làm giảm sự tăng sinh tế bào biểu bì.
Trong hỗ trợ tái tạo sắc tố da trong bệnh bạch tạng
Chất chống oxy hóa trong Dương xỉ giúp giảm các cytokin viêm, tái tạo sắc tố da ở bệnh nhân bạch tạng toàn thân. Khi sử dụng chiết xuất này bằng đường uống kết hợp với điều trị cơ bản có thể cải thiện về mức độ và tốc độ tái tạo sắc tố da.
 |
Trong hỗ trợ điều trị bệnh viêm da dị ứng
Chiết xuất Dương xỉ đường uống kết hợp với corticoid cho thấy hiệu quả trong điều trị viêm da dị ứng. Một nghiên cứu thực hiện trên 105 trẻ em và thanh thiếu niên bị viêm da dị ứng cho thấy dùng chiết xuất này trong 6 tháng giúp giảm liều corticoid phải sử dụng.
Bài thuốc chữa bệnh từ cây dương xỉ
Chữa di tinh, bạch đới, tiểu són, đau lưng do thận hư
Dương xỉ 20g, cẩu tích 20g, thục địa 10g, dây tơ hồng 8g, đỗ trọng 10g, bạch biển đậu 10g. Sắc uống trong ngày.
Chữa khí huyết suy yếu, đau nhức các khớp, khó cử động, bại liệt, co quắp
Dương xỉ 15g, cẩu tích 15g, đương quy 10g, xuyên khung 4g, tục đoạn 10g, cốt toái bổ 10g, tầm gửi cây dâu 10g, bạch chỉ 10g, hà thủ ô 10g, cảm thảo 5g. Sắc uống ngày 1 thang.
Chữa lang ben, bạch biến
Lấy lá dương xỉ rửa sạch, đem phơi khô, sau đó xay nhuyễn thành bột. Trộn 5g bột dương xỉ với 120ml kem dưỡng da, bôi hỗn hợp lên vùng da bị bệnh.
Chữa phong hàn thấp, tay chân nhức mỏi, đau lưng, cử động khó khăn
Phối hợp chung các loại sau: Cẩu tích 15 – 20g, rễ cỏ xước 10 – 12g, ý dĩ 12 – 16g, mộc qua 6 – 8g. Tất cả cho vào sắc với 750ml nước, còn lại 200ml, chia 2 lần uống trước bữa ăn.
 |
Tiêu chảy, bong gân
Dùng đọt cây dương xỉ non luộc, có thể ăn kèm cơm có tác dụng giảm bớt tiêu chảy, khi bong gân có thể dùng lá dương xỉ nhai nát, đắp lên vết thương giúp nhanh khỏi.
Chữa ho
Nước sắc từ lá non, thân, rễ dương xỉ, uống 5-7 ngày.
Thuốc bổ sau sinh cho phụ nữ
Nước sắc từ cây dương xỉ, uống 10 ngày.
Chữa thương
Ngoài ra, còn có thể dùng lá cây dương xỉ đắp cầm máu, làm lành vết thương, chữa sưng tấy.
Chữa ghẻ lở, mụn nhọt
Lấy phần lá non cây dương xỉ đem giã nhuyễn đắp lên vùng tổn thương.
Lưu ý khi sử dụng Dương xỉ
Cần làm sạch dương xỉ trước khi ăn hoặc đắp lên vùng tổn thương, tránh nhiễm trùng, ký sinh trùng.
Nếu phải mua, nên chọn dương xỉ có nguồn gấc xuất xứ rõ ràng, an toàn, tránh những vùng nhiễm kim loại nặng, phân bón, thuốc trừ sâu có hại cho sức khỏe.
Phụ nữ mang thai không được dùng dương xỉ.
Chỉ ăn tối đa 10g/lần, không nên ăn dương xỉ trong nhiều ngày do có thể gây nhiều tác dụng phụ như mờ mắt, ngạt mũi, yếu tay chân, chướng bụng.
Không sử dụng dương xỉ khi có tình trạng dị ứng với thành phần có trong thảo dược.
Cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi dùng các dược liệu để chữa bệnh nhằm tránh những bất lợi cho sức khỏe.
 Tự chữa cảm lạnh tại nhà với các loại gia vị dễ tìm |
 Bán chi liên - Dược liệu quý trong điều trị ung thư |
 Những công dụng tuyệt vời của nấm lim xanh đối với sức khỏe |
