Hoa gừng mọc từ củ, bông to bằng ngón tay cái và có cuống dài khoảng 10 - 15cm, màu xanh đậm nằm ở dưới tán lá. Mỗi gốc gừng có thể ra từ 8 - 20 hoa, có gốc tốt có thể nhiều hơn. Có thể nhiều vùng trồng gừng, nhưng ở Bắc Hà với khí hậu trong lành, mát mẻ cùng với chất đất phù hợp khiến cho gừng phát triển tốt, hoa gừng thơm, mềm hơn so với các vùng khác.
Hoa gừng đặc biệt thơm, đó là hương thơm đặc trưng của gừng lẫn hương thơm của một loài hoa. Một người dân ở vùng núi đã từng nói rằng “người miền xuôi không biết ăn thứ này”. Quả không sai bởi ở đồng bằng, các bạn cũng trồng gừng mục đích chỉ để lấy củ mà không hề hay biết rằng búp hoa gừng lại có thể ăn được.
Theo hướng dẫn của những người dân nơi đây, hoa gừng sau khi sơ chế có thể dùng để xào măng hoặc xào thịt bò rất ngon. Sơ chế búp hoa gừng rất dễ bởi chỉ cần rửa sạch, bóc lớp vỏ bên ngoài, rửa sạch rồi thái mỏng xào kèm thịt bò, tôm, hoặc nấu canh xương…. Búp hoa gừng xào lên dậy mùi rất thơm, ăn có vị ngọt đặc trưng của loài hoa. Và chắc chắn một điều hoa gừng là một thực phẩm sạch mà ai ăn rồi cũng sẽ nghiện.
Hoa gừng non mỡ màng giòn ngọt, được bà con dân tộc ví nó như món măng ngọt vì mùi thơm ngon ngọt, nhiều người cứ tưởng dính tới gừng là cay mà không ngờ lại giòn ngọt như thế. Nếu bạn đã quen ăn thịt bò xào với cần tây, tỏi tây, vịt om sấu,... thì hãy thử một lần với hoa gừng, tin rằng bạn sẽ tấm tắc với món này đấy.
Anh Thanh, chủ cửa hàng bán rau củ đặc sản tại Hà Đông (Hà Nội) cho biết: Hoa gừng mọc ở vùng cao, vùng núi và mỗi năm chỉ có một mùa, kéo dài từ tháng 7 đến tháng 9 âm lịch. Hoa gừng có phần thân dài chừng 8-20cm, mỗi bụi hoa gừng sẽ mọc khoảng 8-20 bông.
Hoa gừng có thể xào tôm, xào thịt bò, xào tỏi, nấu canh, luộc hay thả lẩu đều rất ngon. Hoa xào lên thơm giòn lại không cay hay gắt mà ngọt ngon lạ vị.
Trước khi xào nấu, cần sơ chế tước phần thân hoa gừng như tước rau bí, nhưng tước sát và kỹ hơn, hoa thì tách hết bẹ hoa thành từng cánh. Tuy phần sơ chế này hơi lâu nhưng ăn thì cực đã.
Trên thị trường, đặc sản hoa gừng được bán với giá 45.000 đồng/kg, với những ai đặt tước sẵn, cửa hàng sẵn sàng phục vụ và tính thêm 20.000 đồng mỗi cân tiền công. Khi tước xong, thành phẩm sẽ còn khoảng 0,6kg, người mua chỉ cần về rửa sạch lại và xào nấu tùy theo khẩu vị.
Búp hoa gừng chỉ to bằng ngón tay cái và phần cuống dài chừng gang tay, màu xanh đậm. Đây là món không thể bỏ qua, nếu không ăn thực sự tiếc. Khi đã thưởng thức sẽ không thể quên được vị thơm mùi gừng, giòn, ngọt của hoa gừng.
Với các loại thịt bò, gà, lợn đều có thể xào với hoa gừng, nhưng ngon nhất vẫn là xào với thịt bò. Ngoài ra, có thể chẻ dọc hoa gừng và đem phơi khô làm trà uống mùa đông cũng rất ngon.
Đã từng ăn hoa gừng và giờ thành nghiện, chị Ngọc Bích ở Cầu Giấy (Hà Nội) cho biết, trong thời gian 2-3 tháng mùa hoa gừng, chị tranh thủ mua nhiều lần về đổi bữa cho cả nhà. Thay vì xào thịt bò với măng tây, súp lơ, hay su su như trước kia thì nay xào thịt bò với hoa gừng rất thơm ngon, đậm vị. Phần búp nụ hơi hăng hăng nhưng rất giòn.
“Ngoài xào hoa gừng, tôi còn dùng hoa gừng nấu canh gà hay canh vịt; thậm chí nấu canh xương tôi cũng cho vào cho thơm, ăn canh có hoa gừng vừa ngon lại vừa phòng cảm cúm, cả nhà tôi đều rất thích”, chị Bích nói.
Một đầu mối bỏ sỉ nụ hoa gừng cho biết, loại hoa đặc sản trên núi cao này rất đắt khách khi vào mùa, nhưng mỗi năm chỉ có một mùa kéo dài khoảng gần 2 tháng. Nguồn hàng mua được phụ thuộc hoàn toàn vào lượng hoa người dân hái được. Như năm ngoái, sau khi trừ hết chi phí chị lãi khoảng 1,5-2 triệu đồng/ngày.