Quả tai chua – Đặc sản rừng sâu “gây thương nhớ” giữa phố thị

Thiên nhiên - Tự nhiên 17/05/2025 21:01 Theo dõi TH&SP trên

Quả tai chua mọc hoang trong rừng sâu Tây Bắc, được người dân vùng cao săn lùng nhờ vị chua thanh dịu, độc đáo. Loại quả này không chỉ là đặc sản quý hiếm mà còn mang giá trị dinh dưỡng và văn hóa đặc sắc của núi rừng Việt Nam.

Ve sầu – đặc sản lạ gây tranh cãi vì lý do ít ai ngờ Củ hũ dừa – Đặc sản trắng nõn từ đọt non xứ dừa Từ biển đến siêu thị – đặc sản Hải Phòng vươn xa khắp nơi

Hành trình vào rừng tìm vị chua

Quả tai chua – Đặc sản rừng sâu “gây thương nhớ” giữa phố thị

Quả tai chua được xem là đặc sản "trời ban" ở vùng núi phía Bắc, mỗi năm chỉ có một mùa.

Không được trồng đại trà, không có mặt thường xuyên ở chợ, cây tai chua (còn gọi là sổ rừng), mọc tự nhiên trong các khu rừng sâu, phân bố chủ yếu ở các tỉnh miền núi phía Bắc như Bắc Kạn, Lạng Sơn, Hà Giang, Cao Bằng, Tuyên Quang, Lào Cai, Yên Bái, Hòa Bình và Phú Thọ.... Đây là loại cây thân gỗ lớn, có thể cao tới 18 mét, thân mọc thẳng đứng, vỏ màu xám đen, cành giòn dễ gãy, khiến việc thu hái quả trở nên vất vả và tiềm ẩn nhiều nguy hiểm.

Muốn hái được quả tai chua tươi không chỉ cần đúng mùa – từ tháng 6 đến tháng 8 dương lịch – mà còn phải vượt rừng, leo dốc, trèo lên những thân cây cao thẳng tắp giữa đại ngàn. Quả tai chua có hình cầu dẹt, kích thước lớn hơn quả ổi, chia thành 4–8 múi rõ rệt. Khi non, quả có màu xanh mướt; khi chín chuyển sang vàng ruộm, phần ruột bên trong có màu trắng hoặc hơi ngả vàng. Thịt quả giòn, vị chua dịu, có thể ăn trực tiếp như măng cụt, nhưng không nên ăn hạt do dễ gây cảm giác say nhẹ.

Anh Nguyễn Giá – một thợ rừng có hơn 7 năm kinh nghiệm ở Lào Cai – cho biết, mùa thu hoạch quả tai chua rơi vào khoảng tháng 6 đến tháng 8 dương lịch. Vào thời điểm này, bà con lại rủ nhau vào rừng sâu, leo lên những cây cao để hái quả mang về bán hoặc sấy khô dùng dần quanh năm. “Cây tai chua mọc sâu trong rừng nên việc tìm và thu hái quả không hề đơn giản. Khó nhất là leo trèo vì cây rất cao, cành lại giòn và dễ gãy. Nếu không có kinh nghiệm, rất khó để tiếp cận và hái được quả,” anh Giá chia sẻ.

Vào vụ thu hoạch, bà con lại rủ nhau vào rừng hái quả mang về bán tươi hoặc sơ chế, sấy khô để dùng quanh năm. Tai chua khô hiện có giá từ 180.000 đến 250.000 đồng/kg, còn quả tươi dao động khoảng 70.000 – 90.000 đồng/kg – mức giá phản ánh công sức và sự khan hiếm của loại quả độc đáo này.

Hương vị dân dã và giá trị sức khỏe

Quả tai chua chín có thể ăn ngay phần ruột, vị giống măng cụt.

Ở các bản làng vùng cao, tai chua là gia vị không thể thiếu trong bữa cơm thường nhật. Một bát canh rau dại nấu tai chua, khúc cá suối kho tai chua hay đĩa rau luộc ăn kèm vài lát tai chua chua dịu… đều đủ để bữa ăn trở nên tròn vị. Ngày nay, tai chua đã vượt núi rừng để có mặt ở các thành phố lớn, trở thành thức quà lạ được người tiêu dùng ưa chuộng. Nhiều người tìm mua tai chua khô để nấu ăn, làm quà biếu, thậm chí chỉ để gợi lại một mùi vị quê hương.

Không chỉ có hương vị độc đáo, tai chua còn chứa nhiều dưỡng chất có lợi cho sức khỏe. Theo y học cổ truyền và một số nghiên cứu hiện đại, tai chua có tính mát, vị chua dịu, giàu vitamin C và chất xơ, có thể: Thanh nhiệt, giải độc trong mùa hè oi ả. Hỗ trợ tiêu hóa, làm dịu cảm giác đầy bụng, khó tiêu. Tăng cường đề kháng, chống oxy hóa tự nhiên. Kiểm soát cân nặng nhờ lượng chất xơ cao, tạo cảm giác no. Sát khuẩn, giảm cảm cúm nhẹ khi kết hợp với một số vị thuốc khác.

Quả xanh bỏ hạt, thái mỏng rồi phơi khô, dùng làm gia vị cho các món canh chua.

Tuy nhiên, việc sử dụng tai chua cũng cần thận trọng. Người có dạ dày yếu nên hạn chế dùng nhiều, phụ nữ mang thai cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng. Đặc biệt, không nên ăn hạt do có thể gây cảm giác nôn nao, khó chịu. Giữa vô vàn sản phẩm trái cây công nghệ cao, quả tai chua nổi bật như một mảnh ghép mộc mạc mang hương vị hoang dã.

Không ít thực khách đã bị “chinh phục” bởi vị chua thanh nhẹ nhàng, thoảng mùi thơm của rừng sâu – thứ hương vị không thể sao chép trong bất kỳ phòng thí nghiệm nào. Tai chua không chỉ là một loại quả, mà còn là ký ức, là tinh thần của núi rừng Tây Bắc. Nhiều du khách từng nếm thử món canh cá dầm tai chua trong chuyến đi Sapa hay Hà Giang đều không quên được dư vị ấy – giản dị mà đậm sâu, như chính con người miền núi.

Để giữ gìn hương vị đặc biệt này, nhiều địa phương đang từng bước nghiên cứu cách nhân giống, phát triển cây tai chua thành sản phẩm nông sản đặc trưng gắn với du lịch sinh thái, góp phần phát triển sinh kế bền vững cho người dân địa phương. Giữa guồng quay hiện đại, tai chua – quả nhỏ rừng sâu – vẫn len lỏi về phố thị, mang theo vị chua dìu dịu của thiên nhiên, và cả một miền ký ức xanh mướt trong tâm trí những người từng đi qua vùng đất Tây Bắc.

Ve sầu – đặc sản lạ gây tranh cãi vì lý do ít ai ngờ

Du lịch nâng bước, nông sản vươn xa: Cơ hội từ một hành trình chung

Hà Nội mở rộng “sân nhà” cho sản phẩm OCOP và làng nghề

Củ hũ dừa – Đặc sản trắng nõn từ đọt non xứ dừa

Từ biển đến siêu thị – đặc sản Hải Phòng vươn xa khắp nơi

Lẩu tôm Biên Hòa – đậm đà hương vị miền Đông

Bình Yên

Tags:

Cùng chuyên mục

Gà lôi trắng từ IB sang IIB: Những điều người nuôi cần biết

Vì sao gà lôi trắng được ghi vào Sách Đỏ Việt Nam?

Cơ hội vàng cho sản phẩm thiên nhiên Việt Nam chinh phục thị trường châu Phi

Tỉnh Quảng Trị: Phát hiện dược liệu quý hiếm nguy cấp dưới tán rừng đặc dụng

Sản phẩm thiên nhiên lên ngôi giữa làn sóng tiêu dùng xanh tại Việt Nam

Tỉnh Quảng Trị: Nỗ lực thúc đẩy giải ngân nguồn thu từ tín chỉ carbon rừng

Gần 26.500 gốc sâm Ngọc Linh hư hại, thiệt hại 12 tỉ đồng

Thầm lặng chinh phục thế giới: Sức sống mới từ những cành hoa, chiếc lá Việt

Gia Lai: Hơn 150 hộ dân tham gia dự án trồng Đàn hương tại vùng biên Ia Dom

Bão số 3 gây thiệt hại nghiêm trọng tại Bắc Trung Bộ: Hơn 107.000 ha lúa ngập úng

Nông sản Việt: Giải cứu hay đổi mới để lớn mạnh?

Sữa tươi thanh trùng TH true MILK – Bí quyết chăm sóc gia đình của mẹ hiện đại

Tin khác

Sản phẩm thiên nhiên Việt Nam trước ngưỡng cửa thị trường BRICS+

Chuyến công tác của Thủ tướng Phạm Minh Chính tại Brazil, nơi diễn ra Hội nghị Cấp cao BRICS mở rộng, không chỉ mang thông điệp chính trị và ngoại giao, mà còn mở ra hướng đi chiến lược cho xuất khẩu sản phẩm thiên nhiên Việt Nam, đặc biệt là nông sản, thực phẩm và dược liệu. Trong bối cảnh thế giới dịch chuyển sang tiêu dùng xanh và bền vững, BRICS+ nổi lên như một khối thị trường giàu tiềm năng, mang tính bổ trợ mạnh mẽ với thế mạnh sẵn có của Việt Nam.

Khai mở “mỏ vàng xanh” dược liệu Tây Bắc bằng tư duy chuỗi giá trị và thương hiệu

Vùng núi phía Bắc, đặc biệt là các tỉnh Tây Bắc, được đánh giá có tiềm năng lớn để phát triển ngành dược liệu trở thành kinh tế mũi nhọn nhờ lợi thế khí hậu, thổ nhưỡng và sự đa dạng sinh học. Tuy nhiên, để “mỏ vàng xanh” thực sự tạo ra giá trị gia tăng bền vững, đòi hỏi sự thay đổi mạnh mẽ về tư duy chuỗi giá trị và chiến lược xây dựng thương hiệu vùng cho các sản phẩm đặc hữu.

Mực nhảy Cửa Lò – Đặc sản tươi rói làm nên thương hiệu biển Nghệ

Đến Cửa Lò mà chưa ăn mực nhảy là coi như bỏ lỡ nửa hồn của biển. Món đặc sản tươi roi rói này không chỉ ngon mà còn mang đến trải nghiệm ẩm thực độc đáo khó quên.

Chuyển đổi tư duy canh tác trong trồng trọt

Chuyển đổi xanh trong nông nghiệp không thể chỉ bắt đầu từ kỹ thuật, mà phải xuất phát từ thay đổi tư duy sản xuất – hành trình dài nhưng bắt buộc nếu muốn nông sản Việt phát triển bền vững và chinh phục thị trường quốc tế.

Ngành rau quả chuyển mình trước thử thách mới

Trước những thay đổi trong chính sách nhập khẩu từ các thị trường chủ lực, ngành rau quả Việt Nam đang chủ động nâng chuẩn sản xuất và mở rộng thị trường, từng bước hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng bền vững trong năm 2025.

Chủ động kiểm soát chất lượng nông sản xuất khẩu

Giữ vững vị thế nông sản Việt tại các thị trường khó tính không thể chỉ trông vào may rủi. Chủ động phòng ngừa rủi ro từ khâu sản xuất đến chế biến, kiểm soát chặt dư lượng hóa chất là yêu cầu bắt buộc nếu muốn tránh cảnh bị trả hàng, mất uy tín.

Ngành dừa trước ngưỡng tái cấu trúc bắt buộc

Giá dừa tăng vọt mở ra cơ hội lớn cho xuất khẩu nông sản Việt. Tuy nhiên, thiếu nguyên liệu, sâu bệnh và sản xuất manh mún buộc ngành dừa phải tái cấu trúc toàn diện để xây dựng chuỗi giá trị bền vững và giữ vững vị thế trên thị trường quốc tế.

Nông nghiệp tuần hoàn mở lối đi xanh cho đất Cố đô

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và tài nguyên ngày càng suy giảm, mô hình nông nghiệp tuần hoàn đang trở thành giải pháp tất yếu giúp nông dân tiết giảm chi phí, nâng cao hiệu quả sản xuất và bảo vệ môi trường sống một cách bền vững.

Bắc Giang kết nối vải thiều – lan tỏa thương hiệu nông sản quốc gia

Hội nghị xúc tiến tiêu thụ vải thiều và sản phẩm OCOP tỉnh Bắc Giang năm 2025 diễn ra sáng 28/5, quy tụ đông đảo đại biểu trong và ngoài nước, nhằm kết nối sản xuất – tiêu thụ, đưa vải thiều và nông sản chủ lực vươn xa thị trường trong nước và quốc tế.

Từ nắng gió đến siêu thị: Hành trình của trái dưa lưới Bình Thuận

Từ vùng đất khô hạn tưởng chừng chỉ có nắng và gió, Bình Thuận đang viết nên câu chuyện mới cho nông nghiệp bằng những quả dưa lưới công nghệ cao, ngon ngọt và an toàn. Nhưng để sản phẩm này vươn xa, xúc tiến thương mại phải là chiếc cầu nối vững vàng.

Nông sản Việt nỗ lực thích ứng trong “cuộc chơi” thị trường khắt khe

Nông sản Việt Nam không chỉ cạnh tranh về giá mà còn phải nâng cấp toàn diện để đáp ứng quy định kiểm dịch động thực vật (SPS) ngày càng khắt khe từ EU, Trung Quốc, Nhật Bản, Indonesia và nhiều thị trường lớn khác.

Đánh thức tiềm năng nông nghiệp hữu cơ Việt Nam

Nông nghiệp hữu cơ tại Việt Nam đang từng bước phát triển với diện tích canh tác mở rộng và sự quan tâm từ doanh nghiệp, người tiêu dùng. Tuy nhiên, để tạo đột phá, cần chiến lược quốc gia rõ ràng, chuỗi liên kết hiệu quả và hệ sinh thái hỗ trợ đồng bộ.

Bún Xiêm Lo – Vị ngọt đượm tình quê trong từng sợi bún nhỏ

Giữa miền Tây sông nước mênh mang, bún Xiêm Lo không chỉ là món ăn đậm đà hương vị, mà còn là câu chuyện giao thoa văn hóa, tình đất và ký ức sâu sắc – một linh hồn ẩm thực khiến ai từng thưởng thức đều lưu giữ mãi trong lòng.

Trái trường Bảy Núi – Viên ngọc đỏ giữa đại ngàn Tây Nam Bộ

Trái Trường là loại quả rừng nhỏ bé nhưng đầy quyến rũ, đã trở thành đặc sản của Bảy Núi (An Giang). Mùa hè, trái trường không chỉ mang vị ngọt mát, mà còn giúp phát triển du lịch sinh thái và nâng cao giá trị nông sản địa phương.

Tupai King - “Vua mới” của làng sầu riêng, giá gần 800.000 đồng/kg

Trong khi nhiều người vẫn quen với Musang King hay sầu riêng Monthong, thì một giống sầu riêng cao cấp khác đang âm thầm vươn lên dẫn đầu tại Malaysia: Tupai King – loại sầu riêng được mệnh danh là “vua mới” trong làng sầu riêng, có giá lên tới 130 RM/kg, tương đương gần 800.000 đồng/kg.

Dứa Bắc Giang vào vụ thu hoạch, nông dân được mùa, được giá

Với năng suất cao, giá bán tăng và tiêu thụ thuận lợi, cây dứa tiếp tục khẳng định vị thế là nông sản chủ lực, đem lại thu nhập ổn định cho nông dân Bắc Giang.

Lạng Sơn phát triển kinh tế từ cây dược liệu: Hướng đi bền vững, nâng cao giá trị địa phương

Huyện Lộc Bình (Lạng Sơn) đang khai thác hiệu quả tiềm năng cây dược liệu nhờ mô hình liên kết sản xuất, bao tiêu sản phẩm. Cách làm này giúp nâng cao giá trị, tạo đầu ra ổn định, góp phần phát triển kinh tế nông thôn bền vững.

Vân Hồ tập trung chăm sóc cây ăn quả

Thời điểm này, nông dân các xã trên địa bàn huyện Vân Hồ (Sơn La) đang tập trung chăm sóc cây ăn quả, điều chỉnh nước tưới, phân bón để quả đạt kích thước, trọng lượng, chất lượng cao.

Xây dựng thương hiệu gạo Việt Nam xanh, hướng tới thị trường cao cấp

Gạo Việt xanh phát thải thấp là bước ngoặt mang tính chiến lược trong việc xây dựng thương hiệu lúa gạo Việt Nam, hướng tới thị trường cao cấp với tiêu chuẩn khắt khe về phát thải carbon.

Tinh dầu bách xanh, dược liệu quý hiếm giữa đại ngàn

Tinh dầu từ cây bách xanh được chứng minh có hoạt tính kháng oxy hóa cao không chỉ mở ra hướng ứng dụng mới trong lĩnh vực y học, mỹ phẩm tự nhiên, mà còn củng cố giá trị bảo tồn của loài cây đặc hữu đang nằm trong Sách đỏ quốc gia.

Tiếp nhận 6 cá thể sếu đầu đỏ về Vườn quốc gia Tràm Chim

6 cá thể sếu đầu đỏ (3 trống, 3 mái) được chuyển từ Thái Lan, sau khi hoàn thành cách ly ở Thảo Cầm Viên Sài Gòn đã đưa về bảo tồn, chăm sóc tại Vườn quốc gia Tràm Chim (Đồng Tháp).

Gia Lai mở rộng thị trường nông sản qua không gian mạng

Không chỉ mở ra kênh tiếp cận thị trường mới, phương thức kinh doanh online là cơ hội bứt phá về doanh thu, gia tăng giá trị sản phẩm. Do đó, chuyển đổi số trong hoạt động xúc tiến thương mại là hướng đi tất yếu để mở ra không gian phát triển rộng lớn.

Thanh Hóa: 32,6 ha sắn bị nhiễm bệnh khảm lá ở huyện Ngọc Lặc

Phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Ngọc Lặc (Thanh Hóa) đã phối hợp với các địa phương triển khai công tác phòng, chống dịch bệnh khảm lá trên cây sắn. Niên vụ sắn 2025-2026, huyện Ngọc Lặc có kế hoạch trồng 1.600 ha sắn.

Hải Dương dự kiến đạt khoảng gần 60.000 tấn vải thiều

Tổng sản lượng vải (Hải Dương) dự kiến năm 2025 đạt khoảng gần 60.000 tấn, trong đó vải sớm chiếm 31.500 tấn, chính vụ khoảng 23.500 tấn. Việc sản xuất vải trên địa bàn tỉnh Hải Dương cơ bản tuân thủ theo quy trình an toàn, với 721 ha được chứng nhận VietGAP, GlobalGAP.

Bắt mắt, thơm ngon với 135 món ăn từ thanh trà Vĩnh Long

Ngày hội thanh trà không chỉ là cơ hội thưởng thức những trái thanh trà ngon, những sản phẩm chế biến từ thanh trà mà còn là dịp để các nhà vườn, các cơ sở sản xuất và chế biến nông sản giao lưu, trao đổi kinh nghiệm, mở rộng thị trường tiêu thụ.

Mã số vùng trồng đưa nông sản chủ lực địa phương "bay" xa

Với những quy định khá ngặt nghèo, mã số vùng trồng đang góp phần tăng sức canh tranh cho các mặt hàng nông sản chủ lực của tỉnh Thái Nguyên, thúc đẩy liên kết, hình thành các chuỗi giá trị bền vững và mở rộng thị trường tiêu thụ cho nông sản ở cả trong nước và xuất khẩu.

Phát triển thương hiệu cho sản phẩm nông nghiệp Bến Tre

Để thực hiện các mục tiêu đề ra, tỉnh Bến Tre sẽ tập trung đẩy nhanh xây dựng và hoàn thiện chuỗi giá trị nông sản. Đồng thời, phát triển nền nông nghiệp tập trung, sạch, hữu cơ an toàn, truy xuất nguồn gốc, từng bước ứng dụng công nghệ cao, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Giữ gìn và phát huy nghề đan lát cỏ tế truyền thống

Trong bối cảnh hiện đại hóa ngày càng phát triển, việc giữ gìn và phát huy nghề truyền thống như đan lát cỏ tế là một thách thức không nhỏ. Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội để Phú Túc, huyện Phú Xuyên, TP. Hà Nội khẳng định bản sắc và giá trị văn hóa độc đáo của mình.

Xem thêm