Nghệ nhân Mai Hạnh: Một đời “phải lòng” hoa lụa

Chất lượng cao 07/02/2024 08:28 Theo dõi TH&SP trên

Những ngày cuối năm 2023, Hà Nội lạnh tê tái, cái rét khiến con người trở nên vội vã, từng con phố nhỏ như muốn thu mình lại để giữ lấy chút hơi ấm. Chúng tôi tìm đến ngôi nhà tại địa chỉ số 5 phố Chả Cá, phường Hàng Đào, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội. Trong không gian chỉ vỏn vẹn 10m2, nghệ nhân Mai Hạnh - “Hoa khôi phố cổ” một thời đã phải thốt lên rằng, tình yêu tôi dành cho hoa lụa phải dùng từ “phải lòng” mới diễn tả hết được, tôi yêu hoa hơn cả người yêu…

Nghệ nhân nặng lòng giữ nghề làm đồ chơi trung thu truyền thống Nghệ nhân Mai Hạnh: Một đời “phải lòng” hoa lụa Nghệ nhân sơn mài chế tác 1.000 tác phẩm Rồng đón năm Giáp Thìn 2024

Nghệ nhân Mai Hạnh.

Bị “ép” làm hoa từ năm 13 tuổi

Chia sẻ về mối nhân duyên với nghề làm hoa, dù đây là nghề “cha truyền con nối”, bà Mai Hạnh trầm ngâm kể, thời điểm những năm 60 của thế kỉ trước, cũng là thời kì đất nước đang chiến tranh mưa bom, bão đạn. Tại thời điểm đó, khi tôi đi sơ tán cùng gia đình ở bên Trâu Qùy thì ở đó có các hầm chông có mấu tre lộ thiên, do không để ý nên tôi vấp chảy máu. Sau đó bị nhiễm trùng và phải nghỉ không đi học mất một năm.

Mẹ tôi vốn là nghệ nhân Đông Dương Đoàn Thị Thái, sau đó bà được Thủ tướng Chính phủ Phạm Văn Đồng mở một trường dạy ở Hưng Yên dành cho những nghệ nhân giỏi có tên tuổi, về ẩm thực, nghệ thuật hoa lụa và tỉa hoa đu đủ... 6 tháng sau, vết thương dần đã lành tôi cùng mẹ rong ruổi khắp các lớp học, mối nhân duyên “ép” làm hoa từ năm 13 tuổi cũng từ đó mà ra.

Trái ngang thay, từ nhỏ nghệ nhân Mai Hạnh lại rất thích học vẽ và mong muốn mai sau sẽ làm họa sĩ. Thầy giáo Phạm Viết Song dạy vẽ bà ngày đó đã nói với bà rằng: “Nghe thầy em nên đi theo nghề hội họa, nhiều họa sĩ lắm. Còn nghệ nhân về hoa lụa chỉ có một không hai, mẹ em đứng đầu rồi thì giờ em như thế nào…”. Chính câu nói của thầy đã thôi thúc bà không ngừng phấn đấu, tìm tòi sáng tạo ra những mẫu hoa mới, để ngày hôm nay bà thành công với hoa lụa - cái nghiệp mà bà đã nguyện gắn bó suốt cuộc đời.

60 năm làm hoa lụa, nghệ nhân Mai Hạnh đã sáng tác hàng nghìn mẫu hoa khác nhau. Trong đó, nổi tiếng nhất vẫn là hoa sen. Hoa sen lụa dưới bàn tay tài hoa của nghệ nhân Mai Hạnh, mang vẻ đẹp thuần khiết, có cả đài, nhụy và phấn hoa, cánh sen được nhuộm màu hồng, càng lên trên gần đài sen càng nhạt dần, trông chẳng khác nào hoa thật.

Bên cạnh đó, nghệ nhân Mai Hạnh còn nổi tiếng với những bông cúc vàng mềm mại, những bông hồng đỏ rực, những cành đào chúm chím nụ hồng hay những đoá tulip từ đất nước Hà Lan xa xôi… dưới bàn tay tài hoa của người nghệ nhân, tất cả đều toát lên một vẻ đẹp nhẹ nhàng, thanh thoát.

Với nhiều tác phẩm hoa tuyệt đẹp của mình mà nghệ nhân Mai Hạnh được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ nhân khi mới 31 tuổi, và đến năm 2016, bà Hạnh chính thức được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ nhân nhân dân.

Đau đáu việc bảo tồn hoa lụa

Nghệ nhân Mai Hạnh: Một đời “phải lòng” hoa lụa

Những bông hoa mang thương hiệu "Mai Hạnh" vẫn bốn mùa khoe sắc.

Chính bởi tài năng sáng tạo hoa lụa rất độc đáo mà nghệ nhân Mai Hạnh được Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch mời đi nhiều nước để biểu diễn và giảng dạy như Hàn Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ, Singapore, Trung Quốc, Pháp...

Đến mỗi nơi, bà lại tìm tòi về văn hóa, tín ngưỡng của dân tộc đó rồi tỉ mẩn làm hoa lụa cho thật giống như hoa tulip của Hà Lan, hoa hồng xanh của Nga, phong cách cắm hoa của Nhật…

“Dù thật đến đâu, hoa lụa cũng là hoa giả. Vì vậy muốn thổi sức sống tâm hồn và bàn tay nghệ nhân vào đó không thể làm rập khuôn như một người thợ mà phải tỉa tót, nâng niu như người nông dân yêu hoa cỏ”, bà Hạnh tâm niệm.

Dù đã bước sang dốc bên kia của cuộc đời, nhưng nghệ nhân Mai Hạnh vẫn còn nhiều nỗi niềm đau đáu trong lòng. “Thời gian chẳng chờ đợi ai nên còn ngày nào được sống với hoa, tôi sẽ làm tất cả để “giữ lấy lề”, giữ lấy cái nghề đã gắn bó bao đời của tổ tông”, giọng nghệ nhân trầm xuống.

Chính vì vậy, trong suốt những năm qua, bà đã đến không ít ngôi trường, làng hữu nghị truyền nghề cho biết bao học sinh, tạo công ăn việc làm cho các em mồ côi, tàn tật.

Năm 1979, nghệ nhân Mai Hạnh được mời sang Mông Cổ dạy làm hoa lụa trong 3 tháng cho hơn 100 học sinh. Khi về đến Việt Nam, bà cho rằng mình đã đến các nước dạy cho học sinh của họ, vậy làm sao mà không thể dạy cho học sinh ở nước mình. Do đó, bà đã mở nhiều lớp dạy cho học sinh quê hương mình. Thậm chí bà còn dạy cho cả những du khách nước ngoài có niềm đam mê với nghệ thuật hoa lụa.

“Hơn 20 năm qua, tôi vẫn miệt mài đến không ít ngôi trường, làng hữu nghị truyền nghề cho biết bao học sinh, tạo công ăn việc làm cho các em mồ côi, tàn tật và không bao giờ nhận một đồng tiền công. Đây là tình cảm của tôi đối với các con, là tấm lòng đáp lại tình cảm của tôi đối với cha mẹ, giúp tôi làm được việc có ích trong xã hội”, nghệ nhân Mai Hạnh tâm sự.

Để hoa lụa Mai Hạnh nói riêng và nghề hoa lụa nói chung trường tồn với thời gian, người nghệ nhân đã thường xuyên mang các sản phẩm mang thương hiệu “Mai Hạnh” đến các hội chợ, triển lãm, giới thiệu với bạn bè trong và ngoài nước. Bởi theo bà: “Là người Việt Nam nên bản thân phải có trách nhiệm, hành động để xây dựng đất nước, tuy đó chỉ là rất nhỏ”.

Trời sẩm tối, những dòng người vội vã trở về nhà ngày cuối năm. Bàn tay tròn đầy, trắng trẻo, mềm mại của người nghệ nhân vẫn miệt mài vuốt ve những cánh hoa bốn mùa khoe sắc.

Gian nan "giữ lửa" nghề tò he

Nghệ nhân ưu tú Phan Thị Thuận - Người hồi sinh cho nghề dệt lụa tại Phùng Xá

Festival bảo tồn và phát triển làng nghề Việt Nam 2023 sắp diễn ra tại Hà Nội

Phạm Anh

Tags:

Cùng chuyên mục

Sợi mì chũ 'tử tế' và hành trình chinh phục người tiêu dùng bằng triết lý sản xuất xanh

Giữ hồn Việt trong giọt nước mắm truyền thống giữa kỷ nguyên số

Dấu ấn hàng thủ công mỹ nghệ Việt Nam tại Mega Show Hong Kong 2025

Cây giống sâm Ngọc Linh 1 năm tuổi có giá 155.000 đồng/cây

Tuần lễ Nông sản Việt 2025 diễn ra tại Hà Nội vào cuối tháng 10 có gì đặc biệt?

Đổi vị cho bé với sữa tươi tiệt trùng TH true MILK mới: Thơm ngậy hương chuối lại hoàn toàn từ thiên nhiên

Bàn giao sổ hồng cho cư dân Diamond Crown Hai Phong

Xây dựng chuỗi giá trị nông sản sạch từ Gia Lai

Mật ong Phương Di: từ đồi núi Gia Lai vươn tới trời Âu

EVFTA – “tấm hộ chiếu” đưa gạo Việt chinh phục châu Âu

Ford Territory Mới: Mở lối đến trải nghiệm đỉnh cao cùng thiết kế hiện đại và công nghệ an toàn vượt trội

Lỗ hổng thị trường dược liệu quý: Từ câu chuyện sâm Ngọc Linh nhìn ra thách thức quản lý trên không gian mạng

Tin khác

Mustang Mach-E: Biểu tượng ngựa hoang bứt phá trên đường đua ô tô điện tại Việt Nam

Trong bối cảnh ngành ô tô toàn cầu bước vào kỷ nguyên xanh, Việt Nam cũng đang tăng tốc chuyển mình với những bước đi rõ rệt trong phát triển xe điện. Người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến các dòng xe thân thiện môi trường, không khí thải nhưng vẫn phải đáp ứng đủ các yếu tố về hiệu năng, thiết kế và công nghệ. Đón đầu xu thế này, Ford chính thức đưa Mustang Mach-E – mẫu SUV thuần điện đầu tiên trong gia đình Mustang – về Việt Nam từ cuối tháng 9/2025. Đây không chỉ là một sản phẩm mới, mà còn là lời khẳng định về sự nhập cuộc mạnh mẽ của Ford vào thị trường xe điện đang bùng nổ.

VitaDairy chinh phục thị trường sữa thế giới

Ngành sữa Việt Nam vừa có thêm niềm tự hào khi mới đây VitaDairy, một doanh nghiệp hàng đầu về dinh dưỡng miễn dịch đã vừa hoàn thành việc xuất khẩu lô hàng sữa dinh dưỡng Oggi vào Afghanistan, thị trường tiềm năng đang thu hút được nhiều thương hiệu lớn của ngành sữa thế giới quan tâm.

Trung Quốc vượt Mỹ, trở thị trường nhập khẩu thủy sản lớn nhất của Việt Nam

Trong 6 tháng đầu năm 2025, lần đầu tiên Trung Quốc vượt Mỹ về kim ngạch nhập khẩu, trở thành thị trường tiêu thụ thủy sản lớn nhất của Việt Nam. Sự thay đổi này phản ánh xu hướng dịch chuyển thị trường và nỗ lực thích ứng linh hoạt của doanh nghiệp Việt trong bối cảnh thương mại toàn cầu biến động.

Từ lượng sang chất: Chè Việt chinh phục thị trường nội địa

Giá chè tiêu thụ trong nước cao gấp 4 lần xuất khẩu đang tạo ra bước ngoặt cho ngành chè Việt. Từ chỗ ưu tiên sản lượng xuất khẩu, nay nhiều vùng chè đã chuyển hướng sang chất lượng cao, phục vụ thị trường nội địa tiềm năng và ổn định hơn.

Từ giống đến chế biến: Dứa Việt vươn ra thị trường thế giới

Trái dứa Việt Nam đang cho thấy nhiều lợi thế về năng suất và chất lượng. Tuy nhiên, từ chọn giống, canh tác đến chế biến vẫn còn rời rạc. Để vươn ra thị trường lớn, cần một chiến lược bài bản, từ quy hoạch vùng trồng đến chuẩn hóa chuỗi cung ứng.

Thủ công mỹ nghệ Việt: Gỡ điểm nghẽn từ nguyên liệu

Thiếu nguồn nguyên liệu ổn định, hạn chế trong thiết kế sản phẩm mới và khả năng cạnh tranh còn yếu đang là những rào cản lớn kìm hãm xuất khẩu thủ công mỹ nghệ. Hội nghị kết nối cung cầu nguyên liệu vừa qua được kỳ vọng sẽ mở ra hướng đi mới, góp phần nâng cao chuỗi giá trị và mở rộng thị trường quốc tế.

Nông nghiệp thời công nghệ số: xây dựng thương hiệu sản phẩm thanh hóa trên nền tảng số

Trong kỷ nguyên số, nông nghiệp không còn đơn thuần là “chuyện của đồng ruộng” mà đang trở thành một lĩnh vực phát triển đầy tiềm năng của nền kinh tế tri thức. Tại tỉnh Thanh Hóa – vùng đất có truyền thống canh tác lâu đời – việc ứng dụng công nghệ số không chỉ mang lại hiệu quả sản xuất mà còn mở ra hướng đi chiến lược: xây dựng thương hiệu sản phẩm nông nghiệp giá trị cao, hiện đại và bền vững.

Sản phẩm công nghệ Việt: Gỡ rào cản để vươn ra thế giới

Hệ sinh thái đổi mới sáng tạo Việt Nam đang phát triển với tốc độ ấn tượng, quy tụ hàng nghìn doanh nghiệp công nghệ và thu hút nguồn vốn lớn. Tuy nhiên, việc đưa sản phẩm công nghệ Việt ra thị trường quốc tế vẫn là bài toán khó, đòi hỏi một chiến lược xúc tiến bài bản, có chiều sâu và tính kết nối xuyên biên giới.

Gia Lai trồng 100 triệu cây đàn hương: Kỳ vọng “vàng xanh” thay đổi vùng biên

Gia Lai đang kỳ vọng vào "vàng xanh" – cây đàn hương – với dự án trồng 100 triệu cây giai đoạn 2025–2030. Không chỉ mang lại giá trị kinh tế triệu đô, mô hình liên kết ba nhà còn mở ra hướng phát triển bền vững cho vùng biên Tây Nguyên.

Dứa Việt được giá ở châu Âu: Cơ hội hay giấc mơ tỷ đô?

Dứa Việt Nam đang được trả giá cao tại các thị trường khó tính như châu Âu, mở ra triển vọng lớn cho xuất khẩu. Tuy nhiên, rào cản về giống, chế biến và vốn đầu tư vẫn là những bài toán cần lời giải nếu ngành hàng này muốn chạm tới mục tiêu tỷ đô.

Bao bì xanh lên ngôi mở đường cho xuất khẩu

Bao bì giấy, tre, gỗ đang dần thay thế bao bì nhựa nhờ nhu cầu thị trường và chính sách siết nhựa dùng một lần. Đây là cơ hội để nông dân, doanh nghiệp nông sản thay đổi bao bì, đáp ứng yêu cầu xuất khẩu và bảo vệ môi trường sống bền vững.

Kỳ tích vải thiều Việt Nam: Đỏ rực giữa sa mạc, thơm ngọt trên bàn ăn châu Âu

Giống vải thiều Hong Long của Việt Nam đã tạo nên kỳ tích tại Israel sau gần 10 năm chinh phục thiên nhiên khắc nghiệt. Trang trại Bananot Hahof hiện đạt năng suất 25 tấn/ha, đưa vải Việt xuất hiện trên kệ siêu thị châu Âu, từ Đức, Pháp tới Italy.

Khăn lụa, áo vest “Made in Vietnam” ghi điểm tại Anh: Tín hiệu tích cực cho ngành phụ kiện thời trang

Tại Hội chợ Source Fashion London 2025 – một trong những sự kiện thời trang dệt may B2B lớn nhất châu Âu – những sản phẩm khăn lụa, áo vest, túi mũ và phụ kiện thời trang của Việt Nam đã gây ấn tượng mạnh với các nhà bán lẻ quốc tế. Thành công này không chỉ cho thấy sức hút ngày càng lớn của sản phẩm “Made in Vietnam”, mà còn mở ra tín hiệu tích cực cho ngành phụ kiện thời trang trong hành trình chinh phục thị trường toàn cầu.

Sầu riêng Việt Nam tái cấu trúc để phát triển bền vững

Năm 2025, ngành sầu riêng Việt Nam chứng kiến xuất khẩu sụt giảm nghiêm trọng, trong khi nhập khẩu tăng mạnh. Trước nghịch lý này, ngành đang đẩy mạnh tái cấu trúc, nâng cao chất lượng và mở rộng thị trường nhằm hướng tới phát triển bền vững.

Chuẩn hóa chất lượng, nâng tầm sầu riêng Việt

Trước những yêu cầu ngày càng khắt khe từ thị trường Trung Quốc, ngành sầu riêng Việt Nam đang đẩy mạnh kiểm soát chất lượng, truy xuất nguồn gốc và đầu tư chế biến sâu. Đây là bước đi chiến lược nhằm xây dựng thương hiệu nông sản vững chắc, đủ sức cạnh tranh trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Gạo Việt vươn xa nhờ chất lượng và bản sắc

Không chỉ là nông sản chiến lược, gạo Việt cần được định vị là sản phẩm mang giá trị văn hóa và trách nhiệm xã hội. Đầu tư vào thương hiệu, chế biến và truy xuất nguồn gốc là chìa khóa mở rộng thị phần tại các thị trường tiêu dùng cao cấp.

Vinlac Gold 2: Xây nền tảng dinh dưỡng cho một thế hệ khỏe mạnh

Vinlac Gold 2 là lời đáp dành cho nỗi trăn trở sâu xa của các bậc cha mẹ: Làm sao để con phát triển toàn diện từ gốc rễ cả thể chất, trí tuệ và hệ miễn dịch. Trong bối cảnh chất lượng dinh dưỡng đang là mối quan tâm hàng đầu của xã hội hiện đại, sản phẩm này mang theo triết lý sâu sắc - dinh dưỡng đúng là nuôi dưỡng tương lai.

Hòa Phát giới thiệu máy lọc nước hydrogen ion kiềm tích hợp công nghệ điện phân

HyperS sử dụng điện cực titan phủ platinum tạo nước hydrogen ion kiềm, hỗ trợ cải thiện sức khỏe. Thiết bị còn cung cấp các chế độ nước tinh khiết đáp ứng nhu cầu sử dụng hàng ngày.

3 dòng sản phẩm TH đạt giải thưởng Thương hiệu toàn cầu 2025

Ngày 13/6/2025, tại lễ trao giải Global Brand Awards do Tạp chí Global Brand (Vương quốc Anh) tổ chức tại Dubai, Tập đoàn TH đã vinh dự nhận 3 giải thưởng trong lĩnh vực Thực phẩm và đồ uống dành cho các sản phẩm sữa chua và sữa uống lên men.

Tập đoàn TH tung bộ đôi trà trái cây tự nhiên TH true TEA mới: Trà Ổi và Trà Tắc

Tập đoàn TH chính thức ra mắt bộ đôi sản phẩm mới gồm Trà Ổi Tự Nhiên và Trà Tắc Tự Nhiên TH true TEA với hương vị đậm đà, thanh mát và thành phần hoàn toàn từ thiên nhiên.

Thủ công mỹ nghệ Việt trước ngã rẽ đổi mới

Không chỉ là di sản văn hóa phi vật thể, các sản phẩm thủ công mỹ nghệ Việt Nam đang đứng trước cơ hội tái định vị mạnh mẽ trên thị trường trong và ngoài nước. Nhưng làm sao để bảo tồn và phát triển bền vững ngành nghề này trong thời đại số?

eHerbal: Sống lành cùng thảo mộc Việt và khoa học hiện đại

Từ tình yêu với thảo dược Việt, một nữ cử nhân sinh học đã kiến tạo nên eHerbal – thương hiệu thực phẩm và dược liệu thiên nhiên mang triết lý "sống lành", vươn ra thị trường quốc tế bằng công nghệ sấy thăng hoa hiện đại và khát vọng phụng sự cộng đồng.

Vải trứng Hưng Yên bội thu, tạo dấu ấn đặc sắc

Vải trứng Hưng Yên vào mùa thu hoạch rộn ràng với quả to, đỏ đẹp, vị ngọt thanh đặc trưng. Sản lượng cao, giá bán tốt tạo niềm vui lớn cho người trồng và cơ hội mở rộng thị trường xuất khẩu, góp phần nâng cao thu nhập nông dân.

Từ sâm Ngọc Linh đến một trung tâm dược liệu chiến lược

Việc hình thành trung tâm công nghiệp dược liệu tại Quảng Nam với định hướng lấy sâm Ngọc Linh làm cây chủ lực đang mở ra cơ hội đưa dược liệu Việt bước vào quỹ đạo phát triển bài bản, hiện đại và bền vững trong dài hạn.

Lô vải thiều đầu mùa sang Nhật, mở đầu mùa vụ với kỳ vọng lớn

Mùa vải thiều chỉ kéo dài trong khoảng hai tháng. Nhờ xúc tiến thương mại sớm từ trong nước đến quốc tế, đặc biệt với các thị trường khó tính, trái vải Việt đang rộng cửa đầu ra, mang lại tín hiệu tích cực cho người trồng và doanh nghiệp xuất khẩu.

Từ biển đến siêu thị – đặc sản Hải Phòng vươn xa khắp nơi

Thay vì chỉ chờ đợi thị trường, Hải Phòng đã chủ động tiên phong mở rộng đường đi cho đặc sản qua chuỗi hoạt động xúc tiến thương mại chuyên nghiệp, góp phần giúp sản phẩm chủ lực bay cao, vươn xa hơn trên bản đồ tiêu dùng trong và quốc tế.

Truy xuất nguồn gốc – “Chìa khóa vàng” nâng tầm giá trị sản phẩm

Truy xuất nguồn gốc ngày càng trở thành tiêu chí quan trọng, giúp người tiêu dùng an tâm và doanh nghiệp nâng cao uy tín. Tại Hà Nam, hệ thống này được các cấp, ngành và người sản xuất, kinh doanh tích cực triển khai, tạo sức cạnh tranh trên thị trường.