 |
| Chù ụ là món ăn giàu canxi |
Vùng đất Trà Vinh có một loại giáp xác cùng họ như cua, ba khía nhưng có một cái tên rất là lạ tai. Đó chính là con chù ụ, một đặc sản nổi tiếng của miền đất này. Nhiều người đánh giá thịt của nó ngon hơn cả cua.
Loài này có vẻ bề ngoài giống con ba khía nhưng kích thước "nhỉnh" hơn. So với những loài giáp xác khác, thân hình chúng cục mịch và rất chậm chạp. Sở dĩ loài này có cái tên "buồn rầu" như vậy là bởi phần mai bên trên có những vết hằn sần sùi, ghồ ghề như hoa văn, người ta nhìn ai cũng dễ liên tưởng đến nét mặt đang phụng phịu, giận dỗi.
Con chù ụ thường sống ở các bãi bồi nước lợ, rừng đầm nước lợ ven biển. Nó ra ngoài kiếm ăn vào ban ngày, hai càng đỏ chót, đào hang rất sâu và có nhiều đường ngách để thoát khi bị tấn công. Khi bị bắt, hai càng của chù ụ co vào bất động, nhìn cứ ngỡ như cục đá.
 |
| Chù ụ là đặc sản Trà Vinh |
Trước đây, ít ai để ý đến loài này, chỉ có người dân bắt về để chế biến các món ăn. Vài năm trở lại đây, chù ụ trở nên nổi tiếng, nghiễm nhiên có mặt trên nhiều bàn tiệc ở các nhà hàng, khách sạn, lúc đó nhiều người mới tranh nhau săn bắt, khiến chù ụ ngày càng quý hiếm và giá cũng tăng cao hơn.
Là người chuyên đi "săn" con chù ụ, anh Hiếu (ở Trà Vinh) cho biết vào mùa nước lên khoảng tháng 10, tháng 11 âm lịch là đúng mùa chù ụ, thời điểm này chúng ra rửa trứng như trẩy hội nên gạch ngon nhất, đỏ au và rất ngọt. Ra tháng 2, tháng 3 âm lịch là lúc chù ụ lột nên thịt không chắc, ít gạch, không hấp dẫn bằng.
"Có nhiều cách để săn chù ụ như móc hang, soi đèn pin vào ban đêm nhưng cách dễ nhất là dùng bẫy, cho mồi vào trong để trước miệng hang để ban ngày chúng ra kiếm thức ăn thì dính bẫy. Loài này chậm chạm nhưng cũng rất hung dữ, phải là người có kinh nghiệm và thực sự khéo léo, quen địa bàn mới có thể tìm được hang của chúng. Có những con đào hang sâu tới cả mét nên muốn bắt phải đào một lớp đất lên mới được. Thông thường, vào mùa mưa thì nước ngập, đất mềm nên việc bắt chù ụ cũng dễ dàng hơn. Vào mùa, nếu may mắn thì mỗi người có thể bắt được cả chục cân chù ụ về bán cho các nhà hàng, còn nếu mùa khan hiếm thì có khi đi cả ngày cũng chỉ săn được vài cân", anh Hiếu chia sẻ.
Theo anh Hiếu, chù ụ trong tự nhiên khan hiếm hơi so với trước đây, hơn nữa lượng người đi bắt cũng đông nên có những người đi cả ngày chỉ được vài cân. Sau khi bắt xong, nếu để chung với nhau trong rọ là chúng cắn gãy càng, nên khó bảo quản. Ða số thương lái thu mua chù ụ sống về chế biến liền hoặc ướp đá để giữ được nguyên con, bán mới được giá.
 |
| Chù ụ không dễ bắt, phải là người có kinh nghiệm và thực sự khéo léo mới có thể tìm ra được hang của nó |
Trên thị trường, chù ụ được bán với giá từ 70.000 đồng/kg khi vào mùa. Thời điểm đầu mùa hoặc lúc khan hiếm, giá có thể lên tới 90.000-100.000 đồng/kg nhưng vẫn có nhiều khách đặt mua. Nó được chế biến ra nhiều món ngon như: Chù ụ rang tỏi me, nấu canh chua, hấp bia, luộc với nước dừa, nếu có nhiều thì làm mắm như ba khía, cho thêm ít ớt tỏi chanh, đường thì rất đưa cơm.
Các món ngon chế biến từ chù ụ
Con chù ụ có nhiều cách chế biến khác nhau, tùy khả năng sáng tạo của người đầu bếp. Thông thường người ta sẽ chế biến chù ụ thành 4 món nướng, luộc, hấp bia và cầu kỳ hơn chút là chù ụ rang me.
 |
| Chù ụ luộc nước dừa đơn giản mà ngon |
Vỏ chù ụ rất giòn, nếu thích bạn có thể ăn luôn vỏ với thịt chù ụ để có nhiều canxi. Đặc biệt, vào tháng 2 - 3 Âm lịch là mùa chù ụ “cốm”, tức là khi chù ụ lột vỏ, thịt trở nên thơm ngon và béo ngậy, bạn có thể thưởng thức cả con mà không phải bỏ cái gì.
Chù ụ hấp bia hay luộc nước dừa ăn tươi chấm muối tiêu chanh là món đơn giản nhất mà vẫn rất ngon. Món nấu đơn giản này giúp giữ lại hương vị mặn mòi của món ăn dân dã của miền quê ven biển, vị ngọt của từng thớ thịt chù ụ.
 |
| Chù ụ nướng thơm nức |
Chù ụ nướng lại khiến thực khách không thể cưỡng lại mong muốn được thưởng thức ngay vì mùi thơm cực kỳ cuốn hút. Cái ngon của chù ụ nướng là những chiếc càng giòn rụm, thịt chắc và ngọt khiến bạn nhấm nháp hoài không chán.
Để làm món chù ụ rang me, người ta cần làm cho chù ụ sạch rồi cho vào chảo dầu đang sôi, tiếp đến cho hành tỏi vào xào cho đến khi nào bốc mùi thơm phức mới cho nước cốt me vào, nêm nếm vừa ăn. Vị chua của me và vị ngọt, béo của chù ụ hòa quyện vào nhau tạo thành một mùi vị thơm ngon đậm đà.
 |
| Chù ụ rang me đậm đà hương vị |
Để thưởng thức đủ vị ngon trứ danh của món chù ụ ở Trà Vinh, bạn nên ăn kèm với rau thơm, rau răm, dưa leo... chấm với muối tiêu chanh hoặc muối ớt xanh. Vị ngọt của thịt chù ụ quyện cùng mùi thơm của rau gia vị và vị mặn mà cay nồng của muối tạo nên món ăn lạ miệng, khiến bạn càng ăn càng ghiền.
Ngoài các món trên, người dân miền ven biển ở Trà Vinh còn làm mắm chù ụ để ăn dần. Mắm chù ụ khoảng 5-7 ngày là ăn được. Khi ăn, người ta thường rửa từng con bằng nước sôi ấm sau đó tách mai, càng, chân, yếm ra từng phần. Trước khi ăn thì cho tỏi, ớt, đường, thơm bằm nhuyễn hoặc vắt nước cốt chanh vào trộn đều ủ khoảng vài giờ cho chù ụ ngấm đều gia vị sẽ ngon hơn. Món này ăn kèm với cơm nóng rất “bắt”.
