 |
Miền Tây Nam Bộ không chỉ hút hồn du khách bởi những vùng sông nước trù phú, hàng loạt địa danh văn hoá – lịch sử ấn tượng và con người nồng hậu, chất phác mà nơi đây còn sở hữu biết bao đặc sản thơm ngon ai ăn một lần cũng nhớ mãi. Trong đó, cá lau kính có lẽ là món ít phổ biến hơn cả vì sở hữu tên gọi kỳ lạ cùng vẻ ngoài không mấy "thiện cảm".
Cá lau kiếng (hay còn có tên gọi khác là cá tỳ bà, cá dọn bể,...) sống ở nước ngọt có chiều dài lên đến 70 cm và trọng lượng có thể tới vài kilôgam. Ở vùng đồng bằng sông Cửu Long, cá lau kiếng phân bố rất nhiều, thường được tìm thấy ở khắp các kênh, rạch, ao, hồ…
Vẻ ngoài của chúng bị nhiều người đánh giá là khá xấu xí với thân hình màu nâu sẫm, da thô cứng, sần sùi, thân dẹt và phẳng, vây lưng cao, dựng đứng, miệng to giống như miệng bát, vây và đuôi lúc nào cũng dựng thẳng đứng trông khá đáng sợ.
 |
Trong các gia đình ở miền Tây, loại cá này được nuôi với mục đích dọn sạch thức ăn dư, rêu xanh, tảo, rong và dọn chất nhớt ở thành bể và đáy bể, thích hợp nuôi thả chung với nhiều loài cá khác. Tuy nhiên, trong tự nhiên loại cá này lại là mối đe dọa đối với những người hành nghề đánh bắt thủy sản vì chúng chén sạch một lượng cá tôm không nhỏ.
Do bề ngoài của cá lau kiếng không mấy ưa nhìn, có khi còn khiến người khác cảm thấy sợ hãi, vì thế xưa việc đưa cá lau kiếng trở thành một món ăn dường như rất khó bởi thực tế rất hiếm người dám ăn. Vậy mà giờ đây loại cá này đã trở thành đặc sản yêu thích của nhiều người, nhất là ở miền Tây.
Hiện cá lau kiếng được rao bán ở hầu hết các chợ tại vùng sông nước với giá khá rẻ, 50.000 – 60.000 đồng/kg. Khách du lịch có thể thoả sức thưởng thức mà không lo… tốn tiền.
 |
Thông thường, người miền Tây sẽ sử dụng nước đun sôi để làm sạch cá cho bớt các chất nhớt và mùi hôi, sau đó dùng dao loại bỏ phần vảy rồi mới rửa sạch và cắt khúc vừa ăn. Cá lau kiếng có thể dùng chế biến thành nhiều món ngon như nướng, hầm sả, kho tiêu, hầm nước dừa, làm khô… Có nơi người ta còn thu mua thịt cá về trộn chung với các nguyên liệu khác để làm chả.
Hương vị của món cá này được nhiều cư dân mạng đánh giá là ngon "không thua kém thịt gà" vì độ ngọt dai đặc biệt, ăn cùng các loại nguyên liệu như đu đủ, chuối xanh, ớt, sả, đậu phộng...Chấm thêm chén nước mắm pha chua ngọt thì quả là "hết sẩy"!
Món ngon từ cá lau kiếng
Lẩu cá măng chua
 |
Món lẩu cá măng chua này đòi hỏi cá lau kiếng phải được thái lát mỏng, ăn kèm với bún tươi và rau sống nhúng chung nước lẩu. Đầu tiên, người ta loại bỏ phần ruột, da cứng và lớp da đầu của cá, sau đó làm sạch lại bằng nước sôi.
Sả đập dập kèm đậu phộng sống cho vào nước, đun tới khi nước sôi thì bỏ cá vào và nêm nếm gia vị vừa ăn, bỏ vào nước lẩu một ít măng chua. Cuối cùng, họ thưởng thức những lát cá kẹp chung với rau cải, rau diếp cá hay rau thơm,... chấm với mắm ớt sả mặn mặn cay cay. Thịt cá không quá dai, ngọt thanh hòa với vị chua ngọt của nước lẩu cho ta cảm giác khó quên.
Cá lau kiếng nướng
 |
Muốn món này hoàn hảo nhất, đầu bếp nên giữ nguyên phần da cá và thêm một ít sả vào bụng cá. Bởi vì khi nướng trên bếp than, lớp da này sẽ giúp phần thịt cá không bị cháy mà vẫn đảm bảo cá chín đều, còn hương sả sẽ giúp khử bớt độ tanh của cá tăng thêm hương vị hấp dẫn.
Sau đó, bạn bóc đi lớp da cháy xém sẽ để lộ ra phần thịt cá. Lúc này, bạn ăn kèm cá với muối ớt cay trộn lá mắc mật xay nhuyễn, thêm vài xị rượu đảm bảo không thể rời đũa bởi vị cay của rượu và ngọt thịt của cá tan trong miệng.
Cá lau kiếng hấp sả
 |
Để làm được món này, bước đầu tiên ta cần làm sạch ruột cá và cắt bỏ đuôi, vây rồi xẻ đôi con cá, tách lấy phần thịt cá từ đầu xuống đuôi. Sau đó, ướp phần thịt vừa sơ chế trên với các gia vị, dầu hào rồi đem ủ trong lá mắc mật và hành lá thái sợi.
Tiếp theo, đặt phần thịt cá vừa nãy lên trên 1 lớp sả lót ở đáy nồi. Cho thêm 1/2 chén nước vào để hấp với lửa liu riu đảm bảo các hương liệu thấm dần vào thịt cá. Món này nên ăn với muối ớt hoặc là mắm gừng ăn kèm bún, rau.
Khô cá lau kiếng
 |
Chỉ cần sơ chế cá sạch sẽ, loại bỏ lớp da và ruột cá đi. Sau đó, lấy cá đi tẩm ướp muối, bột ngọt, ớt, đường,....tùy thích rồi đem đi phơi nắng trong khoảng 1 ngày là có thể ăn được. Bạn không cần phơi quá lâu đâu vì theo quan niệm của người miền Tây nếu phơi lâu sẽ làm thịt cá bị khô, cứng ngắc, ăn không ngon ngọt. Đặc biệt, loại cá này chỉ có duy nhất xương sống nên rất dễ ăn bạn không cần sợ mắc xương.
Lưu ý khi ăn cá lau kiếng bạn cần biết
 |
Mặc dù cá lau kiếng có thể ăn được nhưng trong quá trình chế biến, ăn uống, bạn cần ghi nhớ một vài điều sau:
Cơ thể cá lau kiếng có chất nhớt và mùi hôi, có thể gây khó chịu với những ai chưa từng ăn loại cá này. Vì vậy, trước khi chế biến, bạn hãy sử dụng nước sôi để làm sạch cá.
Phần vảy cá khá cứng và khó ăn. Vì vậy, hãy dùng dao loại bỏ phần vảy sạch sẽ rồi mới cắt khúc và chế biến món ăn, tránh phần vảy làm xước, tổn thương niêm mạc miệng.
Bạn có thể kết hợp chế biến cá với ớt, sả, đu đủ, chuối xanh,… để tạo mùi hương cho món ăn.
Nếu bạn có hệ tiêu hóa nhạy cảm, hoạt động không tốt, tốt hơn hết hãy tránh sử dụng các thực phẩm lạ như loài cá lau kiếng này.
Trên đây là những thông tin giúp bạn đọc giải đáp thắc mắc “cá lau kiếng ăn được không”. Nhìn chung, loài cá này vẫn có thể ăn được, tuy nhiên, bạn hãy ghi nhớ những lưu ý khi ăn cá dọn bể để tránh những hệ quả đáng tiếc cho hệ tiêu hóa.
