| Nông nghiệp “siết trận”: Tấn công mạnh vào hóa chất cấm, thực phẩm giả Siết quảng cáo thực phẩm chức năng để bảo vệ người tiêu dùng Những thực phẩm bổ sung lợi khuẩn giúp đường ruột khỏe |
Sức bật của ngành hàng thực phẩm trên sàn thương mại điện tử
 |
| Sự ưa chuộng sản phẩm tốt cho sức khỏe đã giúp đồ uống healthy trở thành phân khúc đầy tiềm năng. |
Thị trường thực phẩm và đồ uống đang chứng kiến đà tăng trưởng mạnh mẽ trên các nền tảng thương mại điện tử, đặc biệt nhờ vào sức mua đến từ nhóm người tiêu dùng trẻ như Gen Z và Gen Alpha. Theo dữ liệu từ báo cáo Thị trường Thực phẩm - Đồ uống của Metric.vn, doanh số toàn ngành trên sàn TMĐT đã tăng từ 6.000 tỷ đồng vào năm 2022 lên 10.900 tỷ đồng năm 2023, tức mức tăng trưởng gần 82%. Đến năm 2024, con số tiếp tục tăng lên 19.300 tỷ đồng, tăng 76,7% so với năm trước.
Dựa trên quán tính này, Metric dự đoán năm 2025, ngành sẽ đạt doanh số khoảng 26.400 tỷ đồng, tức tăng thêm 37%. Tuy nhiên, mức tăng trưởng đang có dấu hiệu giảm tốc so với giai đoạn bùng nổ trước đó. Nguyên nhân được lý giải bởi sự bão hòa dần của thị trường, khi tệp người tiêu dùng mới không còn gia tăng mạnh mẽ. Đồng thời, hành vi mua sắm dần chuyển sang mô hình đa kênh với xu hướng cao cấp hóa sản phẩm, làm tăng giá trị đơn hàng trung bình nhưng lại không còn tạo đột phá doanh số như trước.
Một điểm nổi bật khác trong bức tranh thị trường là sự nổi lên của một số nhóm sản phẩm có sức tăng trưởng ấn tượng. Trong năm 2024, táo đỏ, nông sản Tây Bắc và sữa thực vật là ba mặt hàng dẫn đầu về tốc độ phát triển. Riêng táo đỏ ghi nhận doanh số 606 tỷ đồng với 4,8 triệu sản phẩm được bán ra từ 6.000 shop, tăng 457%. Nông sản Tây Bắc cũng đạt mức tăng trưởng gấp đôi cả về sản lượng lẫn doanh thu. Một phần thành công này đến từ chiến dịch quảng bá sản phẩm OCOP kết hợp cùng TikTok Việt Nam do Trung tâm Xúc tiến thương mại Nông nghiệp và Phát triển nông thôn triển khai.
Sữa thực vật cũng có một năm khởi sắc với doanh số tăng hơn 100%, đạt 345,2 tỷ đồng. Trong đó, Shopee chiếm tới 73% thị phần, tăng trưởng 111%. Đáng chú ý, TikTok Shop bứt phá với mức tăng gần 500%, chiếm 15% thị phần. Trái lại, các sàn như Lazada hay đặc biệt là Tiki đang dần bị lấn lướt, khi Tiki ghi nhận mức giảm tới 39% doanh số trong mảng này.
Không kém phần sôi động là phân khúc đồ uống lành mạnh – “đồ uống healthy” – với doanh số đạt 1.770 tỷ đồng và sản lượng 18 triệu sản phẩm trong năm 2024. Tỷ lệ tăng trưởng của nhóm này vượt xa mặt bằng chung ngành đồ uống không cồn, khi lần lượt đạt 86% và 73%, so với 61% của toàn ngành. Sự ưa chuộng sản phẩm tốt cho sức khỏe đã giúp đồ uống healthy trở thành phân khúc đầy tiềm năng.
Shopee và TikTok Shop tiếp tục là hai nền tảng dẫn đầu trong mảng đồ uống healthy. Tính riêng doanh số, Shopee đạt 872 tỷ đồng, tăng 104%, còn TikTok Shop cũng gây bất ngờ khi tăng 146%, đạt doanh thu 686 tỷ đồng. Đặc biệt, trong từng quý năm 2024, nhóm sản phẩm này đều tăng trưởng liên tục: từ 311 tỷ đồng (quý I) lên 553 tỷ đồng (quý II), với mức tăng bình quân gần 29%.
Hành vi tiêu dùng mới dẫn dắt thị trường
 |
| Mạng xã hội, đặc biệt là TikTok, đóng vai trò rất lớn trong việc thúc đẩy quyết định ăn uống. |
Không chỉ tăng về số lượng đơn hàng, nhóm người tiêu dùng thuộc thế hệ Gen Z và Gen Alpha đang thay đổi tận gốc cách lựa chọn và tương tác với sản phẩm thực phẩm – đồ uống. Đây là hai thế hệ sinh ra và lớn lên trong môi trường số, nơi mạng xã hội không chỉ là kênh thông tin mà còn là nền tảng định hình xu hướng.
Theo đánh giá từ Metric.vn, người tiêu dùng trẻ hiện nay có xu hướng ưu tiên sản phẩm có giá trị tốt, chất lượng đảm bảo, đồng thời chú trọng yếu tố sức khỏe, bền vững và cá nhân hóa trải nghiệm. Những món ăn đến từ nhiều nền văn hóa khác nhau, có thành phần tự nhiên, ít chế biến, thân thiện với môi trường và dễ sử dụng là lựa chọn hàng đầu.
Mạng xã hội, đặc biệt là TikTok, đóng vai trò rất lớn trong việc thúc đẩy quyết định ăn uống. Các xu hướng món ăn, đồ uống lan truyền qua nền tảng này có thể khiến một sản phẩm “cháy hàng” chỉ sau vài giờ. Hơn nữa, Gen Z và Gen Alpha không chỉ tiêu dùng sản phẩm mà còn yêu cầu sự tương tác cá nhân hóa: từ công thức món ăn cho đến nội dung quảng cáo, từ gợi ý dinh dưỡng đến hình thức giao tiếp với thương hiệu.
Công nghệ số vì thế trở thành cốt lõi cho mọi hoạt động tiếp thị, vận hành và phân phối. Thương mại điện tử không còn là kênh phụ, mà đã trở thành mặt trận chính để thương hiệu tiếp cận khách hàng. Các giải pháp AI, phân tích dữ liệu lớn (big data), hay mô hình vận hành như “bếp ảo” (cloud kitchen) được xem là chìa khóa để tối ưu hóa hiệu quả chi phí và gia tăng giá trị.
Song song với đó, người tiêu dùng ở các đô thị lớn – nơi nhịp sống nhanh, yêu cầu cao về sự tiện lợi – ngày càng ưu ái các sản phẩm chế biến sẵn, đồ uống đóng chai hoặc các món ăn nhanh nhưng vẫn đảm bảo yếu tố lành mạnh. Việc tích hợp đa dạng hình thức bán hàng như bán trực tiếp, giao hàng nhanh, mô hình subscription (đăng ký định kỳ), hay tư vấn cá nhân hóa cũng là giải pháp giữ chân khách hàng hiệu quả.
Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng cao, Metric khuyến nghị doanh nghiệp cần đầu tư nhiều hơn cho nghiên cứu và phát triển sản phẩm (R&D), tập trung vào những tiêu chí mà người tiêu dùng trẻ quan tâm: tiện lợi, lành mạnh và khác biệt. Đặc biệt, cải tiến công thức theo hướng giảm đường, giảm muối, ít béo, tăng chất xơ, sử dụng nguyên liệu sạch sẽ là xu hướng chủ đạo trong thời gian tới.
