 |
| Kỳ lạ loại trứng bé xíu như đầu tăm, giá 450.000 đồng/kg có tiền cũng khó mua |
Thời điểm này, trứng kiến vàng đã vào cuối vụ, số lượng không có nhiều. Người làm nghề săn loại trứng này phải bỏ ra nhiều công sức và đòi hỏi sự tỉ mỉ, khéo léo.
Anh Khổng Minh Sơn (Bắc Giang), năm nay bước sang tuổi 48, nhưng có hơn chục năm trong nghề săn trứng kiến. Anh là một tay săn trứng kiến nổi tiếng nhất nhì ở xã Tam Tiến (huyện Yên Thế). Trong bộ quần áo rằn ri, anh Sơn phóng xe máy đưa tôi thẳng vào sâu trong rừng giáp với tỉnh Thái Nguyên bắt đầu cuộc săn trứng kiến. Đồ nghề anh mang theo có con dao quắm, chiếc rổ.
Anh Sơn kể, từ lâu đời, vào dịp Tết Thanh minh, đồng bào dân tộc Cao Lan, Tày, Nùng ở đây thường đi lấy trứng kiến về để chế biến thành các món ăn, nhất là món xôi trứng kiến. Dần dần đặc sản trứng kiến trở thành món ăn khoái khẩu được nhiều người biết đến và tìm mua. Men theo lối nhỏ vào sâu trong rừng, đi được hơn chục cây số, anh Sơn đến một khu rừng có nhiều cây phấn, cây luồng. Anh bảo, theo kinh nghiệm, khu vực này dễ tìm tổ trứng kiến. “Những người đi săn trứng kiến thường đi vào ngày nắng. Bởi ngày nắng dễ gõ kiến ra khỏi tổ, còn ngày mưa, kiến bết vào tổ, rất khó để lọc được trứng. Trứng kiến có quanh năm, nhưng mùa săn trứng kiến diễn ra từ tháng 2 - 3 âm lịch”, anh Sơn cho hay.
Những người đi săn trứng kiến lâu năm như anh Sơn chỉ cần nhìn bên ngoài có thể biết được tổ nào có nhiều trứng kiến. Theo anh Sơn, những tổ đen sẫm và khô, trứng đã nở thành con. Những tổ màu đen bạc, tròn vo, nâng lên thấy nặng tay sẽ có nhiều trứng kiến.
 |
| Anh Sơn trèo lên cây để lấy tổ kiến |
Anh Sơn cho biết, vào mùa săn trứng kiến, anh có thể kiếm được 3 - 4 kg trứng kiến/ngày. Mỗi cân trứng kiến được bán với giá khoảng 300 nghìn đồng. Tính ra, anh kiếm được tiền triệu mỗi ngày. “Trứng kiến được các mối quen ở trong và ngoài tỉnh đặt mua từ trước. Mỗi chuyến đi rừng săn trứng kiến, người thợ săn luôn được các thương lái đợi sẵn ở nhà để thu mua. Trứng kiến thường không đủ để bán cho các mối quen”, anh Sơn nói.
Theo anh Sơn, những năm gần đây, việc đi săn trứng kiến gặp khó khăn hơn, bởi ngày càng có nhiều người đi theo nghề này. Trước kia, ít người săn trứng kiến nên anh Sơn dễ dàng kiếm được 5-6 kg trứng kiến cho một ngày đi săn. Bây giờ, anh phải vào sâu trong rừng vài chục cây số mới có thể thấy tổ và chỉ thu được 3 - 4 kg trứng kiến.
Anh Văn Chương (Bình Phước) đã gần 6 năm bán trứng kiến cho biết mỗi ngày anh chỉ thu mua được khoảng 10 - 12kg trứng kiến nên luôn trong tình trạng không có hàng để gửi cho khách.
“Khách hàng của tôi ở khắp mọi nơi ở nhiều tỉnh thành trên cả nước, có người mua về làm các món ăn để thưởng thức, cũng có người sử dụng trứng kiến để cho chim, cá ăn. Họ lấy vài cân một nên rất nhanh hết, người nào đặt chậm phải đợi ngày hôm sau”, anh nói.
Anh cho biết trứng kiến anh bán hoàn toàn lấy từ tự nhiên nên số lượng không nhiều, chưa kể khi trời mưa, người dân cũng không thể đi lấy được. Còn những ngày bình thường, cứ khoảng 5h sáng, mấy người lại rủ nhau đi vào rừng hoặc đến các vườn cây để tìm tổ kiến.
Theo anh, kiến vàng thường sống trên các cây bưởi, điều, cao su… nên người dân sẽ đi tìm trên những cây này đầu tiên. Dụng cụ lấy trứng kiến là một chiếc sào dài và một chiếc túi vải hoặc túi bao. Khi phát hiện ra tổ kiến, người dân sẽ sử dụng chiếc sào dài chọc vào tổ và lắc để trứng kiến rơi vào trong túi.
 |
| Những quả trứng kiến trở thành đặc sản |
“Lần lượt từ tổ này tới tổ khác, mỗi tổ thu nhiều nhất được khoảng 1 lạng trứng kiến. Trung bình mỗi ngày người dân cũng phải kiếm từ 2 - 5kg trứng, đem về thu nhập từ 300.000 – 500.000 đồng/ngày”, anh cho hay.
Anh cho biết trứng có 3 mùa trong năm, 15/12 bắt đầu có trứng chúa – trứng này to nhất nhưng giá bán thấp nhất. Tiếp đến, mùa trứng kiến đen và đến khoảng tháng 7 là trứng kiến vàng. Trứng kiếng vàng có kích thước nhỏ, thơm nên người dân ưa chuộng hơn vì cho cá ăn phù hợp hơn.
Giá trứng bán sỉ cho khách thời điểm này vào khoảng 250.000 đồng/kg, còn bán lẻ dao động từ 350.000 – 400.000 đồng/kg, có lúc lên đến 450.000 đồng/kg.
Trứng kiến có thể chế biến nhiều món ăn, như: Xôi, bánh, cháo, ăn cùng bánh đa, trộn lẫn trứng gà hoặc thịt băm để rán... Trong nhiều món ăn được chế biến từ trứng kiến, xôi trứng kiến là phổ biến nhất. Đặc biệt đối với món xôi trứng kiến, đồng bào dân tộc ở các vùng núi tỉnh Bắc Giang thường chọn gạo nếp nương vo sạch, đem ngâm trong nước ấm chừng 4-5 giờ, vớt ra để gạo ráo nước rồi cho vào chõ đồ chín.
Trứng kiến sau khi đã làm sạch, được để ráo nước. Phi thơm hành rồi cho trứng kiến vào xào, khi thấy dậy mùi béo ngậy của trứng kiến và mùi thơm của hành là được. “Xôi chín tới, xới tơi trộn đều với trứng kiến rồi cho ra đĩa, thưởng thức nóng sẽ cảm nhận được vị thơm đậm đà, quyễn rũ của lúa nếp nương, vị ngọt, bùi và ngậy của trứng kiến. Khi ăn nghe tiếng trứng kiến nổ lép bép trong miệng mới thấy hết cái thú vị của món ăn này. Bất kỳ ai dù một lần được thưởng thức xôi trứng kiến sẽ nhớ mãi.
| Theo lương y Vũ Quốc Trung (thành viên Hội Đông y Việt Nam), trứng kiến tươi được thu lấy từ các tổ kiến trong rừng nên rất giàu chất đạm, bổ dưỡng, giúp nâng cao sức khỏe. Tuy nhiên, chúng dễ gây dị ứng cho người ăn vì giàu protein. Loài kiến thường sống ở những nơi ẩm thấp nên có thể chứa nhiều ký sinh trùng, vi khuẩn gây nguy cơ ngộ độc cao khi ăn. Lương y này khuyến cáo người có tiền sử dị ứng với các loại côn trùng nên cân nhắc khi ăn trứng kiến. Đặc biệt, không nên ăn trứng kiến khi chưa được làm sạch sẽ, cẩn thận. |
