Đặc sản vịt bầu Lâm Thượng sản vật quý ở đất ngọc Lục Yên

Thiên nhiên đã ba cho giống vịt đặc sản này một hương vị thịt thơm ngon hiếm có.

Thiên thiên tạo ra vịt đặc sản

Xã Lâm Thượng, huyện Lục yên nằm dưới cánh rừng đại ngàn, hai dòng suối Luông, suối Nọi bắt nguồn từ cánh rừng đó, nước bốn mùa trong xanh. Hai bên suối là những ruộng lúa, nhà sàn, nhà đất của bà con người Tày, người Dao san sát nhau Dòng suối ấy ngoài nước trong thì các loại thủy sinh cũng rất phát triển, như rêu đá, các loại ốc, ếch, ngóe… đây là thức ăn phổ biến cho vịt ngoài tự nhiên.

Tận dụng lợi thế đó, đã bao đời nay, người dân Lâm Thượng đã cùng nhau nuôi vịt. Nhà nào ít cũng vài con, nhiều hàng chục, hàng trăm con. Trừ những ngày gieo cấy phải nhốt để không phá mùa màng, thì còn lại bà con thả vịt suốt ngày ngoài đồng, dưới suối. Cứ vậy, từng đàn vịt nối đuôi nhau kiếm mồi, lớn lên như vịt sinh sống ngoài tự nhiên.

Đã bao đời nay, người dân Lâm Thượng đã cùng nhau nuôi vịt bầu đặc sản.

Từ xa xưa nơi này có giống vịt bầu thuần chủng, chân ngắn, cổ ngắn. Con đực lông cổ màu xanh, cánh xanh, tiếng địa phương gọi là “hu kheo”, con cái lông màu nâu, trọng lượng tối đa mỗi con từ 1,6 đến khoảng 2,2 kg. Giống vịt này có chân vàng và ngắn, dáng đi lạch bạch; cổ vịt ngắn, ức vịt căng, lông mượt, mỗi con nặng từ khoảng 1,6 đến 2,2kg.

Vịt ở đây được bà con nuôi khoảng 4 tháng là bắt đầu chắc thịt, nhưng ngon nhất là vịt từ 5 đến 7 tháng tuổi. Việc làm thịt vịt của bà con các dân tộc ở Lục Yên thường cầu kỳ hơn ᴠào những dịp liên hoan lễ tết, với những món không thể thiếu như: lòng vịt xào rau đắng (ᴍộᴛ loại lá cây mọc ở rừng núi đá vôi, ʜᴏặᴄ dưới tán rừng cây vầu); mọc vịt – là món làm từ cổ cánh, thịt băm nhỏ trộn với hạt dổi, rau răm, củ sả, mùi tàu, thính bột gạo rang… rồi gói lá rong hấp ʜᴏặᴄ xôi. Nhưng phổ biến ᴠà được yêu thích nhất vẫn là món vịt luộc chấm nước mẻ với rau răm thái nhỏ…

Món thịt vịt đặc sản đãi khách quý.

Người ta chọn những con vịt khoảng 1,8 đến 2,2 kg sẽ ngon nhất bởi vịt lúc này vừa đủ độ chín, thịt ăn sẽ ngon và ngọt hơn, để có món vịt ngon thì phần sơ chế là phần quan trọng nhất, trong quá trình làm thì phải làm thật sạch, sát muối kỹ thì vịt mới thơm không có mùi. ᴄòɴ phần chế biến phải để ý đến nước dùng, ɴếᴜ luộc thì nước gần sôi mới cho vịt ᴠào thịt mới săn chắc hơn. ᴄòɴ ɴếᴜ sôi quá cho ᴠào thì sẽ bị nhũn bên ngoài, bên trong chưa chín hay là sẽ bị đỏ thịt”.

Được chăn thả đa phần ngoài tự nhiên, tắm mình giữa những dòng suối mát lành chảy ra từ dãy núi đá nên bởi vậy, vịt bầu Lâm Thượng có thịt thơm, ngọt, ít mỡ, được người dân trong huyện coi là món ngon dùng để thiết đãi khách quý, là món quà quý để biếu tặng nhau. Vịt bầu cũng là món ăn được khách phương xa luôn tìm thưởng thức mỗi khi có dịp về với đất Lục Yên và trở thành một trong mười sản phẩm đặc sản nổi tiếng của tỉnh Yên Bái.

Chuẩn hóa vịt đặc sản theo quy trình OCOP

Từ một nhóm hộ nuôi vịt bầu ở hai thôn Nà Kèn và Nặm Trọ (xã Lâm Thượng, huyện Lục Yên), anh Hoàng Văn Soi đã mạnh dạn đứng ra liên kết các hộ để thành lập Hợp tác xã (HTX) Dịch vụ chăn nuôi Lâm Thượng chuyên cung cấp vịt giống, vịt thương phẩm chất lượng.

Năm 2018, anh Soi cùng với 4 hộ dân trong thôn góp vốn mua hơn 1ha đất ven suối Lâm Thượng và 3 ao nhỏ để chăn nuôi vịt bầu là giống vật nuôi thuần chủng tại địa bàn. Vịt bầu được phát triển ở Lâm Thượng nhiều năm nay, bởi nơi đây có điều kiện tự nhiên khe suối chảy từ các dãy núi đá, có nhiều rêu đá, ốc đá là nguồn thức ăn rất tốt cho vịt.

Anh Soi cho biết: Trước đây, các hộ nuôi vịt chủ yếu chăn thả tự nhiên, quy mô nhỏ lẻ, năm 2019 HTX được thành lập, thành viên chung vốn phát triển chăn nuôi theo hướng trang trại và ứng dụng khoa học, kỹ thuật vào chăn nuôi sạch, giúp đàn vịt tăng trưởng tốt.

Ngoài ra, HTX còn bổ sung thêm thóc, ngô để vịt nhanh lớn. Sau khoảng 3,5 - 4 tháng, vịt bầu chéo cánh, xanh đầu, đạt trọng lượng 2 - 2,5 kg là có thể xuất bán. Với giá trung bình 65.000 - 70.000 đồng/kg, mỗi năm HTX thu được trên 300 triệu đồng/năm, tạo việc làm cho hàng chục lao động địa phương với mức thu nhập từ 3 triệu đồng/người/tháng.

Anh Hoàng Văn Soi, thôn Nặm Trọ, xã Lâm Thượng cho vịt ăn lúa, ngô trộn thân chuối thái nhỏ để đàn vịt phát triển tốt.

HTX của anh Soi đang nuôi gần 2.000 con vịt đẻ để tự cung cấp con giống cho HTX và bán vịt giống. Anh Hoàng Minh Lượng - thành viên HTX chia sẻ: "Để đàn vịt phát triển, chúng tôi theo dõi thường xuyên để điều chỉnh, bổ sung lượng thức ăn, thuốc phòng dịch bệnh cho hợp lý. Với chất lượng thơm ngon, da mỏng sản phẩm bán đến đâu các thương lái, nhà hàng mua đến đó”.

Bên cạnh đó, HTX đã chủ động áp dụng các biện pháp chăn nuôi an toàn như: vệ sinh khử trùng tiêu độc cho chuồng trại, ao nuôi và các dụng cụ chăn nuôi theo định kỳ; phát dọn cây cỏ, diệt côn trùng và những con vịt chết được tiêu hủy đúng cách, giúp đàn vịt tăng trưởng ổn định, chất lượng thịt đảm bảo.

Theo ông Nông Mạnh Tường - Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Lâm Thượng: sản phẩm vịt bầu Lâm Thượng vừa được UBND huyện Lục Yên trao quyền sử dụng nhãn hiệu chứng nhận vịt bầu Lâm Thượng và huyện hỗ trợ máy ấp trứng. Đây là điều kiện thuận lợi để HTX phát triển. Vì vậy, địa phương tạo điều kiện tốt nhất để người dân phát triển HTX; khuyến khích người dân địa phương tham gia HTX.

Đồng thời, xã cũng có những cơ chế để HTX thực hiện tốt các quy định trong việc sử dụng và quản lý nhãn hiệu chứng nhận. Xã cũng đang tăng cường khuyến khích, hỗ trợ người dân tham gia HTX; chú trọng khoa học, kỹ thuật, bảo vệ môi trường vào chăn nuôi.

Cụ thể, thời gian qua, xã đã phối hợp với huyện và các ngành chức năng tổ chức các khóa tập huấn giúp các hộ chăn nuôi nắm vững quy trình chăm sóc và quản lý theo đúng kỹ thuật, cho vịt ăn thức ăn đủ chất lúa, ngô, rau xanh, thân chuối thái nhỏ để vịt phát triển tốt; tiếp tục có các giải pháp bảo tồn nguồn giống vịt bản địa, nâng cao chất lượng và giá trị của sản phẩm vịt đặc sản Lâm Thượng; tuyên truyền, vận động các hộ thành viên HTX thực hiện đầy đủ các quy định liên quan đến quản lý và sử dụng Nhãn hiệu tập thể "Vịt bầu Lâm Thượng”, góp phần đưa sản phẩm vịt bầu Lâm Thượng trở thành sản phẩm OCOP của địa phương, nâng cao thu nhập cho nông dân.

Giờ đây đặc sản vịt bầu Lâm Thượng đã trở thành thương hiệu được nhiều người biết đến. Những người nuôi vịt đặc sản này đã liên kết, hợp tác với nhau để chủ động từ sản xuất tới tiêu thụ. Và đặc biệt, khi vịt bầu Lâm Thương đạt chứng nhận OCOP sẽ là tấm giấy thông hành để chinh phục thị trong cả nước./.