| Khi sản phẩm OCOP biết kể chuyện để vươn xa Triển lãm OCOP, thủ công mỹ nghệ và làng nghề Hà Nội: Quảng bá, kết nối và vươn xa Đưa sản phẩm OCOP vươn xa nhờ chuyển đổi số toàn diện |
 |
| Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam và các đại biểu tham quan gian hàng OCOP Đồng Tháp tại Diễn đàn OCOP 2025 - An Giang. |
Thách thức trong nâng hạng chất lượng sản phẩm OCOP
Ngày 26/9/2025, tại phường Long Xuyên (tỉnh An Giang), Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với UBND tỉnh An Giang tổ chức Hội nghị kết nối sản phẩm OCOP với các hệ thống thương mại, nằm trong khuôn khổ Diễn đàn OCOP vùng Đồng bằng sông Cửu Long năm 2025. Đây là dịp quảng bá sản phẩm OCOP, kết nối cung – cầu và mở rộng cơ hội hợp tác cho doanh nghiệp, hợp tác xã trong vùng.
Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm – OCOP” được Chính phủ khởi xướng từ năm 2018, hiện đã trở thành một trong những chủ trương lớn có tác động sâu rộng tới phát triển kinh tế nông thôn. Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, tính đến tháng 9/2025, cả nước có 17.316 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên của 9.345 chủ thể. Trong đó, 72,1% đạt 3 sao, 27,1% đạt 4 sao và 126 sản phẩm đạt 5 sao.
Riêng vùng Đồng bằng sông Cửu Long có 3.907 sản phẩm OCOP, tăng 956 sản phẩm so với năm 2024, đứng thứ hai cả nước. Tuy vậy, tỷ lệ sản phẩm 5 sao của vùng còn thấp, mới đạt 38 sản phẩm, trong khi phần lớn ở mức 3 sao (77,8%). Đáng chú ý, nhóm thực phẩm chiếm tới 82,3% – cao hơn mức trung bình cả nước 4% – phản ánh lợi thế nguyên liệu nhưng đồng thời cho thấy áp lực nâng hạng chất lượng sản phẩm là rất lớn.
Tại An Giang, chương trình OCOP đạt nhiều kết quả quan trọng: toàn tỉnh hiện có 582 sản phẩm được công nhận OCOP của 324 chủ thể, trong đó có 14 sản phẩm 5 sao, 1 sản phẩm tiềm năng 5 sao, 52 sản phẩm 4 sao và 515 sản phẩm 3 sao. Các sản phẩm không ngừng được cải tiến mẫu mã, bao bì, bảo đảm an toàn thực phẩm, góp phần khẳng định uy tín trên thị trường.
Tuy nhiên, thực tế vẫn còn nhiều điểm nghẽn. Theo ông Phạm Văn Duy – Phó Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường, sản phẩm OCOP hiện chất lượng chưa đồng đều, nguồn gốc nguyên liệu thiếu chứng nhận đồng bộ, gây khó khăn khi mở rộng quy mô và xuất khẩu. Bao bì, nhãn mác chưa đáp ứng yêu cầu đa ngữ, thiếu mã QR truy xuất điện tử; năng lực phân phối còn hạn chế, nhiều hợp tác xã và doanh nghiệp nhỏ chưa sẵn sàng tham gia hệ thống phân phối hiện đại.
Ngoài ra, công tác đánh giá hồ sơ sản phẩm cũng bộc lộ nhiều hạn chế: thiếu trích dẫn QCVN, phiếu kiểm nghiệm chưa đạt chuẩn ISO 17025, nhiều chủ thể chưa có kế hoạch thu hồi sản phẩm khi hết hạn. Một số doanh nghiệp còn bỏ ngỏ việc công bố hợp chuẩn, hợp quy, cũng như thiếu nhật ký sản xuất và hồ sơ kiểm soát CCP (HACCP).
Ở góc nhìn thị trường, Tiến sĩ Trần Minh Hải – Phó Hiệu trưởng Trường Chính sách công và Phát triển nông thôn – chỉ ra rằng sản phẩm OCOP vùng Đồng bằng sông Cửu Long vẫn chứa quá nhiều đường, trong khi xu hướng tiêu dùng đang chuyển sang thực phẩm ít đường, thân thiện môi trường. Theo ông, sản phẩm OCOP chỉ có thể chinh phục thị trường nếu gắn với câu chuyện thương hiệu hấp dẫn, xuất phát từ văn hóa, làng nghề và đặc sản vùng miền.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang Ngô Công Thức cũng nhấn mạnh, An Giang là tỉnh giàu tiềm năng nông nghiệp, thủy sản, lâm nghiệp, với nhiều sản vật gắn liền văn hóa bản địa. Đây là nền tảng phát triển các sản phẩm OCOP đặc trưng. Song ông cũng cho rằng, trong bối cảnh hội nhập, việc kết nối sản phẩm OCOP với các hệ thống thương mại có ý nghĩa quan trọng, giúp nâng cao năng lực cạnh tranh, mở rộng thị trường và quảng bá hình ảnh, con người An Giang ra bên ngoài.
Giải pháp liên kết và nâng tầm thương hiệu OCOP
 |
| Các đại biểu tham quan các gian hàng trưng bày sản phẩm OCOP |
Trước yêu cầu nâng cao chất lượng và mở rộng thị trường, nhiều giải pháp đã được các chuyên gia, nhà quản lý đưa ra tại hội nghị. Trước hết, cần chuẩn hóa hồ sơ sản phẩm theo đúng quy định, trích dẫn QCVN, TCVN cho từng chỉ tiêu, phiếu kiểm nghiệm phải đạt chuẩn ISO 17025. Bên cạnh đó, mỗi chủ thể cần xây dựng kế hoạch thu hồi sản phẩm, báo cáo định kỳ chất lượng, hoàn thiện công bố hợp chuẩn, hợp quy và áp dụng hệ thống HACCP trong sản xuất.
Liên kết vùng nguyên liệu bền vững là giải pháp then chốt. Các tỉnh, thành cần thúc đẩy ký hợp đồng dài hạn với nông dân, hợp tác xã; mở rộng diện tích đạt chuẩn VietGAP, GlobalGAP; áp dụng truy xuất nguồn gốc điện tử bằng QR, minh bạch dữ liệu mùa vụ. Đây cũng là cơ sở để hình thành chuỗi giá trị nông sản OCOP bền vững.
Cùng với đó, các chủ thể OCOP được khuyến khích đổi mới bao bì sinh thái, thân thiện môi trường, đa ngữ, tích hợp thông tin truy xuất. Bao bì không chỉ mang tính bảo quản mà còn truyền tải thông điệp, câu chuyện về văn hóa, quy trình sản xuất và vùng nguyên liệu. Kinh nghiệm từ Nhật Bản, Hàn Quốc cho thấy, ở nhiều điểm du lịch, sản phẩm đặc trưng không chỉ có bao bì bắt mắt mà còn gắn liền với câu chuyện hấp dẫn, giúp gia tăng sức hút đối với người tiêu dùng.
Xúc tiến thương mại tiếp tục là kênh quan trọng để OCOP vươn ra thị trường rộng lớn. Hiện nhiều sản phẩm đặc trưng đã có mặt tại các hệ thống siêu thị lớn như Co.op Mart, Big C, Lotte, VinMart, Bách Hóa Xanh và trên các sàn thương mại điện tử như Voso, Postmart, Lazada, Shopee, Sendo. Riêng An Giang đã thành lập các trung tâm giới thiệu sản phẩm OCOP, khuyến khích chủ thể tham gia hội chợ, triển lãm, diễn đàn trong và ngoài nước. Đây là hướng đi cần được nhân rộng ở các địa phương khác.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam nhấn mạnh, chương trình OCOP đang bước vào giai đoạn phát triển mới, đòi hỏi sự đồng hành chặt chẽ giữa bộ, ngành, địa phương và cộng đồng doanh nghiệp. Theo ông, nâng cao và duy trì chất lượng sản phẩm là yếu tố quan trọng nhất, bởi chỉ cần một sản phẩm kém chất lượng cũng có thể ảnh hưởng lớn tới uy tín thương hiệu OCOP.
Thứ trưởng cũng đề nghị các địa phương tăng cường vai trò điều phối, tạo điều kiện để sản phẩm OCOP thâm nhập vào hệ thống siêu thị, sàn thương mại điện tử và các kênh phân phối hiện đại. Đồng thời, xây dựng thương hiệu gắn với câu chuyện văn hóa, đặc trưng vùng miền sẽ là yếu tố cốt lõi để nâng tầm giá trị. Bộ Nông nghiệp và Môi trường khẳng định sẽ tiếp tục đồng hành cùng các địa phương trong đào tạo, xúc tiến thương mại, chuyển đổi số, hướng tới mục tiêu đưa OCOP trở thành hàng hóa chủ lực, đóng góp vào phát triển kinh tế nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới nâng cao và bền vững.
Với gần 17.500 sản phẩm OCOP trên cả nước, trong đó Đồng bằng sông Cửu Long chiếm hơn 22%, dư địa nâng hạng và phát triển vẫn còn rất lớn. Nếu các giải pháp về chuẩn hóa hồ sơ, liên kết vùng nguyên liệu và xây dựng thương hiệu được thực thi đồng bộ, OCOP hoàn toàn có thể trở thành thương hiệu quốc gia, góp phần nâng cao vị thế nông sản Việt Nam trên trường quốc tế.
