| Tiềm năng từ mô hình du lịch cộng đồng gắn với sản phẩm OCOP Khi sản phẩm OCOP biết kể chuyện để vươn xa Triển lãm OCOP, thủ công mỹ nghệ và làng nghề Hà Nội: Quảng bá, kết nối và vươn xa |
 |
| Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, hiện nay cả nước đã có hơn 11.000 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên. |
Khó khăn trong quảng bá và tiêu thụ sản phẩm
Trong thời kỳ kinh tế số phát triển mạnh, nhiều hợp tác xã (HTX) coi chuyển đổi số là chìa khóa để nâng cao giá trị và sức cạnh tranh của sản phẩm Chương trình "Mỗi xã một sản phẩm" (OCOP) . Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, hiện nay cả nước đã có hơn 11.000 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên, bao gồm nông sản, thực phẩm chế biến, dược liệu và sản phẩm thủ công mỹ nghệ. Tuy nhiên, phần lớn sản phẩm vẫn dựa vào hội chợ và kênh phân phối truyền thống, hạn chế khả năng tiếp cận thị trường rộng lớn hơn.
Đại diện Liên minh HTX Việt Nam cho biết, mức độ chuyển đổi số trung bình của các HTX hiện đạt khoảng 32%, trong đó 13,6% HTX đã hoàn tất số hóa, còn 50% đang trong quá trình triển khai. Các HTX áp dụng công nghệ số đã chứng kiến hiệu quả rõ rệt: chi phí sản xuất giảm 15-20%, năng suất tăng từ 15-28%. Ông Nguyễn Minh Tiến, Giám đốc Văn phòng Điều phối nông thôn mới trung ương, nhấn mạnh rằng sản phẩm OCOP khó có thể cạnh tranh trên thị trường hiện đại, đặc biệt là thương mại điện tử và xuất khẩu, nếu không số hóa.
Tại HTX Nông nghiệp hữu cơ Trác Văn (Hà Nam), hệ thống mã QR truy xuất nguồn gốc được triển khai cho toàn bộ sản phẩm OCOP. Người tiêu dùng chỉ cần quét mã để biết quy trình trồng trọt, ngày thu hoạch và chứng nhận an toàn. Tương tự, Quảng Ninh dẫn đầu cả nước về số lượng sản phẩm OCOP, nhiều HTX đã đưa sản phẩm lên các sàn thương mại điện tử như Voso, Postmart, Lazada, Shopee. Ông Phạm Văn Hùng, Giám đốc một HTX tại Hạ Long, cho biết doanh thu tăng gấp đôi nhờ mở rộng kênh bán hàng trực tuyến, giúp khách hàng từ Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh và cả kiều bào ở nước ngoài dễ dàng tiếp cận.
Số liệu từ Bộ Công Thương ghi nhận doanh thu thương mại điện tử Việt Nam năm 2024 đạt hơn 20 tỷ USD, tăng 25% so với năm trước. Đây là cơ hội lớn để các HTX đưa sản phẩm OCOP tiếp cận người tiêu dùng nhanh chóng và tiết kiệm chi phí. Tuy nhiên, bước vào “sân chơi số”, nhiều HTX vẫn gặp khó khăn về kỹ năng quản lý, thanh toán trực tuyến và logistics.
Số hóa sản xuất và mở rộng kênh thương mại
 |
| Từ quản lý sản xuất, minh bạch thông tin, đến mở rộng kênh tiêu thụ và xuất khẩu, chuyển đổi số đang trở thành con đường tất yếu để sản phẩm OCOP vươn xa. |
Các chuyên gia cho rằng, để OCOP vươn xa, cần có sự đồng bộ hỗ trợ từ cơ quan quản lý, doanh nghiệp công nghệ và chính HTX. TS. Trần Thị Hạnh nhận định, chuyển đổi số không chỉ là việc đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử, mà còn phải xây dựng hệ thống quản lý sản xuất thông minh, dữ liệu minh bạch và chuỗi cung ứng chặt chẽ. Chỉ khi đó, sản phẩm OCOP mới đủ sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Vấn đề logistics cũng được quan tâm, bởi nhiều HTX vùng sâu, vùng xa gặp khó khăn trong vận chuyển, làm tăng chi phí và giảm khả năng cạnh tranh.
Nhiều địa phương đã triển khai chương trình tập huấn kỹ năng số cho HTX. Tại Đồng Tháp, các lớp đào tạo phối hợp cùng sàn thương mại điện tử hướng dẫn hàng trăm HTX từ kỹ năng livestream bán hàng đến quản trị gian hàng online. Các doanh nghiệp công nghệ như Viettel Post, VNPost cũng hỗ trợ HTX đưa sản phẩm lên sàn, tích hợp dịch vụ vận chuyển, thanh toán và phân phối đồng bộ. Ông Trần Tuấn Anh, chuyên gia thương mại điện tử, khẳng định rằng nếu được hỗ trợ tốt, HTX hoàn toàn có thể nâng cao giá trị sản phẩm nhờ nền tảng số, đồng thời thay đổi tư duy, coi công nghệ là công cụ bắt buộc.
Nhiều sản phẩm OCOP đã xuất hiện tại siêu thị Nhật Bản, Hàn Quốc và châu Âu. Để mở rộng xuất khẩu, số hóa là điều kiện tiên quyết nhằm đáp ứng yêu cầu truy xuất nguồn gốc, chứng nhận chất lượng và minh bạch thông tin. Ông Lê Hoàng Tài, Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại, cho biết các nước nhập khẩu siết chặt quy định về an toàn thực phẩm, do đó việc số hóa và áp dụng blockchain trong quản lý chuỗi cung ứng sẽ giúp sản phẩm OCOP đủ điều kiện thâm nhập sâu thị trường quốc tế.
Từ quản lý sản xuất, minh bạch thông tin, đến mở rộng kênh tiêu thụ và xuất khẩu, chuyển đổi số đang trở thành con đường tất yếu để sản phẩm OCOP vươn xa. Thực tế cho thấy, HTX nào chủ động áp dụng công nghệ sẽ nâng cao năng suất, giảm chi phí và mở rộng cơ hội tiêu thụ, góp phần tạo dựng thương hiệu OCOP bền vững trên thị trường trong nước và quốc tế.
