 |
| Miến dong Bình Liêu đạt tiêu chuẩn OCOP 5 sao năm 2025. |
Phát huy thế mạnh bản địa và câu chuyện văn hóa
Trên hành trình xây dựng Nông thôn mới (NTM), Quảng Ninh đã xác định mỗi sản phẩm OCOP không chỉ là hàng hóa thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn, mà còn là “đại sứ văn hóa” mang đậm dấu ấn vùng miền. Từ nguồn nguyên liệu đặc hữu, quy trình sản xuất chuẩn hóa, đến câu chuyện văn hóa, lịch sử ẩn sau từng sản phẩm, OCOP Quảng Ninh đã và đang góp phần nâng cao thu nhập cho người dân, khẳng định giá trị nông sản địa phương trên thị trường trong và ngoài nước. Tính đến nay, Quảng Ninh đã phát triển được 432 sản phẩm OCOP từ 3 sao trở lên, trong đó có 8 sản phẩm OCOP 5 sao quốc gia.
Nơi núi đồi các xã vùng cao biên giới, cây dong riềng đỏ đã gắn bó với đời sống của đồng bào nhiều thế hệ. Từ nguồn nguyên liệu thuần khiết, không hóa chất, người dân đã tạo nên sản phẩm miến dong mang hương vị đặc trưng mà không vùng nào có được, đó chính là miến dong Bình Liêu sợi óng, dai, khi nấu không nát. Điều làm nên sự khác biệt chính là quy trình sản xuất thủ công kết hợp cải tiến công nghệ, giữ trọn chất tinh bột của cây dong riềng. Những năm gần đây, các hợp tác xã, cơ sở sản xuất miến dong Bình Liêu ở các xã vùng cao như Lục Hồn, Húc Động, Bình Liêu… đã mạnh dạn đầu tư thiết bị lọc tinh bột, dây chuyền sấy sạch, đồng thời hoàn thiện hồ sơ truy xuất nguồn gốc, bảo hộ thương hiệu.
Nhờ đó, miến dong Bình Liêu đã được chứng nhận là sản phẩm OCOP 5 sao, có mặt tại nhiều hệ thống siêu thị lớn và được tiêu thụ ổn định qua các sàn thương mại điện tử (TMĐT). Không chỉ góp phần nâng cao thu nhập cho người dân vùng cao, miến dong Bình Liêu còn trở thành biểu tượng của nông nghiệp sạch, phát huy thế mạnh bản địa và tạo nên sức sống mới cho kinh tế nông thôn miền núi Quảng Ninh. Ông Nguyễn Xuân Tùng, Phó Giám đốc Công ty CP Thương mại và dịch vụ Bình Liêu, chia sẻ: "Chúng tôi đầu tư máy lọc tinh bột, hệ thống sấy và tiêu chuẩn hóa quy trình để giữ đúng chất lượng truyền thống mà vẫn phù hợp thị trường hiện đại. Mỗi gói miến là câu chuyện của người vùng cao gửi gắm vào đó."
Còn ở vùng nông nghiệp phía Đông của tỉnh, sản phẩm chế biến từ thịt lợn Móng Cái từ lâu đã là niềm tự hào của người dân địa phương và là một trong những sản phẩm tiêu biểu của OCOP Quảng Ninh. Lợn Móng Cái là giống lợn bản địa quý hiếm, nổi bật với khả năng thích ứng tốt, sinh sản khỏe, chất lượng thịt thơm mềm, giàu giá trị dinh dưỡng. Nhận thức được giá trị nguồn gen đặc hữu, tỉnh đã triển khai các dự án bảo tồn giống lợn Móng Cái gốc, đồng thời xây dựng vùng chăn nuôi an toàn sinh học, hướng tới sản xuất theo chuỗi giá trị.
Các trang trại, cơ sở chăn nuôi đã đưa ra thị trường những sản phẩm chế biến mang thương hiệu "Lợn Móng Cái" như thịt cấp mát, giò chả, xúc xích… đạt tiêu chuẩn OCOP 3-4 sao. Bên cạnh việc thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương, sản phẩm OCOP "Lợn Móng Cái" còn là biểu trưng của quá trình gìn giữ giá trị bản địa, gắn nông nghiệp với thương hiệu vùng miền trong thời kỳ hội nhập. Bà Nguyễn Thị Loan, Giám đốc HTX Nông nghiệp hữu cơ An Lộc (xã Hải Ninh) cho biết: "Lợn Móng Cái là giống vật nuôi truyền thống, nhưng để đứng vững trên thị trường, chúng tôi buộc phải nâng tiêu chuẩn chăn nuôi, áp dụng an toàn sinh học, chế biến sâu để tạo sản phẩm giá trị cao."
Sự đa dạng về địa hình từ miền núi đến biển đảo cũng tạo lợi thế cho Quảng Ninh phát triển những sản vật đặc hữu. Tại đặc khu Vân Đồn, hàu Vân Đồn từ lâu đã nổi tiếng nhờ vị ngọt thanh và hàm lượng khoáng chất cao. Vùng biển kín gió, dòng nước sạch là điều kiện lý tưởng để con hàu sinh trưởng theo hướng tự nhiên. Ông Đào Văn Vũ, Phó Chủ tịch Thường trực UBND đặc khu Vân Đồn, nhận định: "Tham gia OCOP đã tạo động lực để các doanh nghiệp đầu tư vào chế biến sâu. Hàu không chỉ bán tươi, mà còn được chế biến đa dạng thành hàu nướng đông lạnh, ruốc hàu, hàu sấy… giúp tăng giá trị và mở rộng thị trường." Nhờ vậy, hàu Vân Đồn ngày càng khẳng định vị thế trong phân khúc sản phẩm thủy sản cao cấp và đang từng bước tiếp cận thị trường xuất khẩu.
Thúc đẩy tiêu thụ và khẳng định vị thế thương hiệu
 |
| Người dân, du khách tới tham quan, mua sắm tại hội chợ OCOP Quảng Ninh - Thu Đông 2025. Ảnh: Minh Đức |
Triển khai thực hiện chương trình OCOP, tỉnh Quảng Ninh không chỉ quan tâm thúc đẩy sản xuất nông nghiệp phát triển mà còn hết sức chú trọng các hoạt động xúc tiến thương mại, kết nối cung cầu, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm. Nổi bật chính là các chương trình Hội chợ OCOP Quảng Ninh đã được duy trì tổ chức thường niên, liên tục từ năm 2015 đến nay, thu hút sự quan tâm của đông đảo doanh nghiệp nông nghiệp, doanh nghiệp OCOP trong và ngoài tỉnh tham gia. Mỗi kỳ hội chợ là một dịp mà người tiêu dùng tham khảo, tìm hiểu những thương hiệu uy tín, giá cả bình ổn và công khai... để yên tâm mua sắm.
Đồng thời, các doanh nghiệp, hợp tác xã và hộ kinh doanh giới thiệu sản phẩm, tìm kiếm cơ hội hợp tác, mở rộng mạng lưới tiêu thụ. Nhờ công tác tổ chức chuyên nghiệp, diễn ra trong các dịp lễ tết, sự kiện đặc biệt của tỉnh... nên các hội chợ OCOP cũng trở thành một “sản phẩm du lịch” được nhiều du khách quan tâm. Các hội chợ gần đây đã ghi nhận hiệu quả rõ rệt. Hội chợ OCOP Quảng Ninh – Thu Đông 2025 (diễn ra từ 28/10 – 3/11) đã thu hút trên 41.300 lượt khách đến tham quan, mua sắm; đạt mức tổng doanh thu gần 11,4 tỷ đồng. Tại hội chợ này, có 70 gian hàng giới thiệu các sản phẩm OCOP Quảng Ninh và có 90 gian hàng giới thiệu các sản phẩm của các tỉnh, thành phố khác.
Trước đó, Hội chợ OCOP khu vực Đồng bằng sông Hồng - Quảng Ninh 2025 (diễn ra từ 29/4 - 4/5) cũng đã rất thành công, với tổng số 57.000 lượt khách và mang về doanh thu trên 18,2 tỷ đồng. Tại sự kiện cấp quốc gia về xúc tiến thương mại với quy mô 250 gian hàng này, thương hiệu nông sản OCOP Quảng Ninh và các địa phương đã được quảng bá hết sức thành công. Để mở rộng thị trường tiêu thụ, Quảng Ninh còn đẩy mạnh kết nối các sản phẩm OCOP vào hệ thống bán lẻ hiện đại và TMĐT.
Với vai trò của mình, Sở Công Thương đã tích cực phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng của tỉnh để hướng dẫn và hỗ trợ các hộ kinh doanh, HTX và doanh nghiệp trong việc xây dựng website, tham gia các nền tảng bán hàng trực tuyến. Nhờ đó, phần lớn các chủ thể OCOP trong tỉnh đã sở hữu những kênh bán hàng online riêng, mở rộng phạm vi tiêu thụ sản phẩm, tăng khả năng tiếp cận khách hàng tiềm năng. Theo thống kê, hiện có tổng số 560 sản phẩm OCOP của Quảng Ninh tham gia vào các sàn TMĐT, trong đó có 393 sản phẩm đạt chuẩn từ 3 đến 5 sao.
Các sàn TMĐT lớn như Shopee, Lazada, Postmart, Voso và các nền tảng trực tuyến khác... đã trở thành cầu nối để đưa nông sản Quảng Ninh đến tay người tiêu dùng trên toàn quốc và quốc tế; đồng thời góp phần thúc đẩy chuyển đổi số ở khu vực nông thôn, giúp các chủ thể OCOP nâng cao năng lực kinh doanh trực tuyến. Việc thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm ngày càng mạnh mẽ cũng đồng thời tác động ngược lại các chủ thể OCOP, đó là yêu cầu phải không ngừng đổi mới quy trình, nâng cao trình độ sản xuất và chất lượng sản phẩm. Nhiều đơn vị đã chủ động ứng dụng khoa học công nghệ vào dây chuyền sản xuất; đổi mới về bao bì để đồng bộ hệ thống truy xuất nguồn gốc bằng mã QR. Qua đó cho thấy, việc đẩy mạnh quảng bá, kết nối thị trường hiện đại đang giúp sản phẩm OCOP Quảng Ninh vươn xa hơn, khẳng định vị thế trên bản đồ nông sản quốc gia.
