| Sức sống mới từ những sản phẩm OCOP mang đậm hồn cốt đất mỏ Chuẩn hóa sản phẩm, nâng giá trị tỏi An Thịnh trong chuỗi nông sản Bắc Ninh Hành trình định vị thương hiệu OCOP cho nông sản vùng cao |
Thay đổi tư duy từ “ao làng” ra “biển lớn”
Theo Báo Cao Bằng, tỉnh nhà vốn được thiên nhiên ưu đãi với nhiều sản vật mang đậm bản sắc vùng miền. Tuy nhiên, trước đây, phần lớn nông sản chỉ dừng lại ở quy mô nhỏ lẻ, tiêu thụ nội địa. Sự xuất hiện của Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) đã trở thành cú hích quan trọng, khơi dậy tiềm năng và thay đổi hoàn toàn tư duy canh tác của người dân.
Không còn sản xuất theo lối mòn, các chủ thể OCOP tại địa phương – từ hộ gia đình, hợp tác xã (HTX) đến doanh nghiệp – đã bắt đầu chú trọng vào chiều sâu.
 |
| Du khách tham quan, tìm hiểu các sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu tỉnh Cao Bằng tại Hội chợ Mùa Thu lần thứ nhất - năm 2025. |
Câu chuyện không chỉ dừng lại ở chất lượng sản phẩm mà còn là sự đầu tư bài bản cho bao bì, mẫu mã và đặc biệt là xây dựng câu chuyện văn hóa gắn liền với nguồn gốc xuất xứ. Chính sự chuyên nghiệp hóa này đã giúp nông sản Cao Bằng từng bước khẳng định vị thế, thoát khỏi mác “quà quê” để trở thành hàng hóa có thương hiệu.
Điển hình cho sự chuyển mình này là câu chuyện của Miến dong Tân Việt Á (xã Minh Tâm). Khởi đầu từ năm 2017 với nguồn nguyên liệu 100% bột dong riềng địa phương, HTX Nông sản Tân Việt Á đã kiên trì lộ trình chuẩn hóa. Từ chứng nhận OCOP 3 sao năm 2020, chỉ 3 năm sau, sản phẩm đã thăng hạng lên 4 sao nhờ sự hoàn thiện về quy trình truy xuất nguồn gốc và quảng bá thương hiệu.
Kết quả của nỗ lực đó là đầu tháng 1/2025, lô hàng 4 tấn miến dong đầu tiên đã chính thức xuất khẩu sang thị trường Mỹ, mở ra hợp đồng cung ứng đều đặn hàng tháng. Chứng nhận OCOP 4 sao lúc này thực sự trở thành “tấm vé” bảo chứng cho chất lượng, đưa thương hiệu nông sản miền núi tiếp cận những thị trường khó tính nhất.
Gìn giữ bản sắc, nâng tầm giá trị
Bên cạnh câu chuyện xuất khẩu, OCOP Cao Bằng còn ghi dấu ấn trong việc bảo tồn và phát huy các giống cây trồng bản địa thông qua chỉ dẫn địa lý. Tại huyện Bảo Lạc, sản phẩm "Nếp hương Bảo Lạc Cao Bằng" của Doanh nghiệp tư nhân 668 Bảo Lâm là một ví dụ sinh động.
Tận dụng khí hậu mát lành và thổ nhưỡng đặc thù, doanh nghiệp đã liên kết chặt chẽ với nông dân để bao tiêu sản phẩm, chuẩn hóa quy trình canh tác giống nếp quý này.
Những hạt gạo tròn đều, trắng trong, dẻo thơm đặc trưng giờ đây được khoác lên mình “chiếc áo” mới với bao bì hiện đại, tem nhãn truy xuất nguồn gốc rõ ràng. Đạt chuẩn OCOP 3 sao từ năm 2020, Nếp hương Bảo Lạc không chỉ giữ được hồn cốt quê hương mà còn gia tăng đáng kể giá trị kinh tế cho người trồng lúa.
 |
| Gian hàng trưng bày các sản phẩm OCOP của tỉnh Cao Bằng tại Hội chợ Mùa Thu lần thứ nhất - năm 2025. |
Đòn bẩy từ chính sách và công nghệ
Để tạo nên làn sóng OCOP mạnh mẽ, tỉnh Cao Bằng đã dành nguồn lực lớn cho chương trình này. Thực hiện Quyết định số 919/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, UBND tỉnh đã phân bổ hơn 16 tỷ đồng cho giai đoạn 2021 - 2025.
Tính đến nay, bức tranh OCOP của tỉnh đã có những gam màu sáng với 171 sản phẩm được công nhận (bao gồm 10 sản phẩm 4 sao và 161 sản phẩm 3 sao). Hệ sinh thái chủ thể tham gia cũng rất đa dạng với 117 đơn vị, trong đó nòng cốt là các hộ sản xuất kinh doanh (73 hộ) và các HTX (27 đơn vị).
Các chủ thể không "đơn thương độc mã" trên hành trình này. Họ nhận được sự hỗ trợ thiết thực từ việc tư vấn quản lý nhãn hiệu, bảo hộ sở hữu trí tuệ đến áp dụng mã số, mã vạch và hệ thống truy xuất nguồn gốc.
Nhờ đó, những cái tên như hạt dẻ Trùng Khánh, miến dong Phja Đén, mật ong Nguyên Bình hay các loại thảo dược Hà Quảng… đã trở thành những thương hiệu uy tín, đại diện cho nông nghiệp địa phương.
Xúc tiến thương mại: Đưa sản phẩm lên “kệ số”
Xác định sản xuất tốt phải đi đôi với tiêu thụ tốt, Cao Bằng đang đẩy mạnh xúc tiến thương mại đa kênh.
Các hội chợ, triển lãm trong và ngoài nước được tổ chức thường xuyên, đóng vai trò cầu nối đưa sản phẩm OCOP vào các hệ thống phân phối hiện đại như siêu thị, chuỗi cửa hàng thực phẩm sạch. Nhiều thương hiệu như lạp sườn Tâm Hòa, bún khô Ba Sạch Hưng Đạo, thạch đen Lê Thùy... đã có chỗ đứng vững chắc và lượng tiêu thụ ổn định.
Đặc biệt, "chuyển đổi số" đang là chìa khóa mới. Sở Công Thương phối hợp cùng Sở Khoa học và Công nghệ, Bưu điện tỉnh hỗ trợ các chủ thể đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử (như buudien.vn).
Việc kể câu chuyện sản phẩm trên môi trường số giúp nông sản Cao Bằng không chỉ tiếp cận khách hàng bằng chất lượng mà còn bằng cảm xúc, từ đó mở rộng thị trường và gia tăng đơn hàng một cách hiệu quả.
