 |
| Người tiêu dùng trước "ma trận" sâm Ngọc Linh. |
"Ma trận" hàng giả và cú lừa ngoạn mục trên không gian mạng
Sự bùng nổ của thương mại điện tử và mạng xã hội đã mở ra một kênh tiếp cận thị trường khổng lồ cho mọi loại sản phẩm, và sâm Ngọc Linh cũng không ngoại lệ. Tuy nhiên, mặt trái của sự tiện lợi này là một môi trường kinh doanh thiếu kiểm soát, nơi hàng giả, hàng nhái có cơ hội len lỏi và phát triển mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Các chuyên gia trong ngành đã đưa ra một con số đáng giật mình: có đến 90% sản phẩm được quảng cáo là sâm Ngọc Linh trên internet là hàng giả. Điều này có nghĩa là, với hầu hết người tiêu dùng đang tìm mua sản phẩm này qua mạng, rủi ro mua phải hàng kém chất lượng gần như là tuyệt đối.
Thủ đoạn của các đối tượng kinh doanh bất chính ngày càng tinh vi. Họ không chỉ sử dụng các loại củ có hình dáng tương tự như tam thất, ráy, điền thất... để làm giả, mà còn đầu tư vào việc xây dựng các trang web, fanpage với hình ảnh chuyên nghiệp, sử dụng các thuật ngữ khoa học và thậm chí là làm giả cả giấy chứng nhận kiểm định để tạo lòng tin. Người mua hàng, trước những lời quảng cáo "có cánh" về công dụng thần kỳ và mức giá hấp dẫn chỉ bằng một phần nhỏ so với giá trị thực, rất dễ dàng sập bẫy.
Hệ lụy của "ma trận" này để lại là vô cùng nặng nề. Trước hết, đó là sự tổn hại trực tiếp đến sức khỏe và tài chính của người tiêu dùng. Bỏ ra một số tiền không nhỏ, họ không những không nhận được lợi ích về sức khỏe mà còn có nguy cơ "tiền mất tật mang" khi sử dụng các sản phẩm không rõ nguồn gốc, có thể chứa các chất bảo quản độc hại. Kế đến, đó là sự khốn đốn của những doanh nghiệp và người nông dân chân chính. Họ đã đổ bao mồ hôi, công sức và tiền của để đầu tư vào việc trồng, chăm sóc và phát triển sâm Ngọc Linh theo đúng quy trình tại các vùng núi cao khắc nghiệt của Thành phố Đà Nẵng (trên phần đất cũ của tỉnh Quảng Nam) và tỉnh Quảng Ngãi (trên phần đất cũ của tỉnh Kon Tum). Thế nhưng, nỗ lực của họ đang bị hủy hoại từng ngày bởi sự cạnh tranh không lành mạnh từ hàng giả. Cuối cùng, và cũng là nghiêm trọng nhất, là sự xói mòn uy tín của một thương hiệu quốc gia. Khi niềm tin của người tiêu dùng bị đánh mất, giá trị và hình ảnh của "bảo vật quốc gia" sẽ dần phai nhạt, gây tổn thất không thể đong đếm cho ngành dược liệu nước nhà.
Siết chặt quản lý: Lời giải nào cho bài toán trên không gian mạng?
 |
| Quảng Nam có điều kiện tự nhiên thích hợp để phát triển sâm Ngọc Linh (Ảnh VGP) |
Trước làn sóng bức xúc của dư luận và cử tri, các cơ quan chức năng đã bắt đầu có những động thái vào cuộc. Phản hồi gần đây của Sở Công Thương Thành phố Đà Nẵng là một ví dụ điển hình. Đại diện Sở đã khẳng định sẽ tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra đột xuất, phối hợp với các lực lượng quản lý thị trường để truy quét và xử lý nghiêm các hành vi sản xuất, kinh doanh sâm Ngọc Linh giả mạo, đặc biệt là trên các nền tảng trực tuyến. Đây là một hành động cần thiết và kịp thời, thể hiện trách nhiệm của nhà quản lý trước vấn đề nóng của xã hội.
Tuy nhiên, cuộc chiến với hàng giả trên không gian mạng không thể chỉ trông chờ vào nỗ lực của một vài địa phương. Nó đòi hỏi một chiến lược tổng thể, một hành lang pháp lý toàn diện và sự chung tay của nhiều bên liên quan. Bởi lẽ, không gian mạng không có địa giới hành chính, các đối tượng có thể dễ dàng đặt máy chủ ở nơi này nhưng hoạt động kinh doanh ở nơi khác, gây rất nhiều khó khăn cho công tác truy vết và xử lý.
Do đó, một lời giải toàn diện cho bài toán này cần tập trung vào các giải pháp đồng bộ. Thứ nhất, cần phải quy định rõ ràng trách nhiệm của các chủ sàn thương mại điện tử và các nền tảng mạng xã hội. Họ không thể đứng ngoài cuộc và phải có nghĩa vụ trong việc xác minh danh tính người bán, kiểm duyệt nội dung đăng tải và loại bỏ các sản phẩm vi phạm. Thứ hai, cần đẩy mạnh việc ứng dụng khoa học công nghệ vào công tác quản lý. Việc xây dựng một hệ thống truy xuất nguồn gốc quốc gia, áp dụng các công nghệ như mã QR, blockchain... sẽ giúp người tiêu dùng có thể dễ dàng kiểm tra và xác thực thông tin sản phẩm chỉ bằng một chiếc điện thoại thông minh. Thứ ba, cần hoàn thiện khung pháp lý với những chế tài đủ mạnh để răn đe. Các mức xử phạt đối với hành vi kinh doanh hàng giả, đặc biệt là các sản phẩm ảnh hưởng đến sức khỏe con người, cần phải được nâng lên một cách tương xứng với lợi nhuận bất chính mà các đối tượng này thu được.
Bảo vệ sâm Ngọc Linh và các dược liệu quý khác không chỉ là bảo vệ một tài sản kinh tế, mà còn là bảo vệ sức khỏe cộng đồng và gìn giữ uy tín quốc gia. Câu chuyện từ Đà Nẵng là một hồi chuông cảnh tỉnh, thúc giục chúng ta cần có những hành động quyết liệt và đồng bộ hơn nữa để làm trong sạch thị trường, trả lại giá trị đích thực cho những "bảo vật" của Việt Nam.
