 |
| Tiêu dùng chính là động lực tăng trưởng quan trọng. |
Tiêu dùng phục hồi nhưng chưa bứt phá
Trong bối cảnh nền kinh tế hướng tới mục tiêu tăng trưởng trên 8% năm 2025, tiêu dùng nội địa đóng vai trò then chốt trong “cỗ xe tam mã” gồm đầu tư công, xuất khẩu và tiêu dùng. Dù có sự phục hồi tích cực, nhu cầu tiêu dùng vẫn chưa đạt mức bứt phá, đặt ra yêu cầu cấp thiết về các giải pháp kích cầu đồng bộ và hiệu quả từ cả khu vực tư nhân và Chính phủ.
Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng 8 tháng đầu năm 2025 đạt 4.579.000 tỷ đồng, tăng 9,4% so với cùng kỳ năm trước. Con số này cao hơn mức tăng 8,9% cùng kỳ năm 2024 nhưng vẫn thấp hơn tốc độ tăng của các năm 2022 (20,7%) và 2023 (11,1%), cũng như thấp hơn mức 12,1% trước đại dịch Covid-19 năm 2019. Nếu loại trừ yếu tố giá, mức tăng chỉ còn 7,2%, thấp hơn mức 8% cùng kỳ 2024.
Nguyên nhân khiến tiêu dùng chưa bứt phá được phân tích từ nhiều khía cạnh. Thứ nhất, thu nhập thực tế của người dân chưa đủ mạnh để tạo cú hích cho chi tiêu, mặc dù thị trường lao động cải thiện và lương khu vực nhà nước tăng. Thứ hai, lĩnh vực dịch vụ và bán lẻ chưa phát triển đồng đều, các sản phẩm và dịch vụ mới chưa đáp ứng nhu cầu đa dạng của người tiêu dùng. Thứ ba, lòng tin tiêu dùng còn yếu, tỷ lệ tiết kiệm hộ gia đình tăng lên 37,2% cuối năm 2024, so với 33,6% năm 2019, cho thấy người dân ưu tiên dự phòng tài chính hơn là chi tiêu.
Ngân hàng Thế giới (WB) cũng lưu ý tiêu dùng tư nhân, dù vẫn là động lực tăng trưởng quan trọng, đóng góp khoảng 53% GDP năm 2025, nhưng thấp hơn mức 58% năm 2019, đồng thời thấp hơn trung vị 63% của các nước đang phát triển ở Đông Á. Các vấn đề như buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả và vi phạm sở hữu trí tuệ, đặc biệt trên thương mại điện tử, cũng tác động tiêu cực đến tâm lý và khả năng chi tiêu của người dân.
Ngoài ra, dịch vụ du lịch đang hồi phục với 13,9 triệu lượt khách quốc tế 8 tháng đầu năm, tăng 21,7% so với cùng kỳ năm trước, nhưng kết nối giữa du lịch với tiêu thụ sản phẩm đặc sản địa phương vẫn còn hạn chế, khiến hiệu ứng lan tỏa từ du lịch tới tiêu dùng chưa tối đa. Thực tế này cho thấy cần có chiến lược liên kết chặt chẽ giữa du lịch, dịch vụ và sản xuất nội địa để tạo ra chuỗi giá trị bền vững, giúp người tiêu dùng có thêm động lực chi tiêu.
Đẩy mạnh kích cầu toàn diện và giải ngân đầu tư công
 |
| Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” cũng tiếp tục được đẩy mạnh nhằm khuyến khích tiêu dùng nội địa. |
Để tiêu dùng nội địa thực sự trở thành động lực tăng trưởng, Chính phủ và các bộ, ngành đã triển khai nhiều biện pháp kích cầu đồng bộ. Giảm thuế phí, trong đó có giảm 2% thuế giá trị gia tăng, là một trong những biện pháp hữu hiệu, nhằm tăng sức mua của người dân. Các chương trình lễ hội mua sắm quy mô cả nước như Hội chợ mùa thu, Hội chợ Tết, Hội chợ mùa xuân, cùng với kích cầu du lịch 2025, phát triển sản phẩm du lịch mới gắn với khai thác giá trị văn hóa, đã tạo cơ hội tăng chi tiêu.
Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” cũng tiếp tục được đẩy mạnh nhằm khuyến khích tiêu dùng nội địa. Các chuyên gia kinh tế cho rằng, để tăng trưởng bền vững, cần đồng thời kích thích tiêu dùng tư nhân và tiêu dùng của Chính phủ. Giải ngân đầu tư công nhanh chóng và hiệu quả là yếu tố then chốt. Kế hoạch đầu tư hạ tầng trị giá 48 tỷ USD, bao gồm 250 dự án, trong đó 129 dự án được Nhà nước tài trợ với tổng vốn 18 tỷ USD và 121 dự án huy động từ nhiều nguồn, bao gồm cả doanh nghiệp nước ngoài, sẽ tạo tác động lan tỏa mạnh tới thị trường, thúc đẩy GDP và tiêu dùng nội địa.
Bên cạnh đó, hoàn thiện Đề án phát triển công nghiệp giải trí, nâng cao chất lượng dịch vụ, tăng cường kết nối du lịch với sản phẩm đặc sản địa phương, kiểm soát hàng giả và gian lận thương mại, sẽ củng cố lòng tin người tiêu dùng, tạo điều kiện để chi tiêu tăng trưởng bền vững. Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng nhấn mạnh, duy trì ổn định kinh tế vĩ mô kết hợp các biện pháp kích cầu đồng bộ là yếu tố quan trọng để thúc đẩy tiêu dùng, từ đó đạt mục tiêu tăng trưởng GDP trên 8% năm 2025. Tiêu dùng nội địa đang phục hồi nhưng chưa đủ mạnh để tự thân kéo GDP.
Việc triển khai các biện pháp kích cầu toàn diện, đẩy mạnh giải ngân đầu tư công, phát triển dịch vụ và du lịch, kết hợp với chiến lược nâng cao chất lượng sản phẩm trong nước và cải thiện trải nghiệm người tiêu dùng, sẽ giúp tiêu dùng nội địa trở thành động lực bền vững, góp phần đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế dài hạn và đảm bảo hiệu quả trong quản trị vĩ mô. Đây chính là chìa khóa để “cỗ xe tam mã” vận hành trơn tru, đưa nền kinh tế Việt Nam vươn tới các mục tiêu tăng trưởng tham vọng trong giai đoạn 2025-2030. Đồng thời, việc tăng cường kết nối giữa các ngành kinh tế cũng tạo ra sức lan tỏa, giúp doanh nghiệp nội địa phát triển, nâng cao năng lực cạnh tranh và xây dựng thương hiệu bền vững trên thị trường trong nước và quốc tế.
