| Xuất khẩu cá tra đang trên đường về đích 2 tỷ USD Tận dụng thuế quan để tăng xuất khẩu cá tra sang Hoa Kỳ Xuất khẩu cá tra giữ đà tăng trưởng trước thách thức |
 |
| Hướng đi chủ đạo trong quý IV/2025 và năm 2026 sẽ là mở rộng xuất khẩu sang khối CPTPP (Canada, Mexico, Malaysia, Anh) và Trung Đông. |
Thị trường xuất khẩu phân hóa rõ rệt
Tháng 10/2025, xuất khẩu cá tra Việt Nam đạt 217 triệu USD, tăng 8% so với cùng kỳ năm trước, đưa tổng kim ngạch 10 tháng đầu năm vượt 1,8 tỷ USD, tăng 9% so với cùng kỳ. Đây là dấu hiệu tích cực sau quý III chững lại, dù một số thị trường truyền thống vẫn giảm do tồn kho, chu kỳ nhập khẩu và nhu cầu tiêu dùng chưa hồi phục hoàn toàn. Trung Quốc và Hồng Kông ghi nhận tăng trưởng mạnh, tháng 10 đạt 73 triệu USD, tăng 19%, phản ánh nhu cầu nhập khẩu cuối năm tăng cao, đặc biệt trong mùa lễ hội. Các nhà phân phối tích trữ để đáp ứng tiêu dùng nội địa, giúp duy trì tốc độ xuất khẩu ổn định.
Ngược lại, xuất khẩu sang Mỹ giảm 17%, đạt 29 triệu USD, trong khi Anh giảm sâu 33%, chỉ còn 4 triệu USD. Brazil đạt 15 triệu USD, tăng 1% và đảo chiều sau khi giảm trong tháng 9. Sự phân hóa này cho thấy mức độ phục hồi khác nhau giữa các thị trường: Mỹ và Anh vẫn chịu ảnh hưởng từ nhu cầu chưa hồi phục, trong khi Nam Mỹ và Trung Quốc bắt đầu khởi sắc nhờ mùa tiêu thụ cuối năm. Tại EU, tổng kim ngạch 10 tháng đạt 149 triệu USD, tăng 3%, nhưng thị trường truyền thống như Hà Lan và Đức tiếp tục giảm, trong khi Tây Ban Nha tăng 22%, cho thấy nhu cầu tiêu thụ cá tra giữa các nước EU phân hóa rõ rệt. Điều này đặt ra thách thức cho doanh nghiệp trong hoạch định chiến lược xuất khẩu đồng đều.
Khối CPTPP tiếp tục là điểm sáng với kim ngạch 10 tháng đạt 305 triệu USD, tăng 36%, chiếm 17% tổng kim ngạch xuất khẩu. Trong đó, Mexico đạt 63 triệu USD, tăng nhẹ 1%; Nhật Bản đạt 39 triệu USD, tăng 14%; Malaysia tăng mạnh 37%, cho thấy nhu cầu nhập khẩu trong khu vực đang mở rộng, tạo cơ hội cho doanh nghiệp đa dạng hóa khách hàng và giảm rủi ro phụ thuộc vào thị trường đơn lẻ. Về cơ cấu sản phẩm, filê cá tra đông lạnh (HS0304) đạt gần 1,5 tỷ USD, tăng 11%, trong khi sản phẩm đông lạnh, khô, nguyên con gần như đi ngang với 315 triệu USD, tăng nhẹ 0,1%. Sản phẩm chế biến đạt 44 triệu USD, tăng 19%, chiếm 2,4% tổng kim ngạch, cho thấy dư địa phát triển sản phẩm giá trị gia tăng vẫn còn lớn.
Theo Vasep, tín hiệu tích cực từ Trung Quốc, CPTPP, Malaysia và Tây Ban Nha cho thấy ngành cá tra đang phục hồi bền vững. Đồng thời, doanh nghiệp được khuyến khích tăng cường chất lượng sản phẩm, xây dựng thương hiệu, cải thiện quy trình chế biến và nâng cao năng lực cạnh tranh, chuẩn bị sẵn sàng cho các chiến lược mở rộng cuối năm và bước sang năm 2026. Các chuyên gia nhấn mạnh tầm quan trọng của việc quản lý tồn kho, theo dõi chu kỳ tiêu dùng từng thị trường và linh hoạt trong kế hoạch xuất khẩu. Việc hiểu rõ đặc thù từng thị trường giúp doanh nghiệp chủ động sản xuất, tránh rủi ro tồn kho và tối ưu hóa lợi nhuận. Với sự phục hồi rõ nét ở một số thị trường, ngành cá tra có cơ hội tăng trưởng ổn định và cải thiện hiệu quả kinh doanh, đồng thời tạo động lực để khai thác các thị trường mới và nâng cao giá trị sản phẩm xuất khẩu.
Mở rộng CPTPP và Trung Đông để bứt phá
 |
| Ngành cá tra Việt Nam sẽ có cơ hội bứt phá về kim ngạch và lợi nhuận, duy trì đà phục hồi ổn định năm 2026. |
Để duy trì đà phục hồi và phát triển bền vững, Vasep cho rằng quý IV/2025 và năm 2026, ngành cá tra cần tập trung mở rộng xuất khẩu sang khối CPTPP và Trung Đông, nơi Việt Nam được hưởng ưu đãi thuế quan và điều kiện tiếp cận thị trường thuận lợi. Kết quả POR20 tại Mỹ, với mức thuế CBPG 0%, dự báo sẽ cải thiện niềm tin nhà nhập khẩu, dù thuế đối ứng 20% vẫn ảnh hưởng đến biên lợi nhuận, thúc đẩy doanh nghiệp tích cực tìm kiếm thị trường mới. Khối CPTPP, với các thị trường như Canada, Mexico, Malaysia và Nhật Bản, ghi nhận nhu cầu tăng trưởng ổn định, đặc biệt Malaysia tăng 37%, tạo dư địa cho cá tra đông lạnh và chế biến.
Trung Đông cũng là thị trường tiềm năng nhờ nhu cầu nhập khẩu thủy sản tăng cao, kết hợp ưu đãi thuế quan, giúp doanh nghiệp Việt Nam nâng cao lợi thế cạnh tranh. Đây là cơ hội để tăng tỷ trọng sản phẩm giá trị gia tăng, như cá tra chế biến sâu, đồng thời khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào dây chuyền chế biến hiện đại, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm và khả năng truy xuất nguồn gốc. EU cũng được kỳ vọng duy trì đà tăng nhờ quy định kỹ thuật linh hoạt, mở rộng cơ hội cho các sản phẩm chế biến sâu.
Doanh nghiệp cần nâng cao chất lượng, đa dạng hóa sản phẩm chế biến, đồng thời chủ động xây dựng thương hiệu, cải thiện quy trình đóng gói, bảo quản, vận chuyển và quản lý chuỗi cung ứng để đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế. Việc khai thác hiệu quả ưu đãi thuế và dịch chuyển thị trường giúp giảm áp lực biên lợi nhuận và rủi ro thị trường, đồng thời tạo nền tảng cho tăng trưởng bền vững. Nếu chiến lược mở rộng thị trường và nâng cao giá trị sản phẩm được triển khai đồng bộ, ngành cá tra Việt Nam sẽ có cơ hội bứt phá về kim ngạch và lợi nhuận, duy trì đà phục hồi ổn định năm 2026.
Tận dụng tối đa cơ hội từ CPTPP và Trung Đông, kết hợp nâng cao chất lượng, đa dạng sản phẩm, xây dựng thương hiệu và cải thiện quy trình chế biến sẽ giúp ngành cá tra tăng trưởng bền vững, mở rộng thị phần toàn cầu, củng cố vị thế trên thị trường quốc tế và tạo nền tảng lâu dài cho các doanh nghiệp Việt Nam. Ngoài ra, Vasep nhấn mạnh doanh nghiệp cần linh hoạt theo dõi nhu cầu từng thị trường, điều chỉnh sản phẩm và chiến lược marketing. Việc kết hợp các giải pháp này sẽ giúp ngành cá tra khai thác tối đa lợi thế từ các hiệp định thương mại, cải thiện biên lợi nhuận và gia tăng sức cạnh tranh trên thị trường toàn cầu.
