 |
| Cây rau trai |
Cây rau trai là loại cỏ dại mọc ở nơi đất ẩm hoặc dưới tán lá thưa. Cây cao 25 – 50cm, lông mềm, rễ dạng sợi mọc ở đốt, thân phân nhánh thường ngả xuống, lá thuôn hat hình ngọn giáo, có bẹ ở gốc dài 2 – 10 cm, rộng 1 – 2 cm, không cuống. Hoa màu xanh lơ có những lá bắc dạng mo bao quanh. Quả nang.
Thường, loại cây dại này mọc nhiều ở các tỉnh Nam Bộ hoặc một số tỉnh tại vùng Đồng bằng Bắc bộ. Ban đầu nó được người dân coi trọng, có vai trò dùng để giữ ẩm cho vườn cây ăn quả. Cụ thể, nhiều hộ dân ở miền Tây trồng cây ăn trái như cam, xoài… đã trồng rau trai trên mặt luống để giữ độ ẩm và chống xói mòn đất do mưa. Nhờ đó, đất quanh năm ướt át, cây trái sinh trưởng tốt.
Sau đó, loại rau dại này được làm thức ăn trong chăn nuôi. Người dân Nam Bộ thường hái thân lá rau trai làm thức ăn cho thỏ, dê, lợn, gà, cá… Thậm chí có nơi người dần còn trồng cả hecta rau trai chỉ để phục vụ cho ngành chăn nuôi.
Những năm trở lại đây, người Nam Bộ đã hái rau trai về ăn và chế biến được nhiều món ngon hấp dẫn, mang hương vị lạ. Theo đó thân và lá non của rau trai có thể luộc, xào tỏi ớt và nấu canh xương lợn hoặc canh tôm tép vô cùng thơm ngon, mát ngọt…
Các món ngon từ rau trai
 |
| Rau trai xào tỏi |
Giống như biết bao loài cỏ dại khác, rau trai có khả năng sinh trưởng mãnh liệt bất cứ nơi đâu. Những nơi rậm rạp, rau trai không có nhiều nhưng vươn cao để hấp thụ ánh sáng. Những nơi đất trống chính là điều kiện tốt nhất để rau trai sinh sôi, nảy nở. Đó cũng là lúc mà rau trai non nhất và thích hợp để hái đọt mang về chế biến món ăn. Trong các món được chế biến từ loài cỏ dại này, món xào tỏi đem đến cho người dùng cảm giác ngọt lành và lạ miệng khi ăn.
Khác với những loại rau khác, rau trai nên hái vào buổi sáng sớm vì khi đó, sương đọng vào lá tươi xanh, non nớt. Chọn đọt non tầm 4cm, có chừng 3 lá là vừa. Trong số các loại rau, có thể nói rau trai là loại dễ tìm nhất bởi gần như nó mọc ở khắp nơi trên vườn tược hay đồng ruộng. Chỉ tầm một loáng là bọn “con nít” có cả rổ rau trai mang về xào tỏi để ăn trong bữa cơm đạm bạc.
Rau trai mang về rửa sạch rồi mang đi luộc. Cách luộc rau trai khá quan trọng trong quá trình chế biến món ăn này. Bắc nồi nước thật sôi rồi bỏ rau trai vào nồi đậy nắp lại, bỏ chút đường để rau giữ màu xanh rồi nhắc xuống. Bắc chảo dầu lên trên bếp cho sôi, để tỏi xắt nhuyễn vào đảo đều. Khi tỏi vàng đều, bạn cho rau trai luộc vào, nêm ít nước mắm, đường, bột ngọt, muối rồi nhắc xuống. Gắp rau ra đĩa rắc ít tiêu xay lên trên mặt cho món ăn thêm bắt mắt.
Món rau trai xào tỏi có thể dùng để chấm với nước cá kho. Vị rau dịu ngọt, mát lành sẽ làm thực khách thêm thích thú và có cảm giác ngon miệng khi ăn. Đối với những gia đình nghèo, bữa cơm nghèo chỉ mỗi món rau trai xào vẫn rất ngon lành. Rau trai không phân bón, không thuốc trừ sâu lại chế biến hợp khẩu vị nên vừa ăn, rất dễ đưa cơm. Bọn trẻ chốn thôn quê rất “kết’ món này, bởi vì rau trai là do chúng tự tìm và do chính tay người mẹ hiền chế biến.
Hiện tại, do không có nhiều thời gian nên dân quê cũng ít khi ra chợ để mua rau trai về chế biến. Những ngày hè, dạo quanh trên đồng ruộng, bạn sẽ nhìn thấy lác đác một vài chú bé mang rổ ra đồng để hái rau trai. Món ăn tuy đơn sơ mộc mạc nhưng để lại nhiều dư vị độc đáo đối với người ăn cũng như những ai đã từng trải qua một thời ấu thơ chốn quê nghèo khó.
Vị thuốc quý cho sức khoẻ
 |
| Hoa thài lài trắng |
Theo đông y, cây rau trai có rất nhiều tác dụng như giải nhiệt cơ thể, có tính lạnh, vị ngọt nhạt dễ uống, chống viêm, thường được sử dụng để điều trị bệnh toàn thân. Bạn có thể sử dụng khi cây còn tươi hoặc cũng có thể rửa sạch rồi đem phơi khô để chữa bệnh như viêm amidan, cảm cúm, viêm họng…
Một số bài thuốc từ rau trai
Trị viêm họng: Rau trai tươi 30g rửa sạch, cắt khúc đổ 750ml nước sắc còn 200ml chia 2 lần uống trong ngày, có thể giã nát (cho thêm một chút muối), vắt lấy nước cốt ngậm và nuốt dần. Ngày 2 lần sáng tối, dùng liền 5 ngày.
Chữa bí tiểu do nhiệt: Rau trai tươi 30g, mã đề tươi 30g, rửa sạch, giã nát, vắt lấy nước cốt, thêm chút mật ong vào uống lúc đói bụng. Dùng liền 5 ngày.
Chữa mụn nhọt sưng đau (chưa vỡ mủ): Rau trai tươi rửa sạch, giã nát, thêm chút rượu nóng, đắp vào chỗ sưng đau rồi băng cố định lại trong 2 giờ, ngày thay thuốc một lần.
Hỗ trợ điều trị tăng huyết áp: Rau trai tươi 90g, hoa cây đậu tằm 12g. Các vị thuốc rửa sạch, cắt khúc cho vào ấm đổ 750ml nước sắc còn 300ml, uống thay trà trong ngày. Mỗi liệu trình 10 - 15 ngày.
Chữa kiết lỵ do ăn đồ sống lạnh: Rau trai tươi 30g (hoặc khô 10g), cắt khúc, rửa sạch. Cho vào ấm, đổ 700ml nước, sắc còn 150ml nước, chia 2 - 3 lần uống trong ngày, dùng liền 5 ngày.
Hỗ trợ trị phong thấp: Rau trai 40g, đậu đỏ 40g. Các vị thuốc rửa sạch, rau trai cắt khúc để riêng, đậu đỏ ngâm 15 phút rồi cho vào ấm, đổ 800ml nước ninh nhừ, cho rau trai vào đun nhỏ lửa 10 phút, thêm chút đường, ăn cả nước lẫn cái. Mỗi liệu trình 5 - 10 ngày.
Kiêng kỵ: Những người tỳ vị hư hàn không nên dùng.
