 |
| Cây rau dệu |
Rau dệu loài cây thân thảo, có hoa, bò trên mặt đất, thuộc họ dền, còn có tên là diếp bò, diếp không cuống, rau dền nước… Chúng phân bố ở khắp các nơi trên thế giới và được tìm thấy nhiều ở các nước thuộc khu vực Đông Nam Á như Lào, Campuchia, Việt Nam và Indonesia. Chúng thường mọc phổ biến ở các vùng đất hoang, ẩm ướt, mương nông, ruộng lúa và khu vực có nhiều ao hồ.
Loại rau này thường mọc lan, phân nhiều nhánh nhỏ, bên dưới mỗi khớp nhánh đều có các rễ phụ. Thân cây thường dài từ 40-140 cm, cứng và mỏng khi sống ở điều kiện khô ráo nhưng sẽ phát triển rỗng ruột để nổi trong điều kiện thủy sinh.
Lá rau mọc đối và so le. Lá không có cuống hoặc nếu có thì rất ngắn. Phiến lá có hình mũi mác nhọn, có một gân giữa. Mặt lá hơi nhám, có chiều dài 4–6 cm và rộng là 1–2 cm.
Hoa có màu trắng, nhìn như một cụm gai nhọn. Hoa không có cuống, thường mọc ở nách lá. Hoa mọc đơn hoặc thành chùm (tối đa 5 bông). Cây có quả bé hình tim ngược. Mỗi quả chứa một hạt có màu nâu. Quả rau dệu không có mùi vị đặc trưng.
Tại Việt Nam, rau dệu mọc dại nhiều ở các tỉnh miền Tây. Đây được coi là loại rau đặc sản có thể chế biến thành miền món ăn ngon như luộc, nấu canh tép rất thơm ngon và thanh mát.
 |
| Canh rau dệu nấu tôm |
Chị Yến Nhi (54 tuổi, Tiền Giang) - hiện sinh sống tại TP.HCM cho biết: "Lâu rồi mình chưa được ăn canh rau dệu vì ở Sài Gòn khó mua lắm, chỉ có về quê mới tìm được chúng. Rau dệu chứa lượng protein cao nên là nguồn bổ sung đạm, chất xơ và vitamin cho bữa ăn hàng ngày. Vì thế với người dân quê mình, nó quý và được "đánh giá cao" lắm. Vào những ngày nắng nóng, ra ruộng hái rau dệu về nấu một nồi canh tép là tuyệt vời luôn ấy".
Cũng theo chị Yến Nhi, vì rau dệu mọc hoang dại nên ở quê chị rất ít người hái đem ra chợ bán. Họ chủ yếu muốn ăn thì ra vườn, ra ruộng tìm và hái. Nhà ai không có thì sang hàng xóm xin là đã có một nồi canh rau dệu thơm mát. Đó cũng là một nét đặc trưng riêng của người miền Tây - rất quý nhau và hay chia sẻ thức ăn...
Trên chợ mạng hoặc các cửa hàng bán rau sạch, rau dệu có giá dao động 70.000 - 100.000 đồng/kg, so với các loại rau truyền thống thì đây là một mức giá không hề rẻ.
Tác dụng của rau dệu
 |
Vị thuốc rau dệu có tính mát, vị ngọt và hơi nhạt. Theo đó, rau dệu có những tác dụng dược lý như sau:
Lợi tiểu: Nghiên cứu thử nghiệm cho chuột cống trắng uống nước ép từ cây rau dệu cho thấy loại dược liệu này có tác dụng lợi tiểu tốt;
Hạ thân nhiệt: Cao khô chiết xuất từ rau dệu khi thử nghiệm trên chuột nhắt trắng cho thấy với liều 125 mg/kg sẽ có tác dụng làm hạ thân nhiệt một cách rõ rệt;
Kháng khuẩn, chống viêm: Các hoạt chất trong cây rau dệu có tác dụng ngăn chặn và ức chế sự phát triển của Salmonella typhimurium. Đồng thời, rau dệu còn giúp kiềm chế quá trình hình thành các chất gây ung thư từ môi trường Nitrosodiethanolamine;
Chống ung bướu: Nghiên cứu về thành phần ether chiết xuất từ rễ cây rau dệu cho thấy chúng có tác dụng phòng chống hình thành các khối u và giúp ngăn chặn ung thư phát triển theo chiều hướng xấu;
Cải thiện bệnh đái tháo đường: Chất xơ có trong cây rau dệu nếu sử dụng đều đặn mỗi ngày với liều lượng nhất định sẽ hỗ trợ giảm đường huyết, qua đó hỗ trợ điều trị triệu bệnh đái tháo đường.
Bên cạnh những tác dụng kế trên, rau dệu còn giúp điều trị các bệnh sau đây:
Một số bệnh da liễu như viêm da mủ, chàm da...;
Ăn khó tiêu hoặc tiêu chảy;
Trĩ;
Lợi sữa, lợi mật;
Cải thiện tình trạng dị ứng;
Chữa bệnh lỵ;
Hỗ trợ điều trị các vết thương ngoài da;
Điều trị bệnh đường niệu.
Rau dệu chữa bệnh gì?
 |
| Trà rau dệu |
Những bài thuốc sau đây sẽ giúp giải đáp thắc mắc cây rau dệu chữa bệnh gì của rất nhiều người. Người bệnh có thể dùng rau dệu dưới dạng thuốc sắc, ép lấy nước uống hoặc chế biến thành các món ăn hàng ngày. Liều dùng tối đa mỗi ngày của cây rau dệu là 60-120g, riêng đối với dạng thuốc sắc là 15-30g.
Điều trị chứng tiểu không thông, tiểu buốt: Chuẩn bị 80g rau dệu tươi, bao gồm cả lá, thân và rễ. Sau khi rửa sạch thì cho các nguyên liệu vào ấm và sắc lấy nước uống. Mỗi ngày uống 2 lần, uống liên tục 5-7 ngày sẽ giúp giảm nhanh triệu chứng khó tiểu;
Trị đau răng: Rau dệu sắc chung với địa cốt bì và ngọn cỏ bồ sẽ giúp giảm đau răng hiệu quả;
Trị mụn nhọt như tổ ong: Dùng một nắm lá rau dệu tươi, đem đi rửa sạch, sau đó giã nát và trộn với lòng trắng trứng gà. Sau khi vệ sinh vùng da bị mụn thì tiến hành đắp hỗn hợp này lên và nằm thư giãn. Bước cuối cùng là rửa lại bằng nước ấm sau 20-30 phút;
Điều trị lỵ phân nhầy trắng lẫn máu đỏ: Chuẩn bị 20-30g rau dệu khô, sau đó đem sắc với 1 chén nước và chờ đến khi thuốc cạn còn 7 phân thì hòa thêm đường đỏ hoặc mật ong rồi uống nếu là lỵ phân màu trắng. Riêng đối với bệnh lỵ phân có màu thì nên hòa thêm đường trắng;
Trị nhọt độc: Giã nát lá rau dệu, trộn chung với mật ong rồi đắp lên nốt mụn nhọt 2-3 lần trong ngày. Người bệnh có thể đắp liên tục cho đến khi nốt mụn vỡ hoặc xẹp;
Chữa bệnh đi tiêu ra máu: Dùng cây rau dệu và cây bắt ruồi đem hấp cách thủy với thịt, ăn mỗi ngày sẽ giúp việc đi tiêu dễ dàng hơn, đồng thời hạn chế tình trạng xuất huyết;
Điều trị ho ra máu: Dùng rau dệu tươi, giã lấy nước và thêm ít muối rồi chưng nóng trước khi uống;
Cải thiện u nhọt đường ruột: Sử dụng 40g cây rau dệu tươi đem đi giã và vắt lấy nước cốt. Dùng nước cốt thu được hòa tan với ít rượu, sau đó uống 3 lần/ngày để giúp tiêu u nhọt trong ruột;
Điều trị viêm đường tiết niệu: Chuẩn bị 100g rau dệu, 50g cam thảo đất, 50g rau má và 20g diếp cá. Đem tất cả nguyên liệu sắt với nước và uống;
Trị hắc lào, ghẻ lở: Sử dụng 80g rau dệu nấu nước và tắm sẽ giúp giảm ngứa và cải thiện tình trạng lở loét, khó chịu trên da do hắc lào hoặc ghẻ lở;
Trị sốt do siêu vi gây cảm cúm: Chuẩn bị 100g lá rau dệu tươi và 100g lá tre. Người bệnh đem tất cả nguyên liệu đã được làm sạch cho vào ấm, thêm 1 lít nước và đun sôi, sau đó dùng nước này thay nước lọc uống trong ngày;
Điều trị chứng hột xoài mới phát: Chuẩn bị rau dệu, gừng tươi và bèo tía, mỗi vị số lượng bằng nhau. Đem tất cả đi rửa sạch và giã nát, sau thêm một ít muối rồi tiến hành sắt kỹ để còn 1 bát thì uống khi còn nóng. Phần bã sau khi sắt nước có thể đem đắp vào vị trí sưng đau;
Chữa bệnh viêm gan, vàng da: Sử dụng 100g rau dệu, 10g củ nghệ, 50g cỏ mực và 50g cây chó đẻ, sau đó đem tất cả sắc lấy nước thuốc uống.
