 |
| Ngành sầu riêng Việt Nam có nhiều lợi thế nhưng cũng không ít thách thức |
Diện tích mở rộng, thời gian thu hoạch kéo dài
Tại hội thảo “Xây dựng và phát triển hệ sinh thái sầu riêng bền vững huyện Krông Pắc”, các đại biểu cho rằng với điều kiện tự nhiên đặc thù, sầu riêng ở Tây nguyên nói chung và Đắk Lắk, huyện Krông Pắc nói riêng đã mở rộng và kéo dài thời gian thu hoạch sầu riêng của Việt Nam, tạo ra lợi thế cạnh tranh rất lớn của sầu riêng Việt Nam so với Thái Lan và các nước trong khu vực.
giáo sư Trần Văn Hâu - cựu giảng viên khoa nông nghiệp Trường đại học Cần Thơ - cho biết giá bán sầu riêng liên tục tăng. Nếu năm 2013 giá bán dưới 2.000 USD/tấn thì năm 2022 đã tăng lên 5.000 USD/tấn. Giá sầu riêng cao khiến diện tích trồng loại trái cây này ở Việt Nam tăng nhanh, đạt 150.787ha, cho sản lượng gần 1,2 triệu tấn/năm.
Tại Tây Nguyên, trong năm 2023 đã có thêm 15.000ha sầu riêng, nâng tổng diện tích diện tích lên 51.400ha, chiếm gần 50% diện tích và đạt hơn 40% sản lượng cả nước.
Thời vụ thu hoạch sầu riêng ở Tây Nguyên (tháng 8 đến tháng 10 hằng năm) trùng với thời vụ thu hoạch sầu riêng ở miền nam của Thái Lan, nơi có sản lượng thấp nên sự cạnh tranh ít khắc nghiệt hơn.
"Với điều kiện tự nhiên đặc thù, sầu riêng ở Tây Nguyên nói chung và Đắk Lắk nói riêng đã mở rộng và kéo dài thời gian thu hoạch ở nước ta, tạo ra lợi thế cạnh tranh rất lớn của sầu riêng Việt Nam so với Thái Lan và các nước trong khu vực", ông Hâu phân tích.
Về dư địa xuất khẩu, ông Hâu đưa ra số liệu mức tiêu thụ sầu riêng của Trung Quốc còn ở mức rất thấp (<0,5 kg/người/năm). Dự báo đến năm 2030 mức tiêu thụ sầu riêng của Trung Quốc đạt 1,2kg/người/năm thì nhu cầu cầu nhập khẩu sầu riêng của Trung Quốc có khả năng còn tăng trong thời gian tới.
"Tuy nhiên, thị trường Trung Quốc được đánh giá là tiềm ẩn nhiều rủi ro, khó dự báo. Việc sản xuất sầu riêng cần đạt chất lượng tốt nhất", ông nhấn mạnh.
Tiến sĩ Ngô Xuân Nam - phó giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn - nói thêm về quy định của một số thị trường trên thế giới. Đặc biệt, Trung Quốc có những quy định khá chặt chẽ mặt hàng sầu riêng - trái cây tươi có nguy cơ mất an toàn thực phẩm, nhất là rất chặt chẽ về dư lượng thuốc trừ sâu.
"Theo thống kế của SPS, Việt Nam đang có 20 hoạt chất bị các thị trường xuất khẩu cấm. Vậy nên nông dân và các địa phương, doanh nghiệp xuất khẩu sầu riêng, trái cây tươi phải hết sức lưu ý để tránh thiệt hại", ông Nam lưu ý.
Vùng nguyên liệu chưa tập trung, chất lượng chưa đồng đều
 |
| Các chuyên gia đầu ngành và nhà quản lý trao đổi nhiều ý kiến tại Hội thảo. |
Ông Nguyễn Thiên Văn, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk cho biết, bên cạnh những yếu tố tích cực, thuận lợi thì ngành hàng sầu riêng đang đối mặt với nhiều khó khăn thách thức lớn.
Theo ông Văn, điều quan trọng nhất là sớm nhận diện đầy đủ những tiềm năng, cơ hội, đan xen với những khó khăn, thách thức, kịp thời khắc phục những hạn chế dựa trên tầm nhìn chiến lược và các giải pháp đồng bộ về phát triển ngành hàng sầu riêng hiệu quả bền vững.
Huyện Krông Pắc có diện tích cây sầu riêng đứng đầu toàn tỉnh, với khoảng 8.000 ha sầu riêng, trong đó hơn 4.000 ha kinh doanh; năng suất đạt 240 tạ/ha. Đặc biệt có những vườn sầu riêng trồng lâu năm cho năng suất rất cao đạt 350 tạ/ha. Số diện tích sầu riêng đã được đánh giá cấp giấy chứng nhận VietGAP là 902 ha; có 37 mã vùng trồng, với 2.015 ha; 18 cơ sở đóng gói được cấp mã. Đây là một trong những lợi thế rất lớn để sản phẩm sầu riêng xuất khẩu sang thị trường các nước trên thế giới.
Tuy nhiên, ngành hàng sầu riêng của huyện đang đối mặt với khó khăn, thách thức, đó là: vùng nguyên liệu chưa tập trung, chủ yếu trồng xen với cà phê; quy mô sản xuất còn nhỏ; vùng trồng được cấp mã còn ít; ứng dụng công nghệ chế biến và bảo quản sau thu hoạch phát triển chưa nhiều, chất lượng chưa đồng đều; liên kết chỗi giá trị còn lỏng lẻo kết cấu hạ tầng sản xuất thiếu đồng bộ… Đây là những điểm nghẽn khiến ngành hàng thiếu tính bền vững.
Tại hội thảo, các nhà quản lý của Trung ương và địa phương, các chuyên gia trong và ngoài nước, các nhà khoa học, các doanh nghiệp, HTX cùng nhau chia sẻ thông tin về hệ sinh thái ngành hàng sầu riêng, gồm các định hướng và chính sách của nhà nước; các quy định của thị trường nhập khẩu; các giải pháp về công nghệ tiên tiến, kỹ thuật canh tác bền vững; các quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm và kiểm dịch thực vật của các thị trường nhập khẩu... Địa phương mong muốn thông qua hội thảo, các bộ, ngành cùng địa phương cùng nhau xây dựng những giải pháp, chiến lược thực tiễn nhằm phát triển ngành hàng sầu riêng thật bền vững.
