 |
| Trái bưởi Việt Nam mới đây đã trở thành loại quả thứ sáu được phép xuất khẩu vào Australia, sau thanh long, vải, nhãn, xoài và chanh leo. |
Xuất khẩu bứt tốc, thị trường mở rộng mạnh mẽ
Khép lại 10 tháng năm 2025, kim ngạch xuất khẩu rau quả cả nước đạt khoảng 7,05 tỷ USD, tăng 14,4% so với cùng kỳ năm 2024. Đà tăng trưởng ấn tượng này mở ra triển vọng ngành có thể vượt mốc 8 tỷ USD trong năm nay. Trong đó, Trung Quốc, Mỹ, Hàn Quốc và Nhật Bản tiếp tục là các thị trường nhập khẩu chủ lực, mang lại dư địa tăng trưởng bền vững cho nông sản Việt Nam.
Theo ông Nguyễn Thanh Bình, Chủ tịch Hiệp hội Rau quả Việt Nam (VinaFruit), thời gian qua, các doanh nghiệp thành viên đã tích cực ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất, tuân thủ nghiêm ngặt yêu cầu về truy xuất nguồn gốc, mã số vùng trồng, mã số đóng gói và an toàn thực phẩm. Nhờ đó, sản phẩm rau củ, trái cây Việt Nam ngày càng mở rộng hiện diện tại nhiều thị trường lớn, được đánh giá cao về chất lượng và uy tín.
Trong cơ cấu xuất khẩu, sầu riêng tiếp tục là “ngôi sao sáng” của ngành. Trị giá xuất khẩu quý III/2025 đạt 1,94 tỷ USD, tăng 30,3% so với cùng kỳ năm trước. Dù kim ngạch 9 tháng đầu năm giảm nhẹ 1,7%, sầu riêng vẫn đạt tổng giá trị 2,76 tỷ USD, chiếm tỷ trọng lớn nhất trong nhóm trái cây xuất khẩu. Bên cạnh đó, các mặt hàng như thanh long, chuối, xoài, mít, dừa đều ghi nhận mức tăng trưởng tốt.
Đáng chú ý, xuất khẩu vải quý III/2025 tăng tới 312,1%, đạt 73 triệu USD, cho thấy khả năng cạnh tranh ngày càng cao của trái cây Việt Nam trên thị trường thế giới. Một điểm sáng khác đến từ sản phẩm rau quả chế biến, hiện chiếm 16,6% tổng kim ngạch xuất khẩu, với 507 triệu USD trong quý III/2025, tăng mạnh 47,4% so với cùng kỳ năm trước. Các sản phẩm này chủ yếu được xuất sang Trung Quốc, Mỹ, Hàn Quốc, Hà Lan và Nhật Bản, phản ánh nỗ lực đa dạng hóa sản phẩm, nâng cao giá trị gia tăng và giảm phụ thuộc vào xuất khẩu tươi truyền thống.
Dự báo những tháng cuối năm, các mặt hàng chủ lực như sầu riêng, thanh long, bưởi… sẽ tiếp tục tăng tốc để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng mùa lễ hội và Tết ở nhiều quốc gia. Doanh nghiệp trong ngành đang chủ động chuẩn bị nguồn hàng chất lượng cao, tăng cường logistics và điều phối vận chuyển linh hoạt để tối ưu thời gian giao hàng. Riêng mặt hàng sầu riêng, hiện Việt Nam có 24 phòng kiểm nghiệm được Tổng cục Hải quan Trung Quốc công nhận, với tổng công suất 3.200 mẫu/ngày, đủ năng lực phục vụ nhu cầu xuất khẩu lớn. Hoạt động thông quan tại các cửa khẩu chính diễn ra thông suốt, góp phần duy trì đà tăng trưởng ổn định cho toàn ngành.
Đáng chú ý, trái bưởi Việt Nam mới đây đã trở thành loại quả thứ sáu được phép xuất khẩu vào Australia, sau thanh long, vải, nhãn, xoài và chanh leo. Ông Nguyễn Phong Phú, Giám đốc kỹ thuật Công ty Vina T&T Group, cho biết các đối tác Australia đánh giá cao chất lượng bưởi Việt Nam và đang tăng cường đặt hàng. Thị trường này có tiềm năng lớn do cạnh tranh thấp, trong khi bưởi Việt Nam đáp ứng tốt tiêu chuẩn canh tác, kiểm dịch và truy xuất nguồn gốc. Hiện bưởi cũng nằm trong tốp 10 loại trái cây xuất khẩu giá trị cao nhất của Việt Nam.
Chuẩn hóa chất lượng, hướng tới phát triển bền vững
 |
| Các chuyên gia nhận định, song song với mở rộng thị trường, ngành rau quả Việt Nam cần tập trung xây dựng thương hiệu, chuẩn hóa chuỗi giá trị và quản trị chất lượng đồng bộ. |
Theo dự báo, để sớm đạt mục tiêu 8 tỷ USD xuất khẩu, doanh nghiệp Việt cần khai thác sâu hơn các thị trường lớn như Trung Quốc, Mỹ, Nhật Bản và Đức. Trong đó, Trung Quốc vẫn là thị trường tiềm năng nhất, với trị giá nhập khẩu rau quả 9 tháng đầu năm 2025 đạt 20,3 tỷ USD, tăng 5,8% so với cùng kỳ 2024. Hàng rau quả Việt Nam hiện chiếm 20% tổng nhập khẩu của Trung Quốc, tăng từ mức 17,9% năm ngoái – một tín hiệu tích cực về năng lực cạnh tranh.
Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký VinaFruit, nhận định: “Với lợi thế vị trí địa lý gần và thời gian giao hàng nhanh, rau quả Việt Nam có khả năng cạnh tranh cao về độ tươi và chất lượng tại thị trường Trung Quốc.” Tuy nhiên, ông cũng lưu ý rằng doanh nghiệp cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về kiểm dịch, truy xuất nguồn gốc và bao bì, đồng thời cập nhật kịp thời các thay đổi trong chính sách nhập khẩu nông sản của Trung Quốc để tránh gián đoạn thương mại.
Liên quan đến quy định mới, ông Ngô Xuân Nam, Phó Giám đốc Văn phòng Thông báo và Điểm hỏi đáp quốc gia về vệ sinh dịch tễ và kiểm dịch động thực vật (SPS Việt Nam), cho biết Trung Quốc đã ban hành Lệnh 280, thay thế Lệnh 248 về quản lý đăng ký doanh nghiệp sản xuất thực phẩm nước ngoài nhập khẩu, có hiệu lực từ 1/6/2026. Doanh nghiệp Việt cần sớm rà soát hồ sơ, chuẩn bị dữ liệu và điều chỉnh quy trình xuất khẩu để duy trì ổn định nguồn hàng.
Ở thị trường Mỹ, tiềm năng tăng trưởng vẫn rất lớn, song chi phí logistics cao đang là thách thức khiến trái cây tươi Việt Nam khó cạnh tranh với hàng của Mexico, Canada, Chile hay Peru. Hướng đi chiến lược trong giai đoạn tới là đẩy mạnh xuất khẩu sản phẩm chế biến sâu – vừa phù hợp xu hướng tiêu dùng tiện lợi, vừa kéo dài thời gian bảo quản và giảm rủi ro chi phí vận chuyển. Các chuyên gia nhận định, song song với mở rộng thị trường, ngành rau quả Việt Nam cần tập trung xây dựng thương hiệu, chuẩn hóa chuỗi giá trị và quản trị chất lượng đồng bộ.
Việc phát triển vùng trồng đạt chuẩn, đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý và minh bạch hóa truy xuất nguồn gốc sẽ giúp doanh nghiệp khẳng định uy tín, nâng cao năng lực cạnh tranh và tăng giá trị xuất khẩu bền vững. Với đà tăng trưởng mạnh mẽ, hệ thống sản xuất ngày càng chuyên nghiệp cùng sự đồng hành của cơ quan quản lý và hiệp hội ngành hàng, ngành rau quả Việt Nam đang đứng trước thời cơ vàng để khẳng định vị thế trên bản đồ nông sản thế giới – không chỉ về sản lượng mà còn về giá trị, thương hiệu và năng lực quản trị bền vững.
