EVFTA khẳng định vai trò “đòn bẩy” cho thương mại Việt Nam - EU

EU - Đối tác thương mại hàng đầu của Việt Nam

Tại Diễn đàn Thương mại Việt Nam – EU với chủ đề: “Việt Nam – EU hợp tác xây dựng chuỗi cung ứng đa dạng bền vững”, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đánh giá, hơn 2 năm kể từ khi Hiệp định Thương mại tự do EVFTA chính thức đi vào hiệu lực là quãng thời gian chứng kiến nhiều biến động thăng trầm của nền kinh tế thế giới nói chung, cũng như của EU và Việt Nam nói riêng khi giao thương và chuỗi cung ứng rơi vào khó khăn, thậm chí đứt gãy dưới tác động của đại dịch, cùng các bất ổn địa chính trị khu vực và toàn cầu.

Diễn đàn Thương mại Việt Nam – EU với chủ đề: “Việt Nam – EU hợp tác xây dựng chuỗi cung ứng đa dạng bền vững”.

Tuy nhiên, cũng chính trong hoàn cảnh đó, Hiệp định đã nhanh chóng phát huy những tác dụng tích cực, không chỉ là đòn bẩy cho thương mại hai chiều mà còn là lợi thế ưu việt hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp hai bên duy trì và phát triển các hoạt động kinh doanh, đầu tư trong bối cảnh biến động thị trường phức tạp và tiềm ẩn nguy cơ suy thoái.

Nổi bật là những ưu đãi cắt giảm thuế quan theo EVFTA đã góp phần đáng kể giúp Việt Nam nâng cao khả năng cạnh tranh và mở rộng thị phần tại EU, đồng thời được tiếp cận nguồn hàng hóa chất lượng cao của EU.

Theo tính toán từ số liệu của Tổng cục Hải quan Việt Nam, trong năm thứ hai thực thi EVFTA (từ tháng 8/2021 – 7/2022), tổng kim ngạch xuất nhập khẩu Việt Nam – EU đạt 61,4 tỷ USD, tăng 11,9% so với năm đầu tiên Hiệp định có hiệu lực, trong đó xuất khẩu đạt 45 tỷ USD, tăng 17% và nhập khẩu đạt 16,4 tỷ USD, tăng 0,2%.

Trong 8 tháng năm 2022, kim ngạch thương mại hai chiều Việt Nam – EU đạt 42,4 tỷ USD, tăng 14,85% so với cùng kỳ năm 2021. Xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang hầu hết các thị trường trong khối EU đều ghi nhận sự tăng trưởng tốt.

Cơ cấu các mặt hàng xuất khẩu vào EU cũng có xu hướng mở rộng và đa dạng hóa khi không chỉ các mặt hàng chủ lực đạt tốc độ tăng ấn tượng như: máy móc thiết bị (tăng 34,8%), dệt may (41,2%), giày dép (36,2%) mà kim ngạch xuất khẩu nhiều mặt hàng nông lâm thủy sản cũng đang tăng ở mức rất cao, đáng kể như: cà phê (54,4%), thủy sản (41,9%), rau quả (18%), hồ tiêu (25%), gạo (22,2%)…

Bên cạnh đó, Việt Nam cũng tăng cường nhập khẩu nhiều mặt hàng từ EU, điển hình như: dược phẩm (tăng 7,6%), hóa chất (102%), gỗ và sản phẩm gỗ, thức ăn gia súc (15,5%), sữa và sản phẩm sữa (29,1%), chế phẩm thực phẩm khác (45,3%) và các nguyên liệu đầu vào phục vụ sản xuất.

Về đầu tư, EU hiện cũng là nhà đầu tư nước ngoài lớn thứ 5 tại Việt Nam với tổng vốn đăng ký 27,6 tỷ USD lũy kế đến tháng 8 năm 2022. Tính riêng 8 tháng năm 2022, tổng vốn đăng ký đầu tư của EU tại Việt Nam đạt 2,2 tỷ USD, tăng 69,6% so với cùng kỳ năm ngoái, với 104 dự án cấp mới.

"Chính phủ Việt Nam đang rất quan tâm hỗ trợ mở rộng thị trường và tăng cường đối tác toàn diện với EU cũng như các nước thành viên tạo tiền đề rất lớn để thúc đẩy các hoạt động hợp tác song phương trong thời gian tới, không chỉ giới hạn trong thương mại mà còn mở rộng ra nhiều lĩnh vực hợp tác kinh tế khác", Bộ trưởng nhấn mạnh.

Từ những kết quả tích cực đã đạt được đó, ông Alain Cany, Chủ tịch EuroCham cho rằng, đây là thời điểm quan trọng để thúc đẩy hơn nữa kinh tế, thương mại giữa EU và Việt Nam, góp phần giúp 2 phía phục hồi và tăng trưởng kinh tế sau đại dịch.

Ông Alain Cany đánh giá cao tốc độ tăng trưởng và kinh tế vĩ mô ổn định của Việt Nam, cũng như việc thúc đẩy tự do hóa thương mại của Việt Nam với các nước và khu vực trên thế giới, trong đó có EU.

Doanh nghiệp phải theo xu hướng "xanh và bền vững"

Mặc dù đạt nhiều kết quả tích cực, song theo đánh giá của các chuyên gia, hiện nay thị phần hàng hóa Việt Nam tại thị trường EU vẫn còn hạn chế.

Theo ông Tạ Hoàng Linh, Vụ trưởng Vụ thị trường châu Âu – châu Mỹ, hiện các doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam mới chỉ tập trung vào thị trường lớn như Hà Lan, Đức, Pháp, Ý… còn những thị trường còn lại, thị phần còn rất nhỏ. Do đó, doanh nghiệp cần đa dạng hóa sang các thị trường còn lại của khối để gia tăng kim ngạch xuất khẩu.

Cũng theo Vụ trưởng Vụ thị trường châu Âu – châu Mỹ, EU là thị trường không ngừng cập nhật chính sách hướng đến mục tiêu tăng trưởng xanh và bền vững. Do đó, mỗi địa phương cũng như doanh nghiệp Việt Nam cần thay đổi để có thể tiếp cận thị trường.

“EU là khối nước đi đầu trong việc hướng đến mục tiêu tăng trưởng xanh và bền vững. Đây là yếu tố quan trọng mà doanh nghiệp cần chú ý để đẩy mạnh xuất khẩu trong giai đoạn tới”, ông Linh lưu ý.

Quang cảnh Diễn đàn

Cũng nói về vấn đề này, ông Alain Cany, Chủ tịch EuroCham cho biết phía Châu Âu khuyến khích việc phát triển các nguồn năng lượng xanh, năng lượng tái tạo tại Việt Nam.Các doanh nghiệp châu Âu cũng mong muốn có mặt tại Việt Nam để chia sẻ kinh nghiệm, công nghệ, đầu tư nguồn tài chính cho các lĩnh vực thúc đẩy tính bền vững của nền kinh tế.

Chủ tịch EuroCham cũng lưu ý để có thể cạnh tranh được tại thị trường EU, tận dụng tối đa lợi thế từ các FTA Việt Nam đã ký kết, doanh nghiệp Việt cần tuân thủ các tiêu chuẩn nghiêm ngặt về môi trường và đáp ứng được thị hiếu tiêu dùng xanh, tiêu dùng bền vững.

Đồng quan điểm, ông Alain Cany, Chủ tịch EuroCham cũng thông tin, hiện các doanh nghiệp châu Âu đang mong muốn tận dụng các lợi thế từ EVFTA để đẩy mạnh hợp tác và mở rộng đầu tư, các hoạt động xúc tiến thương mại tại Việt Nam mạnh mẽ hơn, nhất là các lĩnh vực có thế mạnh của các doanh nghiệp châu Âu như: khoa học công nghệ, phát triển năng lượng xanh, tái tạo hướng tới sự tăng trưởng xanh và bền vững cho doanh nghiệp và cộng đồng.

Nói về vấn đề tăng trưởng xanh và bền vững, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cũng cho biết, Việt Nam đang nỗ lực theo đuổi lộ trình tăng trưởng xanh, hướng đến phát triển bền vững của quốc gia.

Với lợi thế lớn từ Hiệp định EVFTA và tới đây là EVIPA, Việt Nam có nhiều điều kiện thuận lợi trong thu hút đầu tư, chuyển giao công nghệ, các dự án hỗ trợ từ phía các đối tác EU để đẩy mạnh cơ cấu kinh tế theo hướng xanh và bền vững, bao gồm cả vấn đề sử dụng năng lượng sạch, năng lượng tái tạo, chuyển đổi công nghệ cao, giúp hàng hóa Việt Nam đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật và môi trường của EU, tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng hoàn chỉnh bền vững, cùng có lợi với EU.

Hiện nay để hỗ trợ các doanh nghiệp hiểu rõ hơn về EVFTA cũng như các tiêu chuẩn của EU với hàng nhập khẩu, Bộ Công thương đã và đang phối hợp tích cực với các bộ ngành, địa phương xây dựng các chương trình tuyên truyền, phổ biến thông tin cũng như xây dựng cổng thông tin chung về các hiệp định.