Cây Mắc ca Việt Nam trên con đường hội nhập hoá quốc tế

Nhân rộng giống cây trồng

Được mệnh danh là “hoàng hậu của quả khô”, hạt mắc ca mang đến những tác dụng tuyệt vời cho sức khỏe con người. Được biết, mắc ca có nguồn gốc từ rừng rậm nhiệt đới tại châu Úc, đến khoảng năm 1990 loại cây này mới nội nhập vào Việt Nam.

Mắc ca thuộc nhóm cây lâm sản ngoài gỗ trong danh mục loài cây trồng lâm nghiệp chính, có tuổi thọ 50-60 năm. Hiện nay, cả nước có 28 tỉnh trồng mắc ca, với tổng diện tích khoản hơn 18 nghìn ha, tập trung chủ yếu tại hai vùng Tây Bắc và Tây Nguyên, diện tích cho thu hoạch khoảng 6.8 nghìn ha, tổng sản lượng năm 2021 ước tính đạt 8,5 nghìn tấn hạt tươi.

Mắc ca thuộc nhóm cây lâm sản ngoài gỗ trong danh mục loài cây trồng lâm nghiệp chính, có tuổi thọ 50-60 năm.

Theo thông tin từ Tổng cục Lâm nghiệp, hiện nay đã xây dựng kế hoạch triển khai, hướng dẫn các địa phương tổ chức thực hiện Đề án có hiệu quả. Hiện đang có 13 dòng mắc ca đã được công nhận cho năng suất, chất lượng cao, chủ động được nguồn giống cho sản xuất; tiếp tục nghiên cứu chọn tạo 10 dòng đang được trồng thử nghiệm, khảo nghiệm để bổ sung nguồn giống cho sản xuất.

Giáo sư Nguyễn Lân Hùng, Phó chủ tịch hiệp hội mắc ca Việt Nam, cho biết “Thời gian vừa qua, Hiệp hội mắc ca đã phối hợp với các cơ quan chức năng, địa phương để xây dựng và phát triển mắc ca. Chúng tôi cũng tài trợ cây giống, giúp các đồn biên phòng ở Tây Nguyên, Tây Bắc, Đông Bắc và một số địa phương trồng mắc ca tại địa phương để phát triển kinh tế”.

Giáo sư còn nhấn mạnh, mắc ca tại nước ta có sự sinh trưởng tốt, năng suất cao và đây là cây tiềm năng, góp phần giúp người dân phát triển kinh tế. Đặc biệt là góp phần trong việc xóa đói, giảm nghèo ở những khu vực vùng cao, vùng biên giới, vùng ít người; đồng thời đây cũng là cây trồng góp phần phủ xanh đất trống đồi trọc.

Cũng theo giáo sư, mắc ca có nguồn gốc từ rừng nhưng khi trồng với mục đích kinh tế thì cần tuân thủ các quy trình về nông nghiệp. Theo đó, cần trồng ở những nơi có khí hậu, thổ nhưỡng thích hợp và đặc biệt giống mắc ca phải đạt tiêu chuẩn và mỗi vườn nên trồng 2-3 loại giống để có sự phát triển phù hợp.

Bên cạnh đó, Hiệp hội mắc ca Việt Nam còn đề xuất Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn tiếp tục nghiên cứu và ban hành các chính sách, nâng cao năng lực nghiên cứu và sản xuất giống để đưa ra các giống phù hợp với điều kiện tự nhiên, phù hợp quy trình và phong tục canh tác của từng vùng.

Ngoài ra, cần thành lập các viện nghiên cứu chuyên sâu về mắc ca, nghiên cứu về các vấn đề sâu hại, dịch bệnh trên cây này để có phương án canh tác hiệu quả. Cùng với đó là xây dựng và bảo vệ thương hiệu, hỗ trợ các doanh nghiệp xây dựng dịch vụ phụ trợ như phân bón, xây dựng các nhà máy chế biến để nâng cao giá trị sản phẩm.

Quả và hạt mắc ca

Đi theo hướng bền vững để hội nhập quốc tế

Nguồn tin từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, nhu cầu tiêu thụ sản phẩm mắc ca thế giới ngày càng tăng, dự báo đến 2025 thị trường cần khoảng 220 nghìn tấn nhân, tương đương 850 nghìn tấn hạt tươi. Hiện nay, nhu cầu mắc ca thế giới cao gấp 4 lần tổng sản lượng. Hiện nay, mắc ca đã được xuất khẩu sang 21 quốc gia và vùng lãnh thổ, thị trường tiêu thụ sản phẩm phải kể đến như Thái Lan, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Đài Loan (Trung Quốc), Mỹ,…

Ngoài ra, tháng 3/2022 Thủ tướng Chính phủ đã quyết định phê duyệt Đề án “Phát triển bền vững Mắc ca giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050” , dự kiến đưa sản lượng mắc ca qua chế biến đạt khoảng 130.000 tấn hạt vào năm 2030, khoảng 500.000 tấn hạt vào năm 2050. Giá trị kim ngạch xuất khẩu sản phẩm mắc ca đạt khoảng 400 triệu USD vào năm 2030, khoảng 2,5 tỷ USD vào năm 2050.

Theo Vụ trưởng Vụ phát triển rừng (Tổng cục Lâm nghiệp), về quy mô diện tích, dự kiến đến năm 2030 cả nước đạt từ 130 – 150 nghìn ha và tập trung chủ yếu ở các vùng như Tây Bắc, Tây Nguyên và một số địa phương tại các vùng khác. Đến năm 2050, phấn đấu đạt 250 nghìn ha. Cùng với việc phát triển diện tích, nâng cao sản lượng là khuyến khích các thành phần kinh tế đầu tư vào hạng mục sơ chế, chế biến để nâng cao giá trị nông sản.

Dự kiến đến năm 2030 cả nước đạt từ 130 – 150 nghìn ha và tập trung chủ yếu ở các vùng như Tây Bắc, Tây Nguyên.

Bên cạnh đó, Tổng cục Lâm nghiệp sẽ tiếp tục xây dựng và chuyển giao quy trình trồng thuần, trồng xen mắc ca cho từng tiểu vùng; quy trình sản xuất mắc ca theo hướng công nghệ cao, quy trình thực hành sản xuất nông nghiệp tốt (VietGAP, GlobalGAP,...), nông nghiệp hữu cơ nhằm tạo ra sản phẩm mắc ca chất lượng, an toàn, có khả năng cạnh tranh trên thị trường trong nước và quốc tế; thu hút nguồn lực đầu tư từ các thành phần kinh tế để phát triển bền vững cây mắc ca…

Do đó, phải từng bước hình thành ngành hàng mắc ca theo chuỗi giá trị sản phẩm từ trồng, đến chế biến nhằm, xây dựng thương hiệu sản phẩm và tiêu thụ sản phẩm.Cùng nhau phối hợp để thực hiện các hoạt động xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm nhằm mở rộng thị trường xuất khẩu, tháo gỡ rào cản thương mại. Thực hiện các biện pháp đẩy mạnh xuất khẩu chính ngạch sản phẩm nhân và hạt mắc ca nguyên vỏ, các sản phẩm chế biến sâu vào thị trường các nước.

Phát triển cây mắc ca trên địa bàn tỉnh Kon Tum

Mắc ca Việt Nam rộng đường phát triển

Ngành mắc ca hướng tới mục tiêu 1 tỉ USD