Xuất khẩu trước áp lực phòng vệ thương mại: Biến khó khăn thành lợi thế

Các nước phát triển ngày càng quan tâm nhiều đến các vấn đề an toàn cho người tiêu dùng, phát triển bền vững, chống biến đổi khí hậu. Song, số vụ kiện phòng vệ thương mại (PVTM) gia tăng, không chỉ là thách thức cho các mục tiêu xuất khẩu mà còn mở ra cơ hội để doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh, biến áp lực thành lợi thế nếu có chiến lược phù hợp.
Gia hạn nộp Bản trả lời câu hỏi điều tra chống lẩn tránh PVTM với đường mía Cạnh tranh bằng chất lượng: Yếu tố quan trọng để tránh bị điều tra phòng vệ thương mại Rà soát nhà xuất khẩu mới trong vụ áp dụng chống lẩn tránh phòng vệ thương mại với đường mía
Xuất khẩu trước áp lực phòng vệ thương mại: Biến khó khăn thành lợi thế.
Xuất khẩu trước áp lực phòng vệ thương mại: Biến khó khăn thành lợi thế.

Số vụ điều tra tăng gấp đôi so với năm 2023

Theo Cục Phòng vệ thương mại, Bộ Công Thương, tính đến cuối năm 2024, hàng hóa Việt Nam đã chịu điều tra trong khoảng 273 vụ việc phòng vệ thương mại tại 25 thị trường. Đây đều là những thị trường chủ lực, bao gồm cả những thị trường có Hiệp định thương mại tự do (FTA) với Việt Nam.

Riêng năm 2024 chứng kiến số lượng vụ điều tra PVTM gia tăng đáng kể với 29 vụ điều tra mới - tăng gấp đôi so với năm 2023 và chỉ thấp hơn mức đỉnh 39 vụ của năm 2020. Điều đáng nói, không chỉ các mặt hàng xuất khẩu chủ lực như thép, nhôm, thủy sản, gỗ bị điều tra, mà ngay cả các mặt hàng nhỏ như đĩa giấy – với kim ngạch chỉ khoảng 9 triệu USD – cũng không nằm ngoài tầm ngắm.

Hoa Kỳ, thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, dẫn đầu trong việc áp dụng các biện pháp PVTM đối với hàng hóa Việt Nam. Ông Đỗ Ngọc Hưng, Tham tán thương mại, Trưởng Cơ quan Thương vụ Việt Nam tại Hoa Kỳ cho biết, các biện pháp phòng vệ thương mại của chính quyền Hoa Kỳ ngày càng gia tăng: “Áp dụng đồng thời cả điều tra phá giá và trợ cấp, thậm chí đưa vào các yếu tố mới như tính trợ cấp xuyên biên giới, các quy định về lao động và môi trường. Điều này khiến doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam gặp nhiều khó khăn”.

Nguyên nhân chính khiến các vụ PVTM gia tăng đến từ nhiều yếu tố. Thứ nhất, thặng dư thương mại lớn của Việt Nam, đặc biệt với Hoa Kỳ, đạt mức 102 tỷ USD trong 10 tháng đầu năm 2024, chỉ sau Trung Quốc và Mexico. Điều này khiến các doanh nghiệp sản xuất nội địa tại Hoa Kỳ chịu áp lực cạnh tranh gay gắt. Thứ hai, hàng hóa Việt Nam ngày càng chiếm lĩnh thị trường nhờ giá cả cạnh tranh và chất lượng cải thiện, gây ra xung đột lợi ích với các nhà sản xuất nội địa tại thị trường nhập khẩu. Thứ ba là chính sách bảo hộ gia tăng mạnh mẽ, tập trung vào việc bảo vệ ngành sản xuất nội địa và lao động trong nước.

Ông Hưng nhận định, giai đoạn sau khi Tổng thống đắc cử Donald Trump nhậm chức sẽ là giai đoạn khá khó khăn đối với các nước xuất khẩu có thặng dư thương mại lớn sang Hoa Kỳ, trong đó có Việt Nam. Trong các tuyên bố khi vận động tranh cử, ông Trump nêu là sẽ áp thuế 10% đối với toàn bộ hàng hóa nhập khẩu toàn cầu, riêng 60% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc và 25% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Mexico và Canada. Ông Trump cũng tuyên bố nếu EU không hợp tác trong vấn đề tăng cường mua các mặt hàng dầu khí, mặt hàng năng lượng truyền thống thì sẽ áp thuế lên hàng xuất khẩu của khối này. Như vậy có thể hiểu là thuế quan sẽ là công cụ, chính sách thương mại chính của chính quyền Hoa Kỳ trong thời gian tới.

Bên cạnh thuế quan thì Hoa Kỳ cũng có thể tăng cường áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại. Tại nhiệm kỳ đầu tiên của ông Donald Trump, số vụ việc phòng vệ thương mại đã tăng khoảng 40%.

“Việc Việt Nam trong 10 tháng đầu năm 2024 đứng thứ ba về thặng dư thương mại, chỉ sau Trung Quốc và Mexico sẽ khiến chúng ta gặp nhiều khó khăn trong thời gian tới”, Tham tán thương mại Việt Nam tại Hoa Kỳ dự báo.

Đa dạng các mặt hàng bị điều tra

Từ đầu năm 2024 đến nay, Hoa Kỳ đã tiến hành triển khai 10 vụ phòng vệ thương mại với hàng hóa Việt Nam. Các mặt hàng bị điều tra cũng rất đa dạng, từ các sản phẩm nông nghiệp cho đến các mặt hàng công nghiệp. Từ các mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu lớn đến các mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu rất khiêm tốn (như túi giấy), thậm chí các mặt hàng có kim ngạch chỉ khoảng 11 triệu USD.

Ông Đỗ Ngọc Hưng, cho biết Hoa Kỳ tăng cường điều tra kép cả về phá giá và trợ cấp. Cơ quan của Hoa Kỳ luôn luôn áp dụng những thay đổi pháp luật mới vào các vụ việc điều tra phòng vệ thương mại, khiến cho doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam gặp ngày càng nhiều khó khăn.

Đơn cử như gần đây, các cơ quan điều tra của Hoa Kỳ đã áp dụng cách tính về trợ cấp xuyên biên giới cũng như các quy định liên quan đến vấn đề về lao động, môi trường. Nguyên nhân rõ ràng là thâm hụt thương mại của Hoa Kỳ là rất lớn, do vậy ảnh hưởng cạnh tranh trực tiếp đối với doanh nghiệp cũng như ngành sản xuất nội địa của Hoa Kỳ.

Không chỉ tại Hoa Kỳ, ở các thị trường khác, hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam cũng dần chiếm lĩnh được thị trường, với giá cả cạnh tranh đã gây áp lực rất lớn đối với ngành sản xuất nội địa của nước nhập khẩu.

Tại Hoa Kỳ, các biện pháp thuế quan của nước này khiến cho chuỗi cung ứng bị thay đổi. Do vậy, đối với chính sách Trung Quốc +1 thì rất nhiều các doanh nghiệp cũng như các cơ sở sản xuất đã dịch chuyển đầu tư, đa dạng hóa trong chuỗi cung ứng và dịch chuyển sang các nước trong khu vực, trong đó có Việt Nam.

Xuất khẩu trước áp lực phòng vệ thương mại: Biến khó khăn thành lợi thế
Các vụ việc PVTM cũng mở ra cơ hội để doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh và củng cố vị thế trên thị trường quốc tế.

Phòng vệ thương mại mở ra nhiều cơ hội cho doanh nghiệp Việt

Dù tạo nhiều khó khăn, các vụ việc PVTM cũng mở ra cơ hội để doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh và củng cố vị thế trên thị trường quốc tế.

Nâng cao chất lượng sản phẩm là yếu tố quan trọng nhất. Các biện pháp PVTM thường nhằm vào vấn đề gian lận xuất xứ, phá giá hoặc không tuân thủ các tiêu chuẩn môi trường, lao động. Việc đáp ứng các yêu cầu khắt khe này không chỉ giúp doanh nghiệp vượt qua các rào cản pháp lý mà còn tạo dựng niềm tin với người tiêu dùng và đối tác tại thị trường nhập khẩu.

Bên cạnh đó, hợp tác minh bạch với cơ quan điều tra là một chiến lược cần thiết. Bà Nguyễn Yến Ngọc, Trưởng phòng Xử lý Phòng vệ thương mại nước ngoài, Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương) cho biết: “Nếu doanh nghiệp chủ động cung cấp thông tin, tham gia tích cực vào quá trình điều tra, mức thuế áp dụng sẽ thường thấp hơn đáng kể so với các đối thủ cạnh tranh. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu tổn thất mà còn tạo lợi thế so sánh”.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp cần đa dạng hóa thị trường và sản phẩm xuất khẩu. Khi các mặt hàng chủ lực bị áp dụng biện pháp PVTM, doanh nghiệp vẫn có thể tiếp tục duy trì hoạt động xuất khẩu thông qua việc phát triển các sản phẩm mới và tiếp cận các thị trường tiềm năng khác. Điều này không chỉ giảm thiểu rủi ro mà còn mở rộng cơ hội kinh doanh.

Việc tăng cường tỷ lệ nội địa hóa và minh bạch hóa xuất xứ cũng đóng vai trò quan trọng. Ông Đỗ Ngọc Hưng nhấn mạnh: “Doanh nghiệp cần sử dụng nguyên liệu từ các nguồn không bị điều tra hoặc tăng tỷ lệ nội địa hóa trong sản phẩm. Điều này giúp giảm nguy cơ bị áp thuế chống lẩn tránh trong tương lai”.

Mặt hàng tôm nước ấm là một ví dụ điển hình trong việc ứng phó với các biện pháp PVTM. Bị điều tra trợ cấp, tuy nhiên là kết quả cuối cùng của vụ việc là Việt Nam được hưởng mức thuế 2,84% - thấp hơn nhiều so với những nước cũng bị điều tra như là Ấn Độ hay Ecuador. Điều này là một yếu tố đã giúp cho xuất khẩu thủy sản trong năm 2024 có sự tăng trưởng, đặc biệt là ngành tôm.

Nhà nước đóng vai trò hỗ trợ quan trọng trong việc định hướng và bảo vệ doanh nghiệp. Các cơ quan như Cục Phòng vệ thương mại cần tiếp tục tăng cường hệ thống cảnh báo sớm, đào tạo doanh nghiệp về luật pháp quốc tế và quy trình PVTM. Trong khi đó, các doanh nghiệp cần chuẩn bị tâm thế chủ động đối mặt với các vụ kiện PVTM. Thay vì bi quan, doanh nghiệp nên coi đây là cơ hội để tái cấu trúc, cải thiện quy trình sản xuất và nâng cao chất lượng sản phẩm. Việc nghiên cứu kỹ thị trường nhập khẩu, đặc biệt là các ngành sản xuất nội địa của quốc gia đối tác, cũng là yếu tố không thể bỏ qua.

Ngoài ra, các doanh nghiệp nên đầu tư mạnh vào nghiên cứu và phát triển, áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế về môi trường và lao động để đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe từ các nước nhập khẩu.

Hoa Kỳ tiếp tục gia hạn kết luận điều tra chống lẩn tránh thuế phòng vệ thương mại tủ gỗ từ Việt Nam Hoa Kỳ tiếp tục gia hạn kết luận điều tra chống lẩn tránh thuế phòng vệ thương mại tủ gỗ từ Việt Nam
Hoa Kỳ rà soát lần cuối lệnh áp thuế chống bán phá giá túi dệt từ Việt Nam Hoa Kỳ rà soát lần cuối lệnh áp thuế chống bán phá giá túi dệt từ Việt Nam
Hoàn thiện hệ thống pháp luật về các biện pháp phòng vệ thương mại Hoàn thiện hệ thống pháp luật về các biện pháp phòng vệ thương mại
Phạm Anh

Có thể bạn quan tâm

Cùng chuyên mục

Tin khác

Hàng trăm tấn sầu riêng xuất khẩu sang Trung Quốc sau quy định mới

Hàng trăm tấn sầu riêng xuất khẩu sang Trung Quốc sau quy định mới

Từ ngày 1-3/2/2025, tại cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị và cửa khẩu Tân Thanh, các lực lượng đã làm thủ tục thông quan cho hàng trăm tấn sầu riêng xuất khẩu sang Trung Quốc sau quy định mới phải có thêm giấy chứng nhận kiểm định chất vàng O.
Khơi thông dòng chảy đưa hàng Việt về nông thôn

Khơi thông dòng chảy đưa hàng Việt về nông thôn

Thực hiện cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”, thời gian qua, Chương trình “Ðưa hàng Việt về nông thôn” ở Hà Nội và các địa phương trên cả nước đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Tuy nhiên, bên cạnh việc đưa nhiều loại sản phẩm có chất lượng tốt đến với đông đảo người dân, những phiên chợ hàng Việt Nam vẫn còn một số hạn chế, bất cập cần khắc phục.
Liệu Mỹ có “soán ngôi” Trung Quốc thành thị trường nhập khẩu cá tra lớn nhất Việt Nam?

Liệu Mỹ có “soán ngôi” Trung Quốc thành thị trường nhập khẩu cá tra lớn nhất Việt Nam?

Việc Mỹ thực thi phán quyết của WTO mở ra cơ hội lớn cho xuất khẩu cá tra Việt Nam ổn định hơn sang thị trường Mỹ.
Vì sao 165.000 shop bán hàng rời sàn thương mại điện tử trong năm 2024?

Vì sao 165.000 shop bán hàng rời sàn thương mại điện tử trong năm 2024?

Nhiều nhà bán hàng nhỏ lẻ hoặc hoạt động không hiệu quả được cho là nguyên nhân chính khiến 165.000 shop "chia tay" sàn khi thương mại điện tử, theo Metric.
Tiêu thụ điện trên cả nước dịp Tết giảm mạnh

Tiêu thụ điện trên cả nước dịp Tết giảm mạnh

Số liệu thống kê cho thấy mức tiêu thụ điện trên cả nước trong dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025 giảm 33,4% so với ngày thường của tuần trước Tết.
Xuất khẩu surimi đảo chiều ngoạn mục, tăng trưởng liên tục

Xuất khẩu surimi đảo chiều ngoạn mục, tăng trưởng liên tục

Liên tục trong 3 tháng cuối năm 2024, xuất khẩu chả cá và surimi của Việt Nam tăng trưởng liên tục. Tính cả năm 2024, xuất khẩu nhóm sản phẩm này của Việt Nam đạt 298 triệu USD, giảm 2% so với năm 2023.
Ngành da giày đặt mục tiêu xuất khẩu 29 tỷ USD trong năm 2025

Ngành da giày đặt mục tiêu xuất khẩu 29 tỷ USD trong năm 2025

Năm 2025, ngành da giày đặt mục tiêu tăng trưởng xuất khẩu 10% so với năm 2024, hướng tới kim ngạch khoảng 29 tỷ USD.
Lạc quan với tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2025

Lạc quan với tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2025

Với những thành tựu kinh tế ấn tượng của năm 2024, tăng trưởng GDP của Việt Nam tiếp tục được các tổ chức quốc tế và các chuyên gia kinh tế dự báo tích cực trong năm 2025.
Xuất khẩu rau quả Việt Nam sẵn sàng tăng tốc

Xuất khẩu rau quả Việt Nam sẵn sàng tăng tốc

Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam cho biết, nhiều tín hiệu tích cực từ thị trường quốc tế đang mở ra cơ hội lớn cho ngành rau quả trong năm 2025.
Nhiều nỗ lực ngoại giao kinh tế trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc

Nhiều nỗ lực ngoại giao kinh tế trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc

Ngoại giao kinh tế luôn giữ vai trò trung tâm của nền ngoại giao nước ta, thể hiện ở việc nội dung kinh tế ngày càng chiếm số lớn trong các hoạt động đối ngoại cấp cao và các cấp. Năm 2024 khép lại, đánh dấu một chặng đường đầy sôi động và rực rỡ của hoạt động ngoại giao kinh tế, đóng góp tích cực vào những thành tựu kinh tế chung của đất nước.
Thông quan những chuyến hàng đầu tiên của năm mới

Thông quan những chuyến hàng đầu tiên của năm mới

Sáng 29/1 (mùng 1 Tết Nguyên đán Ất Tỵ), hai cửa khẩu quốc tế tại Quảng Trị là La Lay (H.Đakrông) và Lao Bảo (H.Hướng Hóa) đã có những chuyến hàng đầu tiên được thông quan.
Những khát vọng kiến tạo ngành nông nghiệp trong năm mới

Những khát vọng kiến tạo ngành nông nghiệp trong năm mới

Đánh giá kết quả của ngành nông nghiệp năm 2024, các chuyên gia cho rằng đây là kết quả của quá trình nỗ lực chuyển đổi tư duy, chuyển đổi cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị, chuyển đổi xanh; đồng thời là kết quả của quá trình đàm phán, mở cửa thị trường cho nhiều loại nông sản chủ lực. Bước sang năm 2025, người đứng đầu ngành mong muốn, chúng ta phải cùng nhau kiến tạo, cùng nhau tạo ra những không gian phát triển mới, trên từng mảnh ruộng, từng thửa vườn ở nông thôn.
Kinh tế Việt Nam 2025 khởi đầu vững vàng, lạc quan

Kinh tế Việt Nam 2025 khởi đầu vững vàng, lạc quan

Năm nay, Chính phủ đặt mục tiêu tốc độ tăng trưởng kinh tế trên 8%, thậm chí 10% nếu thuận lợi. Đánh giá về tính khả thi của mục tiêu tăng trưởng, các chuyên gia cho biết nền kinh tế bước vào 2025 với vị thế vững vàng, thuận lợi và tâm lý lạc quan hơn năm trước.
Hỗ trợ hơn 35.126 tấn gạo dự trữ quốc gia cho học sinh 39 tỉnh

Hỗ trợ hơn 35.126 tấn gạo dự trữ quốc gia cho học sinh 39 tỉnh

Tổng cục Dự trữ Nhà nước giao 18 Cục Dự trữ Nhà nước khu vực xuất cấp (không thu tiền) hơn 35.126 tấn gạo từ nguồn gạo dự trữ quốc gia giao cho 39 tỉnh để hỗ trợ học sinh học kỳ II năm học 2023 - 2024.
Lần đầu tiên xuất khẩu cá ngừ đóng hộp cán đích 299 triệu USD

Lần đầu tiên xuất khẩu cá ngừ đóng hộp cán đích 299 triệu USD

Dù phải đối mặt với nhiều thách thức trong nửa cuối năm nhưng khép lại năm 2024, xuất khẩu cá ngừ đóng hộp của Việt Nam vẫn tăng 17% so với năm 2023, đạt 299 triệu USD. Để có thể tiếp tục duy trì được đà tăng trưởng trong năm 2025, ngành sản xuất và xuất khẩu cá ngừ đóng hộp rất cần sự phối hợp đồng bộ của các bên liên quan.
Việt Nam xuất siêu 3 tỷ USD với Nhật Bản trong năm 2024

Việt Nam xuất siêu 3 tỷ USD với Nhật Bản trong năm 2024

Năm 2024, xuất khẩu Việt Nam sang Nhật Bản đạt 24,59 tỷ USD; nhập khẩu từ Nhật Bản đạt 21,59 tỷ USD; cán cân thương mại nghiêng về Việt Nam xuất siêu 3 tỷ USD.
Điều chỉnh kế hoạch đầu tư công của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

Điều chỉnh kế hoạch đầu tư công của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình ký Quyết định số 237/QĐ-TTg ngày 27/1/2025 điều chỉnh kế hoạch đầu tư công trung hạn vốn ngân sách trung ương giai đoạn 2021 - 2025 trong nội bộ của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.
Có giấy kiểm nghiệm chất vàng O, sầu riêng lại thông đường sang Trung Quốc

Có giấy kiểm nghiệm chất vàng O, sầu riêng lại thông đường sang Trung Quốc

Trong những ngày qua, sầu riêng của nước ta gặp khó khi xuất khẩu sang Trung Quốc vì thị trường tỷ dân yêu cầu có một loại giấy. Đó là giấy kiểm định chất vàng O.
Tiền thưởng Tết Ất Tỵ bình quân 7,72 triệu đồng

Tiền thưởng Tết Ất Tỵ bình quân 7,72 triệu đồng

Mức thưởng bình quân Tết Nguyên đán Ất Tỵ năm 2025 đạt 7,72 triệu đồng/người, tăng 13% so với mức thưởng của Tết Nguyên đán Giáp Thìn năm 2024 (6,85 triệu đồng/người).
Hạn ngạch thuế quan nhập khẩu muối, trứng gia cầm năm 2025

Hạn ngạch thuế quan nhập khẩu muối, trứng gia cầm năm 2025

Bộ Công Thương ban hành Thông tư số 01/TT-BCT ngày 15 tháng 01 năm 2025 quy định về hạn ngạch thuế quan nhập khẩu mặt hàng muối, trứng gia cầm năm 2025.
Hướng tới xây dựng ngành thủy sản bền vững

Hướng tới xây dựng ngành thủy sản bền vững

Văn phòng Chính phủ ban hành Thông báo số 30/TB-VPCP ngày 25/1/2025 kết luận của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà tại Hội nghị lần thứ XII Ban Chỉ đạo Quốc gia về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU).
Xuất khẩu sầu riêng năm 2024 đạt kỷ lục hơn 3,2 tỷ USD

Xuất khẩu sầu riêng năm 2024 đạt kỷ lục hơn 3,2 tỷ USD

Sầu riêng đạt kim ngạch xuất khẩu 3,2 tỉ USD năm 2024, tăng 43,2% so với năm trước và tăng tới 28 lần trong vòng 5 năm qua.
Xem thêm

Thương hiệu nổi bật

eco-parl
cai-lan
vinamil
richy-nho
sun-group
logo-erowindow
partner-bivaco
partner-shb
partner-tan-hoang-minh-group
partner-hdbank
partner-vinacomin
partner-viglacera
partner-th
partner-bacabank
partner-danko-group
ttp
doji
nam-cuong
partner-vingroup
bidv3
phu-dien-2
gleximco
Phiên bản di động