 |
| Triển khai Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao từ vụ đông xuân 2023 – 2024 |
Ngày 2/10, tại TP.HCM, Bộ NN-PTNT và một số tổ chức, doanh nghiệp đã tổ chức Hội thảo vai trò của hợp tác công - tư trong triển khai Đề án “Phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030” (gọi tắt là Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao).
Ông Lê Thanh Tùng, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ NN-PTNT) cho biết, mục tiêu của đề án là hình thành 1 triệu ha vùng chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp, gắn với tổ chức lại hệ thống sản xuất theo chuỗi giá trị.
Có 12 địa phương, với tổng diện tích 1.015.000 ha lúa, đăng ký tham gia đề án đến năm 2030. Trong đó, năm 2024 sẽ bắt đầu triển khai trên diện tích khoảng 200.000 ha vùng lúa thuộc Dự án Chuyển đổi nông nghiệp bền vững đã triển khai những năm trước đây. Tới năm 2025, diện tích đạt 500.000 ha; từ 2026-2030, mỗi năm tăng thêm 100.000 ha.
Về mặt kinh tế, theo ông Tùng, diện tích lúa khi thực hiện đề án sẽ giảm khoảng 20% chi phí sản xuất, tương đương khoảng 9.500 tỷ đồng/năm (với sản lượng 13 triệu tấn lúa năm 2030). Nếu áp dụng quy trình canh tác bền vững, giá lúa bán ra có thể tăng thêm khoảng 10%, thu hơn 7.000 tỷ đồng/năm.
"Với hai yếu tố trên, ngành lúa có thêm 16.000 tỷ đồng/năm, tương đương 500 triệu USD; chưa kể các yếu tố tăng thêm về giá trị trong quá trình xây dựng thương hiệu gạo giảm phát thải. Đề án có tính khả thi", lãnh đạo Cục Trồng trọt nói.
Thứ trưởng Bộ NN-PTNT, ông Trần Thanh Nam cho biết, việc xây dựng vùng chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp ở ĐBSCL sẽ mang tính đột phá trong tổ chức lại sản xuất ngành hàng lúa gạo. Diện tích 1 triệu ha lúa của đề án liên quan tới 1 triệu nông hộ sản xuất, do đó, phải tổ chức cho nông dân vào các hợp tác xã, gắn kết với doanh nghiệp tiêu thụ.
 |
| Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Trần Thanh Nam phát biểu tại Hội thảo |
Một trong những mục tiêu quan trọng của Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao là đảm bảo lợi nhuận cho nông dân ở mức trên 40% vào năm 2025 và trên 50% vào năm 2030. Mục tiêu này là hoàn toàn khả thi với sản xuất lúa bền vững.
Ông Nguyễn Văn Minh, Giám đốc Kỹ thuật của Công ty Syngenta Việt Nam, cho biết, giải pháp GroMoreTM tích hợp các biện pháp kỹ thuật canh tác áp dụng theo từng giai đoạn sinh trưởng của cây lúa, nhằm đảm bảo cải thiện đáng kể về năng suất, chất lượng và thu nhập cho nông dân trong điều kiện áp lực ngày càng tăng của các yếu tố sinh học và phi sinh học, đã được Syngenta áp dụng trên các mô hình khảo nghiệm khắp cả nước và đã phát huy hiệu quả rõ rệt. Cụ thể, giải pháp này làm năng suất tăng thêm trung bình khoảng 6%/ha, lợi nhuận tăng thêm trung bình 40%/ha. Đặc biệt, gạo sản xuất ra không để lại dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, đủ điều kiện xuất khẩu sang các thị trường Mỹ và châu Âu.
Ông Trương Công Cứ, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Khử trùng Việt Nam (VFC), chia sẻ, trong thời gian qua VFC đã kết hợp với Viện Lúa ĐBSCL xây dựng những mô hình sản xuất lúa tiên tiến, qua đó, giúp nông dân tăng thêm thu nhập 25%.
Bộ chủ quản cam kết và đưa ra mục tiêu các hộ nông dân tham gia đề án có lợi nhuận từ 40% trở lên. Số tiền này không chỉ thu từ bán lúa mà thực hiện trong cả chuỗi liên kết, như giảm chi phí, tận dụng sản phẩm phụ phẩm, tăng giá trị hạt gạo với thương hiệu gạo giảm phát thải.
Bộ NN-PTNT mong muốn có sự đồng hành của các doanh nghiệp trong việc tham gia, phối hợp, cùng chia sẻ những rủi ro, lợi nhuận với ngành lúa gạo. Đây không phải là nơi để tìm kiếm lợi nhuận nhiều hơn, mà doanh nghiệp sẽ cùng gánh vác, thực hiện đề án. Đề án cũng không phải là nơi bán lúa giống, trang thiết bị, vật tự nông nghiệp...
Việt Nam có 180 doanh nghiệp đủ điều kiện kinh doanh, xuất khẩu gạo, theo Bộ NN-PTNT, nhưng chỉ có 50 doanh nghiệp tham gia liên kết, còn 130 doanh nghiệp tự làm theo kiểu "tranh mua, tranh bán" trên thị trường lúa gạo. Do vậy, đề án sẽ tổ chức lại sản xuất.
Mục tiêu lớn nhất là xây dựng thương hiệu gạo Việt Nam và nâng cao giá trị hạt gạo. Đây là đề án lớn, đề án đầu tiên trên thế giới về sản xuất lúa giảm phát thải do Bộ NN-PTNT cùng Ngân hàng Thế giới (WB) thực hiện.
Theo Thứ trưởng Trần Thanh Nam, tương lai không xa, thế giới sẽ có thương hiệu sản phẩm nông nghiệp giảm phát thải. Vài năm nữa sẽ có thương hiệu gạo giảm phát thải, từ đó giúp gia tăng giá trị cho sản phẩm.
Đây là mục tiêu khó nhưng Bộ NN-PTNT quyết tâm làm, để đưa nông dân tham gia vào các mô hình liên kết sản xuất và gắn kết với doanh nghiệp, Thứ trưởng khẳng định.
