Người đưa hương chè Thanh Trà bay xa

Đi theo cách riêng

Chúng tôi đến thôn Cảy giữa cái se lạnh của những ngày đầu đông. Ấn tượng đầu tiên không chỉ bởi không gian trong lành, thư thái, khác hẳn với không khí ngột ngạt chốn đô thị mà còn bởi hương chè ngào ngạt xâm lấn mọi không gian. Đi trong ngát hương chè, chúng tôi đến nhà Tổ trưởng Tổ hợp tác chè thôn Cảy Phạm Văn Minh.

Chè Thanh Trà là 1 trong 12 sản phẩm đạt chuẩn OCOP 3 sao của tỉnh Tuyên Quang năm 2021.

Pha ấm trà nóng mời khách, ông Minh say xưa kể về cây chè. Những năm 1970, thôn Cảy chỉ là mảnh đất hoang sơ với rừng già rậm rạp, đất đá lởm chởm. Trong cái khốn khó của cuộc sống, người dân đã tìm và lựa chọn một loài cây phù hợp để phát triển kinh tế. Thế nhưng, ở đây chủ yếu là đồi núi, phát triển cây lúa sẽ khó khăn cho việc làm thủy lợi, rồi bà con quyết định chọn cây chè để thoát nghèo. Và cây chè cũng bén duyên với ông Minh từ đó.

Thời điểm đó, diện tích chè của thôn chủ yếu là chè trung du, năng suất, chất lượng thấp và nhu cầu của thị trường cũng không cao. Suốt hàng chục năm sau đó, người dân trong thôn cũng quen sản xuất, chế biến chè theo kinh nghiệm, hiếm khi cập nhật các kiến thức mới, do vậy giá trị sản phẩm chè rất thấp.

Ông Minh chia sẻ: “Trong một lần sang Thái Nguyên, tôi có dịp được thưởng thức sản phẩm chè Tân Cương. Biết được giá trị chè đặc sản ở đây cao gấp 2-3 lần so với chè truyền thống, tôi bắt đầu lân la học hỏi kỹ thuật trồng, chế biến chè VietGAP ở vùng chè nổi tiếng này. Sau một thời gian dài học nghề, tôi trở về với quyết tâm sẽ nâng tầm cây chè ở chính quê hương mình.

Vừa nhâm nhi ly trà xanh, ông Minh vừa tâm sự: Nhớ lại những ngày đầu, tới lứa hái mà vườn chè rộng nhưng chỉ lưa thưa vài búp, những búp chè lại không xanh đen như những vườn chè được chăm sóc bằng phân hóa học, không vươn dài ngồng như dùng phân bón lá, hay trong vườn chè vẫn có khu bị sâu chích hút.... "Đã có lúc tôi rơi vào bế tắc, khủng hoảng cả về tài chính và tinh thần, nhiều lúc cũng chán nản. Ấy thế nhưng, chưa bao giờ tôi nghĩ đến từ “bỏ cuộc”, ông Minh bộc bạch.

“Lúc đó tôi tự động viên mình, làm chè VietGAP cần nhiều thời gian và công sức. Vì vậy tôi cần mẫn tìm hiểu, học hỏi thêm kinh nghiệm chăm chè VietGAP. Kết quả khu vườn xuất hiện thảm thực vật đa dạng hơn, đất tơi xốp hơn, giúp vườn chè của của tôi phần nào thoát khỏi sâu bệnh, mầm bắt đầu lên nhiều và khỏe”, ông Minh kể lại trong sự vui mừng và cho biết, khó khăn của nghề làm chè VietGAP chính là khâu chăm sóc, phải đúng kỹ thuật, quy trình, luôn phải theo dõi và kiểm soát sâu bệnh. Trong khâu chế biến cũng cần có những bí quyết riêng để sản phẩm chè có vị thơm, độc lạ.

Được biết, lứa chè đặc sản đầu tiên của gia đình ra lò, song khi người dân đến hỏi mua thì ông Minh lại nhất định không bán. Thay vào đó, ông Minh đóng gói thành từng túi, rồi hễ có đoàn khách du lịch nào đến khu du lịch Tân Trào, hay đến làm việc tại xã ông lại mang chè của mình sản xuất được đến tặng. Ông Minh chỉ xin họ một lời nhận xét sau khi uống sản phẩm, và nếu có nhu cầu dùng tiếp thì liên hệ theo số điện thoại để ông giao sản phẩm đến tận tay khách hàng.

Quả nhiên, một thời gian sau đó, rất nhiều người được ông Minh tặng chè Thanh Trà đã chủ động liên lạc để đặt hàng. Những vị khách ấy từng sử dụng chè, ai cũng tấm tắc khen về thứ trà “tròn vị” mang đủ hương, sắc, vị, thần. Và cho đến nay những vị khách ấy đã trở thành khách hàng thân thiết, duy trì lượng đặt hàng đều đặn hàng năm.

Ông Phạm Văn Minh (bên phải), Tổ trưởng Tổ hợp tác chè thôn Cảy, xã Minh Thanh (Sơn Dương) chia sẻ kinh nghiệm chăm sóc chè VietGAP cho các thành viên.

Để hương chè bay xa

Năm 2017, ông Phạm Văn Minh thành lập Tổ hợp tác sản xuất chè VietGAP. Tổ hợp tác thành lập với 7 thành viên, trồng 7ha chè đặc sản. Quy trình sản xuất chè theo VietGAP đã được Tổ lựa chọn để phát triển vùng chè gắn với xây dựng thương hiệu chè Thanh Trà. Từ việc cải tạo giống, khâu chăm sóc, thu hái, chế biến… đều phải tuân thủ theo quy trình nghiêm ngặt.

Riêng công đoạn hái chè búp tươi cũng phải theo đúng kỹ thuật, chỉ thu hái vào buổi chiều khi búp chè đã khô sương, các búp chưa đến tuổi hái không bị tận thu nên thời gian các lứa hái được rút ngắn, mang lại hiệu quả cao.

Và đặc biệt muốn du khách nhớ đến chè Thanh Trà thì phải có sự khác biệt. Mà khác biệt ông Minh cho là mấu chốt chính là phải tạo được hương vị đặc trưng "gây được thương nhớ cho người thưởng chè". Và từ đam mê uống chè, ông Minh đã tìm ra bí kíp để có sản phẩm chè hội tụ đủ phẩm chất đỉnh cao: nước sánh vàng như mật, hương thơm tinh khiết và vị ngọt hậu.

Từ việc chuyển đổi trồng và sản xuất chè đặc sản, giá chè bán ra thị trường của Tổ hợp tác đã tăng lên nhiều so với các năm trước. Và một điều đặc biệt, vị thơm, ngọt của chè Thanh Trà không chỉ được lan rộng trên khắp thị trường trong tỉnh mà còn vươn ra các tỉnh như Vĩnh Phúc, Hà Nội, Hải Phòng... Với năng suất đạt 1,5 tấn chè khô/ha/năm, giá bán từ 220.000 - 250.000 đồng/kg, người dân thu lãi hơn 100 triệu đồng/năm.

Sản phẩm chè Thanh Trà của Tổ hợp tác chè thôn Cảy được tỉnh Tuyên Quang chứng nhận đạt chuẩn OCOP 3 sao.

Qua bao thăng trầm, chè Thanh Trà của làng nghề chè thôn Cảy đã được nhiều người tiêu dùng biết đến. Cuối năm 2021, sản phẩm chè Thanh Trà tham gia đánh giá sản phẩm OCOP và đạt chuẩn 3 sao. Đây chính là thành quả của những cố gắng tạo ra sản phẩm nông nghiệp an toàn của Tổ hợp tác nói riêng và người dân làng nghề chè nói chung. Đây cũng là tiền đề để sản phẩm chè Thanh Trà được phân phối trong các hệ thống siêu thị, cửa hàng nông sản sạch trong cả nước.

Ông Phạm Văn Minh chia sẻ, với mục tiêu đưa các sản phẩm chè đảm bảo chất lượng, an toàn đến người tiêu dùng, bản thân mỗi thành viên trong tổ hợp tác luôn tuân thủ nghiêm ngặt quy trình sản xuất chè theo VietGAP. Sản phẩm chè Thanh Trà đạt sản phẩm OCOP 3 sao đã khẳng định được những cố gắng của bà con trong việc xây dựng thương hiệu và cũng là yếu tố quyết định để chè Thanh Trà có chỗ đứng vững chắc trong nước và vươn tầm xuất khẩu ra nước ngoài.

Rời thôn Cảy, trong tôi còn vương vấn mãi vị ngọt chén trà và câu chuyện khởi nghiệp từ cây chè của Tổ trưởng Tổ hợp tác chè thôn Cảy Phạm Văn Minh. Dưới sự chèo lái của ông Minh, sản phẩm chè Thanh Trà đã tiếp cận với thị trường cả nước, có mặt tại nhiều hội chợ, triển lãm ở các vùng miền, được đông đảo khách hàng tin tưởng và đánh giá rất cao về chất lượng.

Người phụ nữ đánh thức và đem “linh hồn” trà Đại Từ vươn xa

Tác phẩm: "Sen Quê Bác"

Chè Tân Cương - đặc sản nổi tiếng của Thái Nguyên

Café Khe Sanh, hương vị đặc trưng miền núi Quảng Trị

Tác phẩm "Lúa cấy bệ một bụi đỏ"

Cam Thượng Lộc được công nhận là sản phẩm OCOP của tỉnh Hà Tĩnh

Nuôi lợn bằng thảo dược, Hiền Thục Famr sở hữu 3 sản phẩm OCOP cấp tỉnh

Tác phẩm "Nghề truyền thống sản xuất chổi đót Chiêm Sơn"

Tác phẩm "Bộ tranh Tố Nữ điêu khắc kính"

Hồng Vân phát triển kinh tế du lịch bền vững với trà chùm ngây OCOP 4 sao

Tác phẩm "Đặc sản Nem lai vung"