 |
| Quang cảnh diễn đàn. |
Sáng ngày 3/12, tại Hà Nội, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) đã tổ chức Diễn đàn Chuyển đổi số ngành Công Thương năm 2025 với chủ đề “Chuyển đổi kép: Số hóa chuỗi cung ứng – Xanh hóa tăng trưởng”. Sự kiện diễn ra trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang tăng tốc ứng dụng công nghệ, đặt ra yêu cầu cấp thiết cho ngành Công Thương về việc hiện đại hóa chuỗi giá trị và nâng cao năng lực cạnh tranh trong tiến trình hội nhập quốc tế.
Tham dự và chỉ đạo Diễn đàn có Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân. Sự kiện còn có sự góp mặt của lãnh đạo Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Cục Công nghiệp, Viện Chiến lược chuyển đổi số, cùng đại diện các doanh nghiệp lớn như Grab Việt Nam, Tổ chức Chống Lừa Đảo và lãnh đạo các Sở Công Thương, các chuyên gia, doanh nghiệp trong lĩnh vực năng lượng, logistics và công nghệ.
Động lực từ "chuyển đổi kép" và bức tranh tăng trưởng ấn tượng
Phát biểu khai mạc Diễn đàn, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân đã phác thảo bức tranh kinh tế thế giới và vị thế của Việt Nam. Trong khi kinh tế toàn cầu duy trì đà tăng trưởng dựa trên động lực từ dịch vụ và tiêu dùng số, kinh tế số tại Việt Nam đã có những bước cải thiện rõ rệt. Thứ trưởng nhấn mạnh, thương mại điện tử bán lẻ được dự báo vượt mốc 25 tỷ USD, khẳng định vị thế là trụ cột chính của nền kinh tế Internet, giúp mở rộng thị trường và gia tăng sức chống chịu cho nền kinh tế quốc gia.
Năm 2025 được Chính phủ xác định là năm tăng tốc triển khai Nghị quyết 57 về chuyển đổi số. Ngành Công Thương đã và đang đẩy mạnh chuyển đổi số trên ba trụ cột then chốt: Chính phủ số, kinh tế số ngành Công Thương và hạ tầng dữ liệu. Tuy nhiên, lãnh đạo Bộ Công Thương cũng chỉ rõ, năm 2025 đặt ra yêu cầu đổi mới mạnh mẽ hơn để tận dụng cơ hội từ "chuyển đổi kép"—sự kết hợp giữa chuyển đổi số và chuyển đổi xanh.
Để hiện thực hóa các mục tiêu này, Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân đề nghị tập trung thảo luận vào ba nhóm nội dung lớn: Nhận diện xu hướng công nghệ mới (AI, IoT, Big Data); Hoàn thiện giải pháp phát triển thị trường thương mại điện tử xanh, bền vững và an toàn; Đề xuất mô hình phát triển kinh tế số tại địa phương, đặc biệt hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và hộ kinh doanh.
Làm rõ hơn về bức tranh toàn cảnh, ông Hoàng Ninh - Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đã trình bày báo cáo “Định hướng chuyển đổi số ngành Công Thương năm 2026”. Ông Ninh khẳng định chuyển đổi số là nhiệm vụ chiến lược gắn chặt với phát triển bền vững và tái cơ cấu toàn diện ngành đến năm 2030.
Những con số biết nói đã chứng minh hiệu quả của quá trình này. Trong lĩnh vực Chính phủ số, Bộ Công Thương đã cung cấp 224 dịch vụ công trực tuyến toàn trình, tỷ lệ số hóa hồ sơ đạt 95,52%. Năm 2024, hơn 691 nghìn bộ hồ sơ đã được trao đổi qua Cơ chế một cửa ASEAN và trên 52.500 doanh nghiệp được phục vụ qua hệ thống. Đặc biệt, Bộ Công Thương tiếp tục dẫn đầu về mức độ hài lòng đối với dịch vụ công trực tuyến với điểm số tuyệt đối 18/18.
Về kinh tế số, quy mô thương mại điện tử B2C năm 2024 đạt khoảng 25 tỷ USD, chiếm 10% tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng. Lĩnh vực công nghiệp và sản xuất thông minh cũng ghi nhận tín hiệu tích cực với chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tăng 8,4% – mức cao nhất trong 5 năm qua. Khoảng 90% doanh nghiệp chế biến, chế tạo đã triển khai giải pháp số, trong đó 35% ứng dụng robot và cảm biến, và khoảng 10–12% đạt mức nhà máy thông minh 3.0.
Ông Hoàng Ninh dự báo kinh tế số Việt Nam năm 2025 sẽ đạt 39 tỷ USD, nằm trong nhóm tăng trưởng nhanh nhất khu vực. Dựa trên nền tảng này, năm 2026 sẽ là thời điểm ngành Công Thương tạo lập các đột phá chiến lược như chuẩn hóa dữ liệu quốc gia và mở rộng mô hình nhà máy thông minh thế hệ 3.0–4.0.
Góc nhìn thực tiễn từ địa phương và cộng đồng doanh nghiệp
 |
| Lãnh đạo các đơn vị Bộ Công thương tham quan các gian hàng bên lề diễn đàn. |
Diễn đàn không chỉ dừng lại ở những định hướng vĩ mô mà còn đi sâu vào thực tiễn triển khai tại các địa phương và doanh nghiệp.
Từ góc độ địa phương, ông Lê Văn Bính - Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Phượng Dực (Hà Nội) đã mang đến câu chuyện đầy cảm hứng về “đánh thức vùng đất trăm nghề bằng chuyển đổi số”. Ông chia sẻ cách công nghệ giúp các làng nghề truyền thống tiếp cận thị trường hiện đại, gia tăng giá trị sản phẩm. Sự chuyển dịch từ kinh doanh thủ công sang phân phối trên nền tảng số tại Phượng Dực là minh chứng cho thấy chuyển đổi số chỉ thực sự bền vững khi lan tỏa đến từng cấp cơ sở, nơi các hộ kinh doanh nhỏ lẻ đang đứng trước áp lực đổi mới sáng tạo.
Đại diện cho khối doanh nghiệp công nghệ, bà Đặng Thùy Trang – Giám đốc đối ngoại Grab Việt Nam, nhấn mạnh vai trò của các nền tảng số trong việc hỗ trợ địa phương phát triển kinh tế. Grab đã ký kết thỏa thuận hợp tác với TP. Huế và Đà Nẵng trong năm 2025 để thúc đẩy mô hình thành phố thông minh. Các giải pháp như GrabMaps, số hóa quán ăn địa phương hay mô hình Grab Xích Lô tại Huế không chỉ tối ưu hóa vận hành đô thị mà còn thúc đẩy dòng chảy thương mại và du lịch. Bà Trang cho biết doanh nghiệp này cũng chú trọng đào tạo kỹ năng số và kiến thức AI cho các đối tác tài xế và thương nhân, giúp họ hòa nhập tốt hơn vào môi trường kinh doanh số.
Ở lĩnh vực năng lượng, ông Lê Nguyễn Trường Giang - Viện trưởng Viện Chiến lược chuyển đổi số (DTSI), đã đưa ra quan điểm mới mẻ về "vốn dữ liệu" (data-capital). Theo ông, dữ liệu cần được xem là một dạng tài sản như tư bản hay năng lượng. Việc ứng dụng phân tích dữ liệu lớn và IoT trong lưới điện thông minh hay quản lý năng lượng theo thời gian thực là nền tảng thiết yếu để thực hiện mục tiêu giảm phát thải. Ông Giang nhấn mạnh: "Chuyển đổi xanh chính là giai đoạn phát triển kế tiếp của chuyển đổi số, bởi không thể xanh hóa nếu chưa đạt được cấp độ số hóa đủ để tạo ra sự chuyển hóa về chất".
Bên cạnh cơ hội, thách thức về an toàn thông tin cũng được thảo luận sôi nổi. Bà Nguyễn Như Quỳnh, Đồng sáng lập và Giám đốc Vận hành Tổ chức Chống Lừa Đảo, cảnh báo về sự gia tăng của các hình thức tấn công mạng và gian lận AI trong năm 2025. Các thủ đoạn như phishing tự động, deepfake giả giọng nói và hình ảnh lãnh đạo đang trở nên tinh vi hơn. Bà Quỳnh khuyến nghị doanh nghiệp cần xây dựng hệ thống phòng vệ chủ động đa tầng và xem an toàn thông tin là năng lực quản trị cốt lõi, tuân thủ văn hóa "an toàn trước – chuyển đổi sau".
Trong khuôn khổ sự kiện, Tọa đàm “Thúc đẩy chuyển đổi số ngành Công Thương” do chuyên gia Vũ Quang Hùng điều phối đã tạo không gian trao đổi cởi mở giữa các bên. Các diễn giả thống nhất rằng, trong bối cảnh tiêu chuẩn xanh trở thành xu thế và rủi ro an ninh mạng gia tăng, chuyển đổi số chỉ mang lại hiệu quả thực chất khi có sự đồng bộ từ trung ương đến địa phương và sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan quản lý và doanh nghiệp.
Diễn đàn Chuyển đổi số ngành Công Thương 2025 đã mở ra những định hướng chiến lược quan trọng, kỳ vọng tạo động lực mạnh mẽ cho hành trình chuyển đổi kép của ngành, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và hướng tới phát triển bền vững.
