Phát biểu tại buổi họp báo, bà Nguyễn Thị Khánh Huyền - Ban Nghiệp vụ thuế hải quan, cho biết Luật thuế GTGT số 48/2024/QH15 cùng nghị định hướng dẫn đã bổ sung nhiều quy định trước đây chỉ được hướng dẫn bằng công văn. Điểm nổi bật là việc mở rộng danh mục hàng hóa không chịu thuế GTGT, giúp doanh nghiệp bớt chịu rủi ro pháp lý và giảm chi phí tuân thủ.
Cụ thể, hàng nhập khẩu phục vụ cho thuê tài chính được phép vận chuyển thẳng vào khu phi thuế quan mà không phải chịu thuế GTGT; sản phẩm xuất khẩu thuộc nhóm tài nguyên, khoáng sản khai thác (thô hoặc đã chế biến theo Danh mục của Chính phủ) được xác định rõ là không chịu thuế, phù hợp với chủ trương hạn chế xuất khẩu tài nguyên thô. Ngoài ra, luật hóa các trường hợp miễn thuế như tài sản di chuyển trong định mức miễn thuế nhập khẩu, hàng hóa trao đổi của cư dân biên giới trong danh mục quy định, di vật, cổ vật do cơ quan có thẩm quyền nhập khẩu.
Tuy nhiên, song song với mở rộng diện miễn thuế là việc thu hẹp một số ưu đãi. Một số mặt hàng trước đây không chịu thuế như phân bón, tàu khai thác thủy sản, máy móc thiết bị chuyên dùng cho nông nghiệp được chuyển sang áp thuế suất 5%.
 |
| Quang cảnh buổi họp báo. |
Những khoản hưởng ưu đãi thuế suất 5% trước đây cũng có điều chỉnh lên 10% đối với nhóm hàng như đường và phụ phẩm sản xuất đường, thiết bị chuyên dùng cho giảng dạy - nghiên cứu - thí nghiệm, nhựa thông sơ chế, lâm sản chưa qua chế biến. Mục tiêu của điều chỉnh là tạo cơ cấu thuế hợp lý, giảm tình trạng “khoảng trống” chính sách và đảm bảo công bằng giữa các ngành hàng.
Luật cũng quy định rõ nguyên tắc áp dụng thuế suất: cơ sở kinh doanh có nhiều loại hàng hóa, dịch vụ phải kê khai theo từng mức thuế suất tương ứng; nếu không phân định được thì phải nộp theo mức cao nhất. Quy định này nhằm hạn chế tình trạng kê khai sai, khai thiếu do nhầm lẫn hay lợi dụng. Thêm vào đó, nguyên tắc áp dụng cho sản phẩm nông - lâm - thủy sản chưa qua chế biến, phế phẩm, phụ phẩm, phế liệu… đều được quy định rõ ràng để thống nhất cách tính.
Đối với Luật Thuế TTĐB (sửa đổi, có hiệu lực từ ngày 1/1/2026), một số quy định mới đã tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp như: bỏ quy định điều hòa từ 24.000 BTU trở xuống thuộc diện chịu thuế TTĐB, tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp sản xuất, nhập khẩu, phân phối, giúp giảm giá thành sản phẩm.
Luật cũng mở rộng thêm các trường hợp không chịu thuế TTĐB bao gồm: Hàng hóa sản xuất, gia công hoặc thuê gia công để xuất khẩu ra nước ngoài; hàng hóa xuất khẩu ra nước ngoài đã nộp thuế tiêu thụ đặc biệt bị phía nước ngoài trả lại khi nhập khẩu; một số loại xe ô tô chạy trong phạm vi khu di tích lịch sử, bệnh viện, trường học; trực thăng, tàu lượn dùng cho cứu hộ, cứu nạn, huấn luyện phi công.
Bổ sung điều kiện được khấu trừ và hoàn thuế TTĐB bao gồm các trường hợp: Nguyên liệu nhập khẩu để sản xuất/gia công hàng xuất khẩu; doanh nghiệp giải thể, phá sản còn số thuế chưa khấu trừ hết; hoàn thuế theo điều ước quốc tế.
 |
| Đại diện Ban Nghiệp vụ thuế hải quan chia sẻ tại buổi họp báo. |
Tuy nhiên, một số nhóm mặt hàng có quy định chặt chẽ hơn, như bổ sung nước giải khát có hàm lượng đường trên 5g/100 ml vào đối tượng chịu thuế; siết chặt quản lý đối với mặt hàng thuốc lá, rượu, bia.
Luật cũng quy định rõ hơn đối tượng chịu thuế TTĐB để tránh vướng mắc phát sinh khi thực hiện, như quy định đối tượng chịu thuế là máy bay, trực thăng, tàu lượn (thay thế cho khái niệm “tàu bay” nói chung; quy định vàng mã, hàng hóa không bao gồm hàng mã là đồ chơi trẻ em và đồ dùng dạy học...
Ngoài ra, đại diện Cục Hải quan cũng cho biết, việc thí điểm thu nộp thuế điện tử qua tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán đã gia tăng tiện ích, thêm sự lựa chọn cho người nộp thuế, góp phần thực hiện đề án thanh toán không dùng tiền mặt của Thủ tướng Chính phủ.
Trước đó, ngày 24/6/2025, Bộ Tài chính ban hành Thông tư 51/2025/TT-BTC về giao dịch điện tử trong lĩnh vực thuế đối với hàng hóa xuất nhập khẩu và phương tiện xuất nhập cảnh.
Đại diện Cục Hải quan cũng nhấn mạnh, Thông tư nhằm mở rộng kênh nộp thuế điện tử qua các tổ chức trung gian thanh toán, mang lại nhiều lựa chọn và tính chủ động cho người nộp thuế. Đồng thời, giảm thời gian thông quan, khi doanh nghiệp có thể nộp thuế 24/7 mà không phụ thuộc giờ giao dịch của ngân hàng và hỗ trợ thương mại điện tử xuyên biên giới, phù hợp xu hướng mới. Giảm chi phí, rút gọn thủ tục cho cả người nộp thuế và cơ quan hải quan nhờ quy trình tra soát, điều chỉnh điện tử.
Cơ quan hải quan cũng đánh giá việc hoàn thiện khung pháp lý về giao dịch điện tử góp phần thúc đẩy chuyển đổi số, tạo môi trường kinh doanh minh bạch, hiện đại và thuận lợi cho doanh nghiệp và người dân.
