Xuất khẩu rau quả 11 tháng đạt 7,8 tỷ USD với mức xuất siêu kỷ lục

Bên cạnh sầu riêng, ngành dừa đang nổi lên như một điểm sáng mới đầy triển vọng trong bức tranh xuất khẩu nông sản Việt Nam.

Theo số liệu thống kê mới nhất từ Hiệp hội Rau quả Việt Nam, bức tranh xuất khẩu nông sản trong 11 tháng đầu năm 2025 tiếp tục ghi nhận những gam màu sáng, bất chấp các yếu tố biến động về thời vụ và thị trường. Cụ thể, kim ngạch xuất khẩu toàn ngành lũy kế đạt hơn 7,8 tỷ USD, tăng 18% so với cùng kỳ năm 2024. Ở chiều ngược lại, giá trị nhập khẩu rau quả đạt hơn 2,44 tỷ USD (tăng 15%). Như vậy, cán cân thương mại của ngành hàng này tiếp tục nghiêng về phía xuất siêu với giá trị thặng dư gần 5,4 tỷ USD, khẳng định vị thế là một trong những ngành hàng nông nghiệp chủ lực mang lại ngoại tệ lớn cho đất nước.

Riêng trong tháng 11/2025, kim ngạch xuất khẩu ước đạt 754 triệu USD. Mặc dù con số này giảm 18,7% so với tháng 10 do yếu tố thời vụ tự nhiên, nhưng so với cùng kỳ tháng 11/2024, mức tăng trưởng lại đạt tới 64,9%. Số liệu này là minh chứng rõ nét cho thấy nhu cầu của thị trường quốc tế đối với nông sản Việt Nam không những không suy giảm mà còn duy trì ở mức rất cao, tạo đà tâm lý tích cực cho chặng nước rút cuối năm. Dự kiến, tổng kim ngạch xuất khẩu rau quả cả năm 2025 sẽ cán đích ở mức khoảng 8,5 tỷ USD.

Thị trường Trung Quốc và sự thống trị của sầu riêng

Phân tích sâu về cơ cấu thị trường, Trung Quốc tiếp tục giữ vững ngôi vương là thị trường tiêu thụ số một của rau quả Việt Nam. Tính đến hết tháng 10/2025, xuất khẩu sang thị trường tỷ dân này đã đạt hơn 4,5 tỷ USD. Đứng sau là các thị trường khó tính nhưng giàu tiềm năng như Mỹ (gần 455 triệu USD) và Hàn Quốc (hơn 264 triệu USD). Điểm đáng ghi nhận là cả hai thị trường này đều duy trì mức tăng trưởng hai con số so với năm 2024. Bên cạnh bộ ba thị trường chủ lực, các điểm đến như Nhật Bản, Đài Loan (Trung Quốc), Hà Lan và Australia cũng ghi nhận những kết quả vô cùng khả quan.

Đóng góp quan trọng nhất vào đà tăng trưởng chung của toàn ngành là sự xuất hiện của 6 loại trái cây chủ lực, bao gồm: sầu riêng, chuối, xoài, mít, dừa và bưởi. Trong đó, sầu riêng thực sự đã trở thành "gà đẻ trứng vàng", giữ vai trò then chốt trong cơ cấu xuất khẩu, đặc biệt là tại thị trường Trung Quốc.

Theo Hiệp hội Rau quả Việt Nam, chỉ trong 11 tháng, kim ngạch xuất khẩu sầu riêng ước đạt 3,4 tỷ USD, con số này đã vượt qua tổng kim ngạch của cả năm 2024 và giúp sầu riêng giữ vững vị trí số 1 trong các mặt hàng rau quả xuất khẩu. Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam dự báo, với đà tăng hiện nay và tín hiệu tích cực trong tháng cuối năm, kim ngạch xuất khẩu sầu riêng có thể chạm mốc 4 tỷ USD trong năm 2025.

Hiện tại, giá sầu riêng trong nước đang có sự phục hồi đáng kể sau giai đoạn giảm sâu hồi tháng 9 và tháng 10 do gián đoạn kiểm định. Cụ thể, sầu riêng Monthong loại A hiện đang được giao dịch ở mức 110.000–125.000 đồng/kg, tăng từ 30–50% so với tháng trước. Sầu riêng Ri6 cũng ghi nhận mức tăng từ 40.000 đồng lên 67.000–70.000 đồng/kg. Đối với hàng loại B, giá Monthong dao động từ 97.000–100.000 đồng/kg và Ri6 khoảng 50.000–55.000 đồng/kg.

Tuy nhiên, thị trường đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt nguồn cung do yếu tố trái vụ. Hiệp hội Rau quả Việt Nam nhận định sự khan hiếm này có thể kéo dài đến tận tháng 3/2026. Nguyên nhân không chỉ do đặc tính mùa vụ mà còn bởi ảnh hưởng tiêu cực từ thiên tai, khi nhiều vườn trồng tại Đồng bằng sông Cửu Long bị ngập lụt. Thêm vào đó, chi phí sản xuất vụ nghịch năm nay tăng từ 10–15% so với chính vụ, cộng với bài học từ mức giá thấp trong vụ nghịch năm ngoái khiến nhiều nhà vườn e ngại, không xử lý ra hoa trái vụ. Nhiều nông dân đã chọn giải pháp an toàn là để cây kết trái tự nhiên, chờ thu hoạch chính vụ vào tháng 4 nhằm tối ưu hóa lợi nhuận và giảm thiểu rủi ro.

Xét trên bình diện cạnh tranh quốc tế, sầu riêng Việt Nam đang sở hữu lợi thế lớn về giá và logistics. Bình quân mỗi tấn sầu riêng Việt xuất khẩu đạt mức giá 3.696 USD, thấp hơn khoảng 15% so với sầu riêng Thái Lan. Chính nhờ mức giá cạnh tranh và thời gian vận chuyển ngắn, Việt Nam hiện đã vươn lên trở thành quốc gia xuất khẩu sầu riêng lớn thứ hai vào Trung Quốc, chỉ xếp sau Thái Lan.

Dù vậy, bức tranh xuất khẩu không hoàn toàn là màu hồng. Việc phụ thuộc quá lớn vào thị trường Trung Quốc (chiếm tỷ trọng áp đảo) vẫn là một rủi ro tiềm ẩn. Minh chứng là xuất khẩu sầu riêng sang Thái Lan đã giảm tới 77%, chỉ còn hơn 34 triệu USD do sự cạnh tranh trực tiếp ngay tại thị trường Trung Quốc – nơi Thái Lan đang dốc toàn lực đẩy mạnh sản lượng. Các thị trường khác như Đài Loan, Hàn Quốc và Campuchia cũng ghi nhận mức sụt giảm sâu, phản ánh thực tế rằng việc mở rộng thị trường sầu riêng ra ngoài biên giới Trung Quốc vẫn còn nhiều hạn chế.

Tiềm năng từ ngành dừa và chiến lược phát triển bền vững

Bên cạnh sầu riêng, ngành dừa đang nổi lên như một điểm sáng mới đầy triển vọng trong bức tranh xuất khẩu nông sản Việt Nam. Ngày 1/12/2025 vừa qua, Hiệp hội Dừa Việt Nam đã có buổi làm việc chiến lược với Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC) cùng sự tham gia của các doanh nghiệp đầu ngành như Betrimex, Beinco, Thabico, Vina T&T và Hợp tác xã Dừa Chợ Gạo. Buổi làm việc hướng tới mục tiêu thảo luận các chương trình hỗ trợ nâng cao chuỗi giá trị, tăng năng lực cạnh tranh và thúc đẩy phát triển bền vững giai đoạn 2026–2030.

Ông Cao Bá Đăng Khoa, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Dừa Việt Nam. Ảnh: N.H

Theo ông Cao Bá Đăng Khoa, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Dừa Việt Nam, tiềm năng của ngành dừa là rất lớn. Việt Nam hiện có 18 tỉnh trồng dừa với diện tích hơn 200.000 ha, cung cấp sản lượng trên 2,26 triệu tấn mỗi năm, tập trung chủ yếu tại Đồng bằng sông Cửu Long và duyên hải miền Trung. Cú hích lớn nhất cho ngành dừa đến từ việc dừa tươi Việt Nam chính thức được xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc từ giữa tháng 8/2024. Với thị trường tiêu thụ khổng lồ khoảng 4 tỷ quả dừa mỗi năm, đây là cánh cửa mở ra cơ hội tăng trưởng đột phá.

Số liệu thực tế đã chứng minh sức bật của ngành hàng này. Trong 3 quý của năm 2025, kim ngạch xuất khẩu 4 nhóm sản phẩm chủ lực của dừa đã đạt 780 triệu USD, tăng trên 20% so với cùng kỳ. Đặc biệt, xuất khẩu dừa chế biến tăng mạnh tới 54,8%, cho thấy xu hướng chuyển dịch tích cực từ xuất khẩu thô sang các sản phẩm có giá trị gia tăng cao như nước cốt dừa cấp đông, dầu dừa thô, thực phẩm - mỹ phẩm từ dừa và thủ công mỹ nghệ.

Để hiện thực hóa các mục tiêu tăng trưởng, ngành dừa đang trải qua cuộc tái cơ cấu mạnh mẽ theo hướng "xanh" và bền vững. Hiện nay, 32 doanh nghiệp đã phát triển vùng nguyên liệu theo mô hình chuyên canh hoặc liên kết nông hộ, trong đó có 68 ha đã đạt chuẩn hữu cơ quốc tế. Ngành đang chuyển dịch mạnh sang sử dụng phân hữu cơ, sinh học để nâng cao chất lượng trái.

Chủ tịch Hiệp hội Dừa Việt Nam, bà Nguyễn Thị Kim Thanh, cho biết hiệp hội đang nghiên cứu mô hình tích hợp trồng cây thảo dược trong vườn dừa nhằm tăng đa dạng sinh học và hình thành chuỗi giá trị tuần hoàn. Mục tiêu không chỉ là lợi nhuận kinh tế mà còn là xây dựng giá trị vô hình, thương hiệu quốc gia và hướng tới tiêu chuẩn môi trường Net Zero.

Tuy nhiên, để duy trì đà tăng trưởng bền vững cho cả sầu riêng, dừa và toàn ngành rau quả, các chuyên gia khuyến nghị Việt Nam cần một hệ thống giải pháp toàn diện.

Thứ nhất, về mặt quản lý nhà nước, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã thiết lập quy trình kiểm soát riêng cho mặt hàng sầu riêng và đây được xem là tiền lệ quan trọng để áp dụng rộng rãi cho các nông sản khác.

Thứ hai, về phía doanh nghiệp, cần chuẩn hóa toàn bộ chuỗi sản xuất theo quy trình GAP, HACCP, áp dụng triệt để mã số vùng trồng, vùng nuôi và xây dựng cơ sở dữ liệu truy xuất nguồn gốc. Việc đầu tư vào công nghệ chế biến sâu là yếu tố sống còn để giảm rủi ro biến động giá và tăng biên lợi nhuận.

Thứ ba, về hạ tầng và thương mại, hệ thống logistics chuyên biệt cho nông sản cần được hoàn thiện đồng bộ, từ kho lạnh biên giới đến các trung tâm logistics tại Lạng Sơn, Quảng Ninh, Lào Cai. Song song đó, việc mở rộng kênh thương mại điện tử xuyên biên giới trên các nền tảng lớn như JD.com, Alibaba hay Douyin sẽ giúp doanh nghiệp tiếp cận trực tiếp người tiêu dùng quốc tế.

Ông Nông Đức Lai, Tham tán thương mại Việt Nam tại Trung Quốc nhận định, các hoạt động xúc tiến thương mại và cam kết tạo điều kiện thuận lợi từ phía Việt Nam sẽ đóng vai trò cầu nối, khuyến khích doanh nghiệp nước bạn sang tìm kiếm cơ hội đầu tư. Với những bước chuẩn bị kỹ lưỡng về chất lượng, thương hiệu và hạ tầng, xuất khẩu rau quả Việt Nam hoàn toàn có cơ sở để hướng tới những kỷ lục mới trong năm 2026, khẳng định vị thế vững chắc trên bản đồ nông sản toàn cầu.

Chế biến sâu – "Chìa khóa vàng" giúp rau quả Việt hướng tới kỷ lục xuất khẩu 8 tỷ USD

Xuất khẩu sầu riêng tăng vọt, rau quả Việt hướng tới 8 tỷ USD